5 cải cách thể chế “để Việt Nam tươi sắc đào xuân”

Sáng 18/5, Nhóm Ngân hàng Thế giới đã công bố Báo cáo cập nhật đánh giá quốc gia Việt Nam 2021, với tiêu đề “Để Việt Nam tươi sắc đào xuân? Cải cách thể chế hướng tới thực thi hiệu quả”, trong đó phân tích các ưu tiên phát triển của Việt Nam trong những thập kỷ tới.

Theo báo cáo của Nhóm Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có khát vọng trở thành nền kinh tế có thu nhập trung bình cao vào năm 2035 và đạt mức thu nhập cao vào năm 2045. Để thực hiện khát vọng cao đẹp này, Việt Nam không chỉ cần xác định đúng những ưu tiên phát triển trong bối cảnh đứng trước nhiều thách thức phức tạp mới phát sinh trong nước và toàn cầu, mà còn cần phải cải cách thể chế để có thể thực thi những ưu tiên của đất nước một cách hiệu quả.

Báo cáo đã chỉ ra rằng, mô hình tăng trưởng truyền thống của Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức lớn do đại dịch Covid-19, toàn cầu hóa chững lại và nguy cơ quốc gia ngày càng dễ tổn thương đối với những cú sốc bên ngoài, đặc biệt với rủi ro khí hậu. Sau khi xác định một loạt những ứng phó chính sách và ưu tiên cải cách, phần nhiều trong đó không phải là mới, báo cáo nhận định rằng, thể chế hiện đại và có tính thích ứng sẽ là chìa khóa để đảm bảo thành công.

“GDP theo đầu người của Việt Nam đã tăng gấp 5 lần sau ba thập kỷ qua, trong khi thể chế của quốc gia chưa thích ứng với tốc độ thay đổi đó kể từ thời kỳ Đổi mới vào cuối thập kỷ 1980”- bà Carolyn Turk- Giám đốc Quốc gia WB tại Việt Nam phân tích. Theo chuyên gia này, cải cách thể chế đồng bộ có thể giúp quốc gia tránh bẫy thu nhập trung bình qua việc nâng cao hiệu quả ứng phó với những thách thức mới và phức tạp phát sinh trong nước và trên toàn cầu.

Nhóm chuyên gia phân tích thêm, Việt Nam đã thực thi những ưu tiên phát triển với kết quả chưa được đồng đều trong 35 năm qua. Quốc gia đã đạt kết quả vượt kỳ vọng trong lĩnh vực mở cửa thương mại và hòa nhập xã hội, nhưng chưa đạt kết quả như mong muốn về đẩy mạnh tăng trưởng xanh và nâng cấp hạ tầng cơ bản của quốc gia...

Kết quả thiếu đồng bộ trên được lý giải do thể chế chưa phải lúc nào cũng sẵn sàng cho những nhiệm vụ, ưu tiên phát triển phức tạp, thường mang tính liên ngành và hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi trở thành xã hội thu nhập cao. Do đó, nâng cao tính thích ứng và hiện đại hóa thể chế hiện hành là ưu tiên quan trọng được đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội được thông qua tại Đại hội Đảng vào tháng 2/2021.

Báo cáo chỉ ra một nền tảng gồm 5 cải cách thể chế quan trọng mà Chính phủ Việt Nam cần triển khai để cải thiện kết quả thực thi. Cụ thể, Việt Nam cần tạo nền tảng thể chế vững chắc cho từng ưu tiên phát triển, nhằm biến những ưu tiên phát triển đó thành hành động cụ thể; hài hòa các quy trình TTHC để nâng cao hiệu quả của chính quyền các cấp; sử dụng các công cụ thị trường để tạo động lực cho các bên liên quan trong khu vực nhà nước và tư nhân; thực thi hiệu lực các quy định và quy tắc nhằm nâng cao động lực, lòng tin và công bằng; áp dụng các quy trình đảm bảo nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Thực tế cũng cho thấy, nhờ triển khai đồng bộ 5 cải cách thể chế trên, Việt Nam đã chuyển đổi từ một trong những nền kinh tế đóng cửa nhất thế giới thành một trong những nền kinh tế mở cửa nhất thế giới trong thập kỷ 1990 và 2000. “Nhưng lộ trình từ quốc gia thu nhập trung bình thấp sang thu nhập trung bình cao sẽ có nhiều thách thức hơn trước”- Báo cáo nhấn mạnh.

Đáng chú ý, việc Việt Nam tiếp tục triển khai một cách có hệ thống 5 cải cách thể chế nêu trên, sẽ tạo nền tảng cho tầm nhìn phát triển kinh tế, tăng cường năng lực để triển khai những chiến lược của quốc gia, nâng cao động lực để đem lại kết quả cao hơn trong một số lĩnh vực quan trọng như: Tăng trưởng xanh, chuyển đổi số, tài chính toàn diện, an sinh xã hội và nâng cấp hạ tầng; qua đó giúp quốc gia hoàn thành các mục tiêu phát triển của mình.

Thái An