Mở rộng BHXH tới lao động phi chính thức: Kinh nghiệm từ Colombia

Tại Colombia, việc tham gia đóng góp vào hệ thống hưu trí mang tính bắt buộc với người lao động có việc làm chính thức và với cả những lao động tự do có mức thu nhập tối thiểu. Dù vậy, vẫn tồn tại nhóm lao động tự do, lao động phi chính thức có mức thu nhập thấp, không đủ điều kiện tham gia và thụ hưởng chế độ hưu trí khi về già.

Để khắc phục hạn chế này, từ năm 2015, Chính phủ Colombia đã ban hành một quy định mới mang tên Beneficios Económicos Periódicos- BEPS; cho phép người lao động có thu nhập thấp, thu nhập không thường xuyên đóng góp vào hệ thống hưu trí theo cơ chế tự nguyện. Đặc biệt, để khuyến khích sự tham gia, tổng số tiền tích lũy hưu trí sẽ cộng thêm 20% khi người lao động đến tuổi nghỉ hưu. BEPS được thiết kế để nhằm thu hút sự tham gia của lao động phi chính thức, các nghệ sĩ hoạt động tự do có thu nhập thấp.

Đến tháng 6/2020, 471 chính quyền địa phương, (tương ứng 43%) ở Colombia đã triển khai chương trình BEPS với sự tham gia quyên góp hỗ trợ từ các doanh nghiệp tư nhân cũng như các chiến dịch truyền thông, nâng cao nhận thức của người lao động. Số tiền huy động hỗ trợ lên tới 52.300 USD. Đã có khoảng 18.000/tổng số 52.300 người lao động tham gia chương trình BEPS.

Kinh nghiệm của Colombia cho thấy, có thể triển khai tăng diện bao phủ BHXH với nhóm lao động có tính đặc thù như thu nhập thấp, không ổn định và làm việc theo dạng tự do. Điều quan trọng là thiết kế chính sách, có sự khuyến khích phù hợp với các đặc điểm của nhóm đối tượng đích, nhất là về yếu tố thu nhập. Vai trò của chính quyền địa phương cũng rất lớn cùng với việc huy động các nguồn lực hỗ trợ khác (từ các doanh nghiệp). Chiến dịch truyền thông đóng vai trò cốt lõi, việc từng bước nâng cao nhận thức của người lao động sẽ giúp họ chủ động tham gia một cách bền vững.

 Minh Đức (Theo ISSA)