Giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật BHXH, BHYT

Sáng 9/4, Đoàn Giám sát của Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội do bà Đỗ Thị Lan- Ủy viên Thường trực Ủy ban làm Trưởng đoàn có buổi làm việc với BHXH huyện Quảng Xương (Thanh Hóa) về tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH, quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020.

Tham gia Đoàn Giám sát còn có ông Đỗ Văn Sinh- Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, ông Bùi Ngọc Chương- Ủy viên Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, bà Cầm Thị Mẫn- ĐBQH tỉnh Thanh Hoá, đại diện Bộ Tài chính, Bộ LĐ-TB&XH cùng các thành viên của Ủy ban.

Về phía cơ quan BHXH có Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh, Lãnh đạo một số Vụ, ban thuộc BHXH Việt Nam, đại diện Lãnh đạo BHXH tỉnh Thanh Hoá, BHXH huyện Quảng Xương.

Báo cáo tình hình thực hiện chính sách BHXH, bà Hoàng Thị Nga- Giám đốc BHXH huyện Quảng Xương cho biết, đến ngày 31/12/2020, toàn huyện có 13.491 NLĐ tham gia BHXH, trong đó, có 10.862 người tham gia BHXH bắt buộc (giảm 116 người so với cùng kỳ năm trước), nếu tính cả số lao động của địa phương đang tham gia BHXH ở địa phương khác thì có khoảng 35.000 người tham gia BHXH bắt buộc và chiếm 28,5% lực lượng lao động trong độ tuổi; 2.629 người tham gia BHXH tự nguyện (tăng 1.298 người so với cùng kỳ 2019). Số người tham gia BHXH bắt buộc giảm là do dịch Covid-19 nên sản xuất, kinh doanh của DN gặp nhiều khó khăn, đặc biệt, địa bàn huyện có nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực may mặc, dịch vụ nhà hàng, khách sạn... là những lĩnh vực chịu ảnh hưởng lớn của dịch Covid-19, nhiều DN không xuất được hàng, không thu được tiền hàng nên buộc phải cắt giảm lao động, thu hẹp quy mô sản xuất, kinh doanh.

Phần lớn DN trên địa bàn huyện thuộc diện doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (nhiều doanh nghiệp thành lập với chỉ DN có 1 hoặc 2 lao động), không có trụ sở tại địa điểm cấp phép nên việc vận động, tuyên truyền để DN tham gia BHXH rất khó khăn, hoặc sau khi đăng ký tham gia BHXH không đóng BHXH cho NLĐ đã đăng ký. Chế tài để xử lý DN kiểu này cũng rất khó thực hiện. “Đáng chú ý, toàn huyện còn 65 DN với 202 lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc nhưng chưa tham gia. 15.000 người nghèo, 17.000 người cận nghèo và dù được nhà nước hỗ trợ cao trong tham gia BHXH tự nguyện nhưng số người tham gia vẫn rất ít và hầu hết tham gia ở mức đóng thấp”- bà Nga khẳng định.

Cùng với đó, công tác thu BHXH của Quảng Xương cũng gặp nhiều khó khăn do DN phần lớn là nhỏ; sức cạnh tranh yếu, nguồn vốn hạn chế, sử dụng ít lao động, lao động thường thuê theo thời vụ, theo hình thức khoán khối lượng sản phẩm, không ký HĐLĐ nên khó vận động lao động tham gia đóng BHXH cũng như xác định mức lương làm căn cứ đóng. Tình trạng nhiều DN nợ BHXH vẫn diễn ra và ngày càng gia tăng, chủ yếu là DN nhỏ và siêu nhỏ (số nợ BHXH của các đơn vị trên 6 tháng chiếm trên 3,3 tỷ đồng). Đặc biệt, Quảng Xương có 10 doanh nghiệp nợ BHXH trên 20 tháng với 31 lao động và số tiền nợ BHXH là 1,099 tỷ đồng (bao gồm cả nợ lãi chậm đóng).

Đáng chú ý, việc vận động lao động tham gia đã khó song do ảnh hưởng của dịch bệnh, số lao động nhận BHXH 1 lần cũng tăng cao. Cụ thể, năm 2020 có 1.333 người nhận BHXH 1 lần với tổng số tiền 36,8 tỷ đồng (số người tăng 2% và số tiền chi tăng 18% so với năm 2019) và trong Quý I/2021 cũng có 355 người nhận BHXH 1 lần với 7,8 tỷ đồng. Số người tham gia BHXH tự nguyện nhận BHXH 1 lần cũng tăng (năm 2020 có 92 người với trên 2 tỷ đồng và tang 59% về số người, 65% về số tiền so với 2019), Quý I/2021 cũng có 81 người tham gia BHXH tự nguyện nhận BHXH 1 lần với 559 triệu đồng.

Tại buổi làm việc, các đại biểu đã ghi nhận sự nỗ lực của BHXH huyện Quảng Xương trong thực hiện chính sách BHXH, đảm bảo quyền lợi cho đối tượng thụ hưởng, đồng thời, giải đáp khó khăn cho cơ quan BHXH trong thực hiện nhiệm vụ như mở rộng độ bao phủ BHXH, nhất là BHXH tự nguyện; công tác thu BHXH, BHYT; thanh, kiểm tra, nhất là thanh tra chuyên ngành và đề xuất Luật sửa đổi tiếp tục cho cơ quan BHXH được thực hiện chức năng thanh tra chi BHXH, BHYT nhằm đảm đúng đối tượng được thụ hưởng chính sách…

Kết luận tại buổi làm việc, bà Đỗ Thị Lan- Ủy viên Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội nhấn mạnh vai trò của việc phát triển BHXH, đặc biệt phát triển bền vững đối tượng tham gia BHXH nhằm thực hiện được mục tiêu Nghị quyết số 28 đề ra và hướng đến đảm bảo mọi NLĐ đều được thụ hưởng chính sách BHXH. Đồng thời, đề nghị BHXH huyện tăng cường phối kết hợp cơ quan thuế, kế hoạch đầu tư, thanh, kiểm tra nhằm hạn chế trục lợi chính sách BHXH, nhất là trong giai đoạn khó khăn như hiện nay. BHXH huyện bám sát các chỉ đạo của BHXH tỉnh, BHXH Việt Nam, các ngành có những giải pháp mở rộng diện bao phủ, thu đạt kết quả...

Vũ Thu