WHO sử dụng tên tiếng Anh mới cho bệnh đậu mùa khỉ
Tổ chức Y tế thế giới (WHO), vừa thông báo tên tiếng Anh của bệnh đậu mùa khỉ- "monkeypox" sẽ được đổi thành "mpox" nhằm tránh những hiểu lầm liên quan đến tên cũ.
Đậu mùa khỉ là bệnh truyền nhiễm từ động vật do virus đậu mùa khỉ gây ra. Chữ "khỉ" (monkey) trong bệnh này xuất hiện do loại vi rút trên ban đầu được các nhà nghiên cứu xác định có trong những con khỉ tại Đan Mạch năm 1958. Tuy vậy, loại virus trên có thể xâm nhập vào nhiều loại động vật, đa số loài gặm nhấm.
Theo thông cáo mới được đưa ra, WHO sẽ bắt đầu dùng thuật ngữ mới "mpox" như từ đồng nghĩa của "monkeypox". Cả hai tên đều sẽ được sử dụng đồng thời trong một năm cho đến khi ngừng hoàn toàn từ "monkeypox". WHO sẽ sử dụng "mpox" trong trao đổi thông tin, khuyến khích các bên thực hiện những khuyến nghị này nhằm giảm thiểu bất kỳ ảnh hưởng tiêu cực nào liên quan đến tên cũ và việc áp dụng cách gọi mới.
Các nhà khoa học lần đầu tiên phát hiện bệnh đậu mùa khỉ ở người vào năm 1970 tại Cộng hòa Dân chủ Congo. Bệnh này có thể lây từ người sang người, nhưng hầu hết tập trung tại các nước Tây Phi và Trung Phi. Tuy nhiên vào tháng 5 năm nay, có tới 110 nước ghi nhận trường hợp mắc bệnh, với tổng cộng 81.107 ca, trong đó có 55 ca tử vong.
Đậu mùa khỉ chủ yếu gây chết chóc tại châu Phi vì người dân tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh. Còn ở bên ngoài châu Phi, gần như tất cả các trường hợp mắc bệnh đều là đồng tính nam.
Trong tuyên bố của mình, WHO lý giải tổ chức này đã lo ngại về "ngôn ngữ phân biệt chủng tộc và kỳ thị" khi dịch bệnh này lan ra hơn 100 nước. Cũng theo WHO, nhiều cá nhân và quốc gia đã yêu cầu đổi tên bệnh.
Từ đầu năm nay, cơ quan y tế của Liên Hợp Quốc đã khởi động quá trình tham vấn công khai để tìm tên mới cho căn bệnh này và đã nhận được hơn 200 đề xuất. Một trong những đề xuất nổi bật là "mpox" hoặc "Mpox", được đề xuất bởi tổ chức sức khỏe nam giới RÉZO (Canada). Giám đốc của tổ chức này lập luận, việc xóa ngôn từ ám chỉ loài khỉ sẽ giúp mọi người nhìn nhận vấn đề khẩn cấp y tế này một cách nghiêm túc hơn.
WHO cho biết các chuyên gia toàn cầu đã quyết định chọn "mpox" sau khi xem xét tính phù hợp về mặt khoa học, mức độ sử dụng hiện tại cũng như khả năng phát âm.
"Chúng ta phải làm tất cả những gì có thể để phá bỏ các rào cản đối với sức khỏe cộng đồng. Việc giảm kỳ thị liên quan đến bệnh tật là một bước quan trọng nhằm chấm dứt mpox", Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ Xavier Becerra bình luận.
Hôm 23/11, Nhà Trắng đã gây áp lực yêu cầu WHO đổi tên monkeypox chỉ bệnh đậu mùa khỉ để nhanh chóng giảm bớt sự kỳ thị do tên gọi của nó. Các quan chức cấp cao của chính quyền Biden thậm chí ngụ ý Mỹ sẽ hành động đơn phương nếu cơ quan này không nhanh hành động.
Theo truyền thống, WHO có nhiệm vụ đặt tên mới cho các bệnh hiện theo phân loại quốc tế về bệnh tật. Về nguyên tắc, tổ chức này luôn tìm cách tránh liên kết bất kỳ bệnh hoặc virus nào với một quốc gia, khu vực, động vật hoặc nhóm dân tộc.
Cho đến nay, WHO đã vài lần đặt lại tên cho dịch bệnh mới không lâu sau khi bùng phát, đơn cử là dịch SARS hay dịch COVID-19. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên WHO cố gắng đặt lại tên cho một căn bệnh đã tồn tại vài niên kỷ qua. Điểm đáng nói, một số căn bệnh có tên gọi nguy cơ gây hiểu nhầm hoặc gây kỳ thị như viêm não Nhật Bản hay bệnh sởi Đức, hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS)… không được đề xuất đổi tên.
Hoàng Dương