Tạo cơ sở pháp lý cho lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài

Chiều 23/10, Quốc hội họp trực tuyến, thảo luận về Dự án Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi).

Điều chỉnh lao động đi làm việc theo thời vụ

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, Dự thảo Luật đã tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội (ĐBQH) với 22 nội dung cụ thể tại 29 điều, khoản.

Trong đó, về đối tượng điều chỉnh, tại Kỳ họp thứ 9, một số ĐBQH đề nghị bổ sung NLĐ đi làm việc ở nước ngoài là du học sinh, người đi thăm thân, lao động đi làm việc theo kỳ nghỉ, lao động dịch chuyển trong ASEAN để thuận lợi trong việc hướng dẫn thực hiện. Các đối tượng này rất đa dạng và các nước cũng quy định khác nhau về lao động, việc làm. Khi NLĐ này kiếm được việc làm ở nước ngoài, bên cạnh việc tuân thủ pháp luật nước sở tại, điều ước, thỏa thuận quốc tế có liên quan, nếu họ thực hiện đăng ký trực tuyến thông tin về HĐLĐ và thực hiện các nghĩa vụ theo quy định của Luật này thì sẽ được hưởng các quyền, lợi ích tương tự như lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

ĐB Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) tán thành với việc đưa các đối tượng này vào điều chỉnh tại dự án Luật. Trong quá trình hội nhập quốc tế, cũng như trong giao lưu, hợp tác giữa Cộng đồng ASEAN về kinh tế, xã hội, những người thăm thân, du học sinh, làm việc theo kỳ nghỉ, lao động dịch chuyển xuất hiện ngày càng nhiều hơn. Việc bổ sung quy định về đối tượng này vào dự thảo Luật cần trên tinh thần Việt Nam càng ngày có uy tín trong khu vực và trên thế giới, theo nguyên tắc có đi, có lại, cùng có lợi cho các bên liên quan.

Nhất trí với phương án của Ủy ban TVQH, ĐB Nguyễn Sơn (Hà Tĩnh) cũng cho rằng, tuy Dự thảo Luật chưa điều chỉnh vấn đề NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo xu hướng dịch chuyển lao động trong khu vực nhưng không có HĐLĐ, song việc bảo vệ đối tượng này cần được đặt ra. Theo đó, Chính phủ cần phối hợp với các nước trong khu vực, nghiên cứu xây dựng văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh, từng bước tạo hành lang pháp lý phù hợp. “Vấn đề này cần được nghiên cứu sớm để giúp NLĐ phi chính thức được bảo vệ theo tinh thần của Bộ luật Lao - động”ĐB Nguyễn Sơn nhấn mạnh.

Có nên giới hạn số chi nhánh của doanh nghiệp

Về giao nhiệm vụ cho chi nhánh của doanh nghiệp dịch vụ đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (DN dịch vụ) tại Điều 17, Dự thảo Luật quy định theo hướng hạn chế số lượng 3 chi nhánh thực hiện hoạt động dịch vụ đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, không hạn chế số lượng chi nhánh đối với các ngành, nghề kinh doanh khác của doanh nghiệp. Lý do là bởi báo cáo tổng kết thi hành Luật hiện hành đã chỉ rõ tình trạng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này chủ yếu xảy ra tại các chi nhánh của DN dịch vụ. Nếu để quá nhiều chi nhánh của DN có hoạt động dịch vụ này trong bối cảnh năng lực quản lý nhà nước về lĩnh vực này còn hạn chế thì không tránh khỏi tình trạng khó kiểm soát, tiêu cực, lừa đảo đã xảy ra thời gian qua.

Không tán thành với việc giới hạn số lượng chi nhánh của DN, ĐB Nguyễn Sơn… cho rằng, để có thêm cơ hội lựa chọn cho NLĐ đi làm việc ở nước ngoài thì cần có nhiều hình thức, tổ chức có chức năng cung cấp dịch vụ. Việc hạn chế số lượng chi nhánh của DN, cũng như số lượng đơn vị được cung cấp dịch vụ này một mặt hạn chế cơ hội của NLĐ, mặt khác không phù hợp với quy luật của thị trường.

Nhất trí với phương án DN dịch vụ được có tối đa 3 chi nhánh thực hiện dịch vụ đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, nếu nhiều chi nhánh hơn được thực hiện nhiệm vụ này sẽ dễ có những doanh nghiệp “ma” lừa gạt NLĐ như thời gian qua còn doanh nghiệp mẹ thì không quản lý được. Do đó, cơ quan chủ trì thẩm tra và cơ quan chủ trì soạn thảo cần phối hợp rà soát, hoàn thiện các quy định liên quan về trách nhiệm quản lý Nhà nước. Dự thảo Luật phải quy định rõ ràng, trách nhiệm cụ thể của từng chủ thể quản lý nhà nước từ Trung ương đến cơ sở, có phân công cụ thể, để khi có sự cố xảy ra, không đổ trách nhiệm cho nhau. Lưu ý hiện tượng lao động bỏ trốn, lao động bị xâm hại, lao động bị ép làm việc quá giờ quy định... xảy ra do chế tài của Luật hiện hành chưa thuyết phục, ở mỗi địa phương có nơi làm tốt, nơi chưa tốt. “Không phải cứ đưa lao động đi ra nước ngoài làm việc xong là hết việc của địa phương, mà phải chịu trách nhiệm từ lúc lao động ra đi, cho đến lúc về có việc làm ổn định. Có như thế mới thể hiện tinh thần trách nhiệm, tính nhân văn của cơ quan quản lý Nhà nước”- ĐB Hòa nhấn mạnh.

Cùng quan điểm này, ĐB Trần Văn Lâm (Bắc Giang) cho rằng Đảng và Nhà nước có chủ trương hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường XHCN, trong đó thị trường lao động là một trong những thị trường quan trọng cần được hoàn thiện đầy đủ theo quy luật của kinh tế thị trường. Trong Dự thảo Luật cho phép chủ thể không mang yếu tố thị trường tham gia thực hiện các hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài sẽ tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, không bình đẳng. Hơn nữa, trong giai đoạn này, chúng ta cần có các chính sách giải quyết việc làm cho NLĐ nhưng không nhất thiết phải thực hiện hỗ trợ NLĐ thông qua các Trung tâm Dịch vụ việc làm công lập bởi NLĐ có nhiều lựa chọn, cơ hội để đi làm việc ở nước ngoài. Các chính sách hỗ trợ NLĐ tìm việc làm cũng rất phong phú, đa dạng, hiệu quả…

VT