Triển khai Nghị quyết đầu tiên của Bộ Chính trị về phát triển đô thị

Sáng 18/5, tại Hà Nội, Ban Bí thư Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về “Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Hội nghị do Bộ Chính trị, Ban Bí thư triệu tập, tổ chức bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến đến các điểm cầu bộ, ban ngành, địa phương trong toàn quốc. Dự Hội nghị có Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng, Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành...

Đại biểu tham dự Hội nghị tại điểm cầu Trung ương

Đổi mới tư duy quản lý đô thị

Nghị quyết số 06-NQ/TW được Bộ Chính trị ký ban hành ngày 24/1/2022, để đẩy nhanh tốc độ và nâng cao chất lượng đô thị hóa, phát triển đô thị bền vững theo mạng lưới, hình thành một số đô thị, chuỗi đô thị động lực thông minh kết nối với khu vực và thế giới, đáp ứng yêu cầu phát triển không gian, dân cư và kinh tế đô thị, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Phát biểu tại Hội nghị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh cho biết: Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã đưa nội dung phát triển đô thị vào chương trình làm việc của Bộ Chính trị năm 2021. Đồng thời, phân công Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng Đề án đô thị hóa, phát triển đô thị và phát triển kinh tế đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Ban Kinh tế Trung ương- cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo đã xây dựng và hoàn thiện Đề án, dự thảo Nghị quyết trình Bộ Chính trị và được thống nhất ban hành Nghị quyết 06-NQ/TW vào ngày 24/1/2022. Đây là nghị quyết đầu tiên của Bộ Chính trị về phát triển đô thị sau 35 năm đổi mới. Nghị quyết được đưa ra trong bối cảnh tỷ lệ đô thị hóa của Việt Nam vẫn đang thấp hơn mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2011-2020. Đặc biệt, kết cấu hạ tầng đô thị hiện chưa đáp ứng yêu cầu về dân số và kinh tế khu vực; chưa thích ứng biến đổi khí hậu, ứng phó với dịch bệnh quy mô lớn; ô nhiễm môi trường gia tăng; khả năng tiếp cận dịch vụ công và phúc lợi xã hội của người nghèo và lao động di cư còn thấp…

Theo Trưởng ban Kinh tế Trung ương, Nghị quyết 06 sẽ đổi mới tư duy, lý luận và phương pháp quản lý đô thị, đảm bảo quy hoạch đô thị có tầm nhìn dài hạn, đồng bộ và hiện đại, lấy con người và chất lượng cuộc sống làm trung tâm. Theo đó, khi thực hiện Nghị quyết 06, quy hoạch đô thị và phát triển kết cấu hạ tầng đô thị sẽ đi trước một bước và đảm bảo nguồn lực chủ yếu cho phát triển đô thị. Thể chế mới cũng sẽ được hoàn thiện để kiên quyết xóa tư duy nhiệm kỳ và tình trạng quy hoạch treo, cơ chế “xin-cho”, lợi ích nhóm trong xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch.

Trong Nghị quyết này, Bộ Chính trị nhận định, đô thị hóa là tất yếu khách quan, là một động lực quan trọng cho phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững trong thời gian tới; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; thống nhất nhận thức và hành động trong hoàn thiện thể chế, quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị bền vững theo hướng đô thị xanh, văn minh, giàu bản sắc và có tính tiên phong, dẫn dắt các hoạt động đổi mới sáng tạo, trở thành động lực phát triển là nhiệm vụ thường xuyên, quan trọng của cả hệ thống chính trị.

Nghị quyết chỉ rõ, sau 35 năm đổi mới, nhất là trong 10 năm vừa qua, công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị ở nước ta đã đạt được nhiều kết quả rất quan trọng. Đến cuối năm 2020, hệ thống đô thị nước ta đã có 862 đô thị các loại, phân bổ tương đối đồng đều trong cả nước. Tỷ lệ đô thị hóa xác định theo địa bàn có chức năng đô thị đã tăng từ 30,5% năm 2010 lên gần 40% năm 2020. Không gian đô thị được mở rộng; hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng kinh tế-xã hội được quan tâm đầu tư theo hướng ngày càng đồng bộ và hiệu quả hơn; chất lượng sống của cư dân đô thị từng bước được nâng cao...

Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa, công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị vẫn còn nhiều hạn chế. Tỷ lệ đô thị hóa đạt được thấp hơn mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2011-2020 và còn khoảng cách khá xa so với tỷ lệ bình quân của khu vực và thế giới. Chất lượng đô thị hóa chưa cao, phát triển đô thị theo chiều rộng là chủ yếu, gây lãng phí về đất đai, mức độ tập trung kinh tế còn thấp...

Khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển đô thị

Thông báo những nội dung chủ yếu của Nghị quyết 06-NQ/TW, Trưởng ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh cho biết, Nghị quyết có kết cầu gồm 4 phần, liên quan chặt chẽ với nhau: Tình hình và nguyên nhân; quan điểm chỉ đạo, mục tiêu và tầm nhìn; các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu; tổ chức thực hiện.

Điểm cầu BHXH Việt Nam

Nghị quyết 06-NQ/TW đã đặt ra các mục tiêu cụ thể như: Tỷ lệ đô thị hóa đến năm 2025 đạt tối thiểu 45%, đến năm 2030 đạt trên 50%. Tỷ lệ đất xây dựng đô thị trên tổng diện tích đất tự nhiên đạt khoảng 1,5-1,9% vào năm 2025, đến năm 2030 đạt khoảng 1,9-2,3%. Số lượng đô thị toàn quốc đến năm 2025 khoảng 950-1.000 đô thị, đến năm 2030 khoảng 1.000-1.200 đô thị. Kinh tế khu vực đô thị đóng góp vào GDP cả nước khoảng 75% vào năm 2025 và khoảng 85% vào năm 2030.

Cùng với đó, đến năm 2045, tỷ lệ đô thị hóa thuộc nhóm trung bình cao của khu vực ASEAN và Châu Á. Hệ thống đô thị liên kết thành mạng lưới đồng bộ, thống nhất, cân đối giữa các vùng, miền, có khả năng chống chịu, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và dịch bệnh, bảo vệ môi trường, kiến trúc tiêu biểu giàu bản sắc, xanh, hiện đại, thông minh; xây dựng được ít nhất 5 đô thị đạt tầm cỡ quốc tế, giữ vai trò là đầu mối kết nối và phát triển với mạng lưới khu vực và quốc tế...

Để thực hiện được các nhiệm vụ này, Nghị quyết 06-NQ/TW cho phép phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho chính quyền đô thị, phát huy khai thác tốt nguồn lực từ chính đô thị, khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển đô thị; đồng thời xử lý nghiêm các vi phạm trong quản lý, phát triển đô thị.

Nghị quyết 06-NQ/TW cũng nêu rõ các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu. Đó là việc hoàn thiện thể chế, chính sách tạo thuận lợi cho quá trình đô thị hóa, công tác quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị bền vững; nâng cao chất lượng quy hoạch đô thị đáp ứng yêu cầu xây dựng, quản lý phát triển đô thị bền vững; tập trung xây dựng, phát triển hệ thống đô thị quốc gia bền vững và đồng bộ về mạng lưới.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển nhà ở, hệ thống hạ tầng đô thị đồng bộ, hiện đại, liên kết, thích ứng với biến đổi khí hậu; xây dựng và hoàn thiện mô hình chính quyền đô thị; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý đô thị và chất lượng cuộc sống đô thị, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội, an ninh, an toàn và trật tự đô thị; phát triển kinh tế khu vực đô thị; đổi mới cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư phát triển đô thị.

Trong tổ chức thực hiện, Bộ Chính trị yêu cầu các Tỉnh ủy, Thành ủy, các Ban Đảng, Ban Cán sự Đảng, Đảng đoàn, Đảng ủy trực thuộc Trung ương tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết tới cán bộ, đảng viên; xây dựng chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết với lộ trình và phân công cụ thể; bổ sung, cụ thể hóa các chỉ tiêu nêu trong Nghị quyết vào kế hoạch năm và theo từng giai đoạn của ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị; định kỳ kiểm tra, đánh giá việc thực hiện...

Hội nghị cũng nghe phát biểu tham luận của đại diện lãnh đạo nhiều bộ, ngành, địa phương về các giải pháp, các chương trình, dự án ưu tiên để đạt được các mục tiêu trên...

Kết luận Hội nghị, Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng đã gợi mở một số vấn đề liên quan việc triển khai Nghị quyết trong thời gian tới. Theo đó, điều kiện đầu tiên là các tổ chức Đảng, các cán bộ, đảng viên phải nghiên cứu sâu sắc Nghị quyết này; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, thống nhất hành động trong thể chế... Các bộ, ngành, địa phương cần sớm xây dựng chương trình hành động, bổ sung vào kế hoạch năm và từng giai đoạn của ngành, địa phương...

Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng nhấn mạnh: “Nghị quyết có hay, trúng và đúng thế nào đi chăng nữa mà chỉ đạo không quyết liệt thì cũng không hiệu quả”. Đồng thời, bày tỏ hy vọng rằng, với quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, Nghị quyết sẽ sớm đi vào cuộc sống.

Thái An