Sức sống của búp bê truyền thống Nhật Bản

Triển lãm Búp bê truyền thống Nhật Bản do Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam (Japan Foundation, JPF) thực hiện, trưng bày 32 tác phẩm búp bê mô tả sự yểu điệu của thiếu nữ Nhật Bản trong trang phục Kimono hay đặc tả các nhân vật phổ biến trong kịch Noh và Kabuki. Ngoài ra, Triển lãm còn giới thiệu búp bê đất sét và một số loại hình búp bê nổi tiếng của Nhật Bản.

Búp bê đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân Nhật Bản từ thời cổ đại, phản ánh tập tục văn hóa, chuyển tải nguyện vọng của người dân. Thậm chí, trở thành quan niệm tín ngưỡng riêng biệt đã được phát triển qua nhiều thế kỷ, dưới các loại hình khác nhau. Xuất hiện sớm nhất dưới hình thức là hình nộm trong các nghi lễ cầu may hoặc nghi lễ xua đuổi tà ma, cho đến thời Heian (794-1185), búp bê Nhật Bản có sự chuyển đổi từ búp bê nghi lễ sang búp bê đồ chơi với sự ra đời của búp bê Amagatsu. Nghệ thuật trang trí búp bê phát triển rực rỡ vào thời Edo (thế kỷ 17-19)- đây cũng là một trong những thời kỳ được đánh giá là hoàng kim của văn hóa búp bê Nhật Bản.

Triển lãm Búp bê truyền thống Nhật Bản sẽ diễn ra từ ngày 8/1-27/1/2021

Búp bê Nhật Bản được phân chia thành nhiều nhóm khác nhau tùy theo kỹ năng và vật liệu được sử dụng để làm ra chúng, cũng như chủ đề, hình dạng của búp bê. Với người dân Nhật Bản, búp bê không chỉ đơn thuần là một vật trang trí mà là một người bạn tâm tình, đại diện cho cảm xúc của chủ nhân. Vì vậy, đa phần búp bê truyền thống Nhật Bản mang rất nhiều các sắc thái biểu cảm và cử chỉ, thể hiện sự tài hoa của những nghệ nhân làm búp bê. Nhật Bản có hẳn một ngày gọi là Ngày lễ Búp bê Nhật Bản vào 3/3 hằng năm. Vào ngày này, các hộ gia đình Nhật Bản theo truyền thống sẽ trang trí búp bê Hina, đại diện cho bé gái trong gia đình. Còn vào ngày Lễ Thiếu nhi Nhật Bản 5/5, đặt búp bê Gogatsu trên bàn thờ để cầu cho trẻ em trong gia đình khôn lớn, khỏe mạnh.

 Thông qua Triển lãm, JPF mong muốn khán giả Việt Nam sẽ cảm nhận được một nét văn hóa tinh thần trong đời sống của người dân Nhật Bản. Triển lãm được mở cửa tự do, từ 8h00- 17h00, kể cả ngày Lễ và cuối tuần, vào thứ Sáu 8/1 đến thứ Tư 27/1/2021, tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.Hồ Chí Minh. Đặc biệt, Ban Tổ chức đã chuẩn bị một số búp bê Nhật Bản được gấp bằng nghệ thuật gấp giấy Origami để làm quà tặng cho những vị khách trong ngày đầu mở cửa Triển lãm (ngày 8/1/2021).

Tùng Anh