Sáng 26/10, tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIV, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái đã trình bày Báo cáo công tác phòng chống tham nhũng năm 2020.

Vẫn xảy ra nhiều vụ tham nhũng

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, nhìn chung tình trạng tham nhũng ở Việt Nam đã được kiềm chế, từng bước ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm; góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao uy tín và vị thế của nước ta trên trường quốc tế. Tuy nhiên, tình hình tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn và khó phát hiện; số vụ việc tham nhũng được phát hiện, xử lý chưa tương xứng với tình hình tham nhũng đang diễn ra hiện nay.

Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái

Tính từ đầu năm 2020 đến nay, toàn ngành Thanh tra đã triển khai 6.875 cuộc thanh tra hành chính (giảm 9% so với năm 2019) và 210.199 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành (giảm 17% so với năm 2019). Qua thanh tra, đã chấn chỉnh hoạt động quản lý, kiến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách trên nhiều lĩnh vực; phát hiện nhiều vi phạm và kiến nghị thu hồi 44.582 tỷ đồng và trên 1.401 ha đất; kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính 2.656 tập thể và nhiều cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 155 vụ, 135 đối tượng (tăng 53 vụ so với cùng kỳ năm 2019).

Cũng theo Tổng Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính 54.770,44 tỷ đồng; chuyển hồ sơ 4 vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra; 2 vụ việc kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật; cung cấp 101 báo cáo kiểm toán và các tài liệu có liên quan cho các cơ quan chức năng. Các cơ quan điều tra trong ngành Công an đã thụ lý điều tra 531 vụ án, 1.245 bị can phạm tội về tham nhũng, trong đó khởi tố mới 290 vụ, 616 bị can (tăng 70 vụ, 101 bị can so với cùng kỳ năm 2019). Viện KSND các cấp thụ lý giải quyết 350 vụ với 962 bị can, trong đó đã giải quyết 246 vụ với 692 bị can (đạt 75,4%). TAND các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 436 vụ với 1.175 bị cáo, trong đó đã xét xử sơ thẩm 269 vụ với 645 bị cáo phạm các tội tham nhũng.

Về thi hành án hình sự trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, đến nay đã thi hành xong 3.605 vụ (đạt tỷ lệ 84,13% số vụ việc có điều kiện thi hành và tăng 9,42% so với cùng kỳ năm 2019). Số tiền thu được từ thi hành án là 15.017,9 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 43,42% số có khả năng thi hành và tăng 14,01% so với cùng kỳ năm 2019).

Không để xảy ra tham nhũng trong cơ quan chống tham nhũng

Báo cáo của Tổng Thanh tra Chính phủ cũng nêu rõ, việc kiểm tra nội bộ, tự phát hiện tham nhũng trong một số bộ, ngành, địa phương còn hạn chế. Một số đơn vị thuộc một số bộ, ngành, địa phương xảy ra tham nhũng, nhưng người đứng đầu chưa được xem xét, xử lý trách nhiệm kịp thời. Công tác thanh tra, giải quyết tố cáo phát hiện sai phạm trong nhiều lĩnh vực như: Đất đai, xây dựng, quản lý tài chính, ngân sách... nhưng việc kết luận hành vi tham nhũng trong các sai phạm này còn gặp khó khăn.

Do đó, để công tác phòng chống tham nhũng hiệu quả hơn nữa, trong năm 2021, Chính phủ cần tiếp tục xác định phòng chống tham nhũng sẽ là nhiệm vụ trọng tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành. Đồng thời, đề nghị TAND Tối cao, Viện KSND Tối cao, Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan tố tụng tiếp tục chú trọng việc thu hồi tài sản tham nhũng, tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát được phát hiện qua hoạt động tố tụng, kiểm toán; tăng cường phối hợp trong công tác thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử để nâng cao hiệu quả phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng, kiên quyết không để xảy ra tham nhũng trong các cơ quan bảo vệ pháp luật, nhất là các cơ quan, đơn vị có chức năng phòng chống tham nhũng.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp cũng cho thấy, tình hình tham nhũng “vẫn diễn biến phức tạp, có biểu hiện tinh vi hơn và khó phát hiện”. Bên cạnh tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, DN của CBCC trong giải quyết công việc, thì tình hình tham nhũng vẫn chủ yếu xảy ra ở một số lĩnh vực kinh tế trọng điểm, nhạy cảm như: Quản lý và sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng, tín dụng-ngân hàng, quản lý sử dụng tài chính, vốn, tài sản công; xuất hiện tình trạng lợi dụng thiên tai, dịch bệnh để tham nhũng...

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, số vụ án tham nhũng được phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử còn chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng. Việc phát hiện tham nhũng thông qua công tác tự kiểm tra nội bộ, kiểm tra của cấp trên đối với cấp dưới vẫn là khâu yếu tồn tại qua nhiều năm. Chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng còn chưa đạt yêu cầu, một số vụ việc phải tạm đình chỉ điều tra do hết thời hạn điều tra chưa có kết quả giám định, định giá tài sản; còn có vụ án phải đình chỉ do không chứng minh được tội phạm. “Vẫn còn tình trạng tham nhũng ngay trong chính các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan tư pháp, cơ quan có chức năng chống tham nhũng, làm giảm niềm tin của nhân dân đối với các cơ quan bảo vệ pháp luật”- bà Lê Thị Nga nhấn mạnh.

V.Thu