Những năm gần đây, tại tỉnh Phú Thọ, số người giám định sức khỏe để nghỉ hưu trước tuổi ngày càng tăng, nhất là vào thời điểm trước khi Luật BHXH điều chỉnh về tỷ lệ hưởng, về tuổi hưởng chế độ hưu trí (năm 2016 có 631 người giám định sức khỏe để nghỉ hưu trước tuổi; đến năm 2017 có 1.172 người; năm 2020 có 1.088 người).
Dấu hiệu bất thường
Cuối năm 2020, BHXH tỉnh Phú Thọ tiếp nhận hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng hưu trí cho 2 trường hợp do suy giảm khả năng lao động từ Công ty TNHH Việt Hòa (TP.Việt Trì) là ông Lê Thế Th. (Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc) và bà Nguyễn Thị Ngọc Y. (Tam Dương, Vĩnh Phúc). Nhận thấy dấu hiệu bất thường, Phòng Chế độ BHXH đã tiến hành xác minh và kết luận 2 trường hợp này không đi làm, không có bảng chấm công, bảng thanh toán lương nên thời gian từ tháng 9 đến tháng 10/2020 không được tính là thời gian tham gia BHXH bắt buộc. Do đó, việc Công ty TNHH Việt Hòa giới thiệu 2 trường hợp trên đi giám định sức khỏe để hưởng chế độ hưu trí là không đúng quy định.
Phòng Chế độ BHXH (BHXH tỉnh Phú Thọ) đang rà soát lại hồ sơ hưu trí
Cũng theo BHXH tỉnh Phú Thọ, tính đến hết tháng 12/2020, BHXH tỉnh quản lý chi trả các chế độ hằng tháng cho trên 93.322 lượt người, trong đó chi trả chế độ hưu trí cho 68.701 lượt người, với số tiền 313.365.943.100 đồng. Những năm gần đây, số người giám định sức khỏe để nghỉ hưu trước tuổi ngày càng tăng. Cụ thể, năm 2016 có 631 người nghỉ hưu trước tuổi do giám định suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, với số tiền chi trả 1.475.110.294 đồng; năm 2017 có 1.172 người với số tiền chi trả 2.890.111.927 đồng; năm 2018 có 659 người với số tiền chi trả 1.472.275.277 đồng; năm 2019 có 589 người với số tiền chi trả 1.599.845.770 đồng; năm 2020 có 1.088 người với số tiền chi trả 2.835.519.574 đồng.
Đáng lưu ý, 61,07% số người giám định suy giảm trên 81%khả năng lao động ở độ tuổi còn trẻ (nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi). Qua kiểm tra từ tháng 9/2018 đến hết tháng 12/2020, có 67 trường hợp có quá trình đóng BHXH và chấm dứt HĐLĐ ở tỉnh khác, sau đó chuyển khẩu về Phú Thọ (theo hộ khẩu của người thân), giám định khả năng lao động với tỷ lệ suy giảm từ 81% trở lên. Trong số này, có người sau khi nhận quyết định nghỉ hưu đã quay lại làm việc tại chính DN cũ với chức danh nghề trước khi họ nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí. Cũng có trường hợp có hộ khẩu ở tỉnh khác, nhưng chuyển đến đóng BHXH tại đơn vị trên địa bàn tỉnh Phú Thọ từ 2-6 tháng, sau đó đơn vị giới thiệu đi giám định sức khỏe với kết quả suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên để hưởng chế độ hưu trí, như 2 trường hợp trên.
Ngoài ra, gần đây xuất hiện ngày càng nhiều các trường hợp có chi phí cho nội dung khám chụp cộng hưởng từ (MRI) với mức chi của nội dung này là 1.702.000 đồng, dẫn đến mỗi lượt thanh toán phí giám định hơn 3 triệu đồng cho một người, gây ảnh hưởng đến quỹ BHXH.
Tăng cường ngăn ngừa
Trước tình hình trên, ngày 17/11/2020, BHXH tỉnh Phú Thọ đã có văn bản báo cáo BHXH Việt Nam; đồng thời gửi Sở Y tế để phối hợp chỉ đạo. Ngày 29/12/2020, Sở Y tế Phú Thọ có văn bản gửi Hội đồng Giám định Y khoa và các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh về việc đảm bảo tính khách quan, trung thực, chính xác trong việc giám định sức khỏe để hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động. Tuy nhiên, ngay trong 2 tháng đầu năm nay, toàn tỉnh vẫn có 28 trường hợp nghỉ hưu do được kết luận suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
Nhằm ngăn chặn tình trạng trục lợi quỹ BHXH, ngày 11/3/2021, BHXH tỉnh Phú Thọ có buổi làm việc với Sở Y tế, BVĐK tỉnh, Hội đồng Giám định Y khoa và BV Y dược cổ truyền. Tại buổi làm việc, BHXH tỉnh đã đề nghị Hội đồng Giám định Y khoa tỉnh kiểm soát chặt hồ sơ của NLĐ, khi có dấu hiệu bất thường thì phối hợp với cơ quan BHXH và các cơ quan chức năng xác minh làm rõ; đồng thời nghiêm túc thực hiện văn bản của Sở Y tế về việc đảm bảo tính khách quan, trung thực, chính xác trong việc giám định sức khỏe để hưởng lương hưu. Ngoài ra, BHXH tỉnh cũng đề nghị Hội đồng Giám định Y khoa đưa thông tin đầy đủ và kịp thời kết quả giám định lên Hệ thống thông tin giám định BHYT.
Trước đó, ngày 15/1/2021, BHXH tỉnh Phú Thọ cũng đã có Công văn về việc tạo lập hồ sơ, giấy tờ làm căn cứ hưởng chế độ BHXH trên Cổng tiếp nhận dữ liệu Hệ thống thông tin giám định BHYT. Tuy nhiên, trong quá trình xét duyệt hồ sơ của NLĐ, BHXH tỉnh nhận thấy còn một số cơ sở KCB như BVĐK tỉnh, TTYT huyện Thanh Ba, TTYT huyện Đoan Hùng và các TYT xã… chưa chủ động tạo lập chứng từ hoặc tạo lập chứng từ chưa đầy đủ. Do đó, BHXH tỉnh đề nghị Sở Y tế tiếp tục chỉ đạo các cơ sở KCB nghiêm túc trong việc tạo lập hồ sơ, giấy tờ làm căn cứ hưởng chế độ BHXH trên Cổng tiếp nhận dữ liệu Hệ thống thông tin giám định BHYT.
Trước những đề xuất trên, các đơn vị liên quan đã thống nhất đề nghị Hội đồng Giám định Y khoa tỉnh tham mưu để Sở Y tế tổ chức cuộc họp các giám định viên, để thống nhất việc giám định chặt chẽ cho NLĐ độ tuổi còn trẻ có tỷ lệ suy giảm khả năng lao động 81% trở lên, nhằm tránh tình trạng trục lợi quỹ BHXH. Hội đồng Giám định Y khoa sàng lọc chính xác bệnh để giảm thiểu việc phải dùng khám bệnh kỹ thuật cao trong việc khám sức khỏe để giám định. Khi phát sinh trường hợp có thời gian đóng BHXH ở tỉnh khác đến giám định tại Phú Thọ, Hội đồng Giám định Y khoa cần phối hợp với BHXH tỉnh kiểm tra nhằm ngăn chặn tình trạng trục lợi quỹ. Trong quá trình xét duyệt hồ sơ, nếu trên Cổng thông tin giám định không có quá trình KCB của NLĐ thì Phòng Chế độ BHXH (BHXH tỉnh) chuyển hồ sơ cho Hội đồng Giám định Y khoa xem xét lại.
Bên cạnh đó, Sở Y tế chỉ đạo quyết liệt các cơ sở KCB trên toàn tỉnh trong việc cấp Giấy chứng nhận nghỉ hưởng BHXH và tạo lập chứng từ điện tử; chỉ đạo các đơn vị trực thuộc đánh giá lại nội dung Thông tư 28/2013/TTLT-BYT-BLĐTBXH quy định tỷ lệ tổn thương cơ thể do thương tích, bệnh tật và bệnh nghề nghiệp để kiến nghị sửa đổi, bổ sung nhằm giúp cho công tác giám định được chặt chẽ hơn...
Thông tin thêm về vấn đề này, đại diện BHXH tỉnh Phú Thọ cho biết, ngày 11/3 vừa qua, Sở Y tế đã có buổi làm việc với giám định viên của các BV trên địa bàn tỉnh. Lãnh đạo Sở Y tế yêu cầu công tác giám định phải trung thực, khách quan, tuân thủ theo đúng quy định. Trong trường hợp nghi ngờ kết quả và được BHXH tỉnh giới thiệu đi giám định lại ở Trung ương cho kết quả giám định thấp hơn, thì giám định viên phải chịu trách nhiệm. Bên cạnh đó, để chủ động ngăn ngừa trục lợi quỹ BHXH, thời gian tới, BHXH tỉnh Phú Thọ sẽ tiếp tục phân tích, rà soát dữ liệu, nếu phát hiện trường hợp nào có dấu hiệu trục lợi thì sẽ kiên quyết gửi hồ sơ cho cơ quan chức năng điều tra làm rõ và xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
Bích Thủy