Một trong những nguyên nhân dẫn đến tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể có liên quan đến việc thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT. Vì vậy, thiết lập quan hệ lao động trong lĩnh vực BHXH được coi là một giải pháp hạn chế tranh chấp.
Trước đây, Công ty CP Sông Hồng 12 (Đông Triều, Quảng Ninh) đứng đầu địa bàn TX.Đông Triều về nợ BHXH, BHYT. Thời điểm tháng 5/2017, sau khi CPH, công ty này còn nợ BHXH 1,3 tỷ đồng cùng với nợ lương của 43 NLĐ kéo dài triền miên, dẫn đến tình trạng đơn thư khiếu kiện diễn ra thường xuyên. Tuy nhiên, trong vòng 2 năm trở lại đây, mặc dù ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhưng DN này đã nỗ lực khắc phục khó khăn, tìm kiếm thị trường, đảm bảo việc làm, thu nhập ổn định cho NLĐ và thanh toán được toàn bộ khoản nợ BHXH. Từ đó, mọi mâu thuẫn được giải quyết, quan hệ giữa chủ DN và NLĐ được hài hòa trở lại.
Xây dựng môi trường lao động thân thiện giúp NLĐ yên tâm làm việc
Đây chỉ là một trong những DN đã có nhiều nỗ lực chuyển đổi sản xuất, cải thiện và chăm lo cho NLĐ. Theo đánh giá của Bộ LĐ-TB&XH, vai trò quản lý nhà nước về lao động hết sức quan trọng, bởi nếu DN chấp hành tốt các quy định pháp luật thì sẽ không phát sinh tranh chấp lao động, thậm chí còn khiến NLĐ gắn bó hơn với DN. Song để làm được điều này, cơ quan BHXH phải thường xuyên phối hợp với LĐLĐ tổ chức tuyên truyền, đối thoại với chủ SDLĐ, cán bộ Công đoàn và NLĐ, qua đó giúp chủ SDLĐ và NLĐ hiểu rõ về quyền lợi, nghĩa vụ trong việc tham gia BHXH, BHYT.
Ông Lê Đình Quảng- Phó Trưởng ban Quan hệ Lao động (Tổng LĐLĐ Việt Nam) cũng cho rằng, các cấp Công đoàn thường xuyên đổi mới hoạt động phù hợp với tình hình thực tế. Đặc biệt, cần làm tốt chức năng đại diện cho NLĐ trong việc đối thoại, thương lượng, giải quyết tranh chấp lao động, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho NLĐ. Bên cạnh đó, tăng cường giám sát, phát hiện sai phạm liên quan chế độ, chính sách BHXH, BHYT, để có kiến nghị xử lý nghiêm và kịp thời. “Việc xây dựng quan hệ lao động trong lĩnh vực BHXH sẽ góp phần giải quyết kịp thời chế độ cho người tham gia, giảm thiểu tình trạng đơn thư khiếu kiện, mâu thuẫn phát sinh; xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ trong các đơn vị, DN…”- ông Quảng nhấn mạnh.
Chia sẻ vấn đề này, TS.Nguyễn Thu Ba- Khoa Luật (ĐH Kinh tế Quốc dân) cho rằng, khi có tranh chấp xảy ra, các bên cần tự đàm phán để hàn gắn mâu thuẫn, bất đồng. Đặc biệt, sự thành công của việc thương lượng phụ thuộc rất nhiều vào thái độ hợp tác giữa 2 bên- điều này phù hợp với việc giải quyết tranh chấp liên quan đến lĩnh vực BHXH. “Khi thực hiện thương lượng giải quyết tranh chấp BHXH, phải chú ý phân biệt với thương lượng tập thể. Thương lượng tập thể này không phải là để giải quyết tranh chấp, mà là sự đàm phán, thỏa thuận nhằm xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định”- TS.Thu Ba nhấn mạnh.
Thanh Nghị