ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa: Cần sớm tăng lương tối thiểu cho người lao động

Tham gia thảo luận tại hội trường, ĐBQH Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) đề nghị cần sớm thương lượng tăng lương tối thiểu (LTT) năm 2023, để bảo đảm mức sống của NLĐ và gia đình như quy định của Bộ luật Lao động.

Theo ĐB Phạm Trọng Nghĩa, thời gian qua Đảng, Nhà nước và xã hội đã có nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng một bộ phận lớn NLĐ rơi vào hoàn cảnh rất khó khăn trong và sau đại dịch. Điều tra năm 2021 của Viện Công nhân và Công đoàn cho thấy, có 5% số người được hỏi chỉ được ăn thịt, cá khoảng 1-2 lần/tuần; 34% chỉ ăn thịt, cá 3 lần/tuần; 41% chỉ đủ tiền để mua một số loại thuốc cơ bản...

ĐB Nghĩa cho rằng, NLĐ là tài sản quý giá, NLĐ cần phải được đãi ngộ xứng đáng, phải được đặt vào trung tâm của các chính sách để được hưởng thành quả từ sự phát triển của đất nước, của dân tộc. “Khoản 1, Điều 91 Bộ luật Lao động quy định: Mức LTT là mức lương thấp nhất được trả cho NLĐ làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của NLĐ và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội. Nhưng trên thực tế, khảo sát của Tổng LĐLĐ Việt Nam vào tháng 4/2022 cho thấy, chỉ có khoảng 55% NLĐ cho biết có tiền lương và thu nhập đủ sống; khoảng 25% phải chi tiêu tằn tiện và 13% không đủ sống ở mức tối thiểu”- ĐB phân tích.

Để chia sẻ khó khăn với cộng đồng DN và nền kinh tế, trong 2 năm 2020-2021, LTT của NLĐ không tăng. Từ ngày 1/7/2022, theo đề xuất của Hội đồng Tiền lương Quốc gia, mức LTT này sẽ được tăng thêm 6%. Tuy nhiên, tỷ lệ lạm phát từ năm 2020 đến nay là hơn 6%; do đó thực chất việc tăng lương không đủ bù đắp. Với tốc độ tăng giá tiêu dùng trong thời gian gần đây, mức tăng LTT khó bù đắp được chi phí sinh hoạt mà NLĐ phải chi trả. Thực tiễn NLĐ giờ đây không chỉ phải làm thêm giờ mà phải làm thêm việc, thậm chí có nhiều NLĐ sau giờ làm công việc chính thức còn phải làm thêm công việc khác tại nơi làm việc khác với số giờ làm việc dài, vắt kiệt sức khỏe và đã vượt ra khỏi sự kiểm soát của cơ quan nhà nước.

ĐB Phạm Trọng Nghĩa cũng cho biết, với mức tăng 6%, tiền LTT ở vùng 1- cao nhất là 4.680.000 đồng- tương đương 200 USD, thì tiền LTT ở nước ta vẫn còn thấp so với các quốc gia khác trong khu vực. Ví dụ: Indonesia có 274 triệu dân- mức LTT hằng tháng ở Jakarta là 323 USD, Philipin có 110 triệu dân- mức LTT là 10,24 USD/ngày, tương đương 226 USD/tháng; Thái Lan có 70 triệu dân- LTT hiện nay là 260 USD và sẽ tăng lên 379 USD; hay Malaysia có 33 triệu dân- mức LTT ở 57 thành phố lớn là 282 USD. Ở Trung Quốc, mức LTT tại Bắc Kinh từ 1/8/2021 khoảng 360 USD.

“Với mức LTT và cơ cấu nguồn nhân lực trong khu vực như vậy, thì việc tăng tiền LTT sẽ không tác động nhiều đến lợi thế cạnh tranh của Việt Nam. Ngược lại, tăng LTT, một mặt cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng giảm dần các ngành, lĩnh vực có giá trị gia tăng thấp, thâm hụt lao động cao; mặt khác góp phần bảo đảm đời sống của NLĐ và gia đình họ- đây cũng là giải pháp kích thích tiêu dùng, kích thích kinh tế”- ĐB Nghĩa nhận định.

Theo ĐB Phạm Trọng Nghĩa, ngày 26/5 vừa qua, Tổ chức Standard & Poor's (S&P)- một trong 3 tổ chức đánh giá uy tín nhất trên thế giới đã dự báo trong vòng 12-24 tháng tới, kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục phục hồi, tăng trưởng GDP năm 2022 của Việt Nam khoảng 6,9% với xu hướng dài hạn là 6,5-7% từ năm 2023. Đây là dư địa, là tiền đề quan trọng cho việc nâng cao điều kiện sống cho NLĐ. Do vậy, Chính phủ cần chỉ đạo Hội đồng Tiền lương Quốc gia sớm thương lượng tăng LTT năm 2023 để bảo đảm mức sống của NLĐ và gia đình họ như quy định của Bộ luật Lao động.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng cần nghiên cứu giao cơ quan độc lập- có thể là cơ sở nghiên cứu- để công bố hoặc phản biện mức sống tối thiểu do cơ quan thống kê công bố, nhằm tăng cường tính khách quan, khoa học. NLĐ làm việc không trọn ngày, không trọn giờ là NLĐ yếu thế, dễ tổn thương, ít được hưởng các phúc lợi xã hội (theo dự kiến mức LTT giờ theo vùng dao động từ 15.600 tới 22.500 đồng là quá thấp), nên Chính phủ nghiên cứu, điều chỉnh mức LTT giờ phải cao hơn mức trung bình của LTT tháng…

Vũ Thu