Hai tỉnh Hà Nam và Ninh Bình là minh chứng rõ nét cho thấy hiệu quả của sự phối hợp liên ngành trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT. Từ những kết quả đạt được, có thể rút ra nhiều bài học quý, góp phần hoàn thiện và nhân rộng mô hình triển khai chính sách BHXH, BHYT trên phạm vi cả nước.
Hà Nam là tỉnh có tốc độ công nghiệp hóa nhanh chóng, kéo theo đó là sự gia tăng mạnh mẽ số lượng lao động tại các KCN. Đặc điểm này là thuận lợi nhưng cũng là thách thức lớn trong việc phát triển người tham gia, mở rộng diện bao phủ BHXH, BHYT, đặc biệt là khắc phục tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT dây dưa kéo dài của các DN.
Trước thực tế đó, BHXH tỉnh Hà Nam đã phối hợp chặt chẽ với Sở LĐ-TB&XH, Sở Y tế, và các tổ chức như LĐLĐ, Hội Phụ nữ… để triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Các tổ công tác liên ngành thường xuyên tổ chức đối thoại trực tiếp tại các DN, tuyên truyền, vận động chủ SDLĐ thực hiện đúng, đủ nghĩa vụ trích đóng BHXH cho NLĐ. Đồng thời, tỉnh cũng áp dụng biện pháp mạnh như lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính, công khai danh tính các DN nợ đọng BHXH, BHYT dây dưa kéo dài trên các phương tiện truyền thông đại chúng.
Giống như tỉnh Hà Nam, Ninh Bình cũng đang phải đối mặt với bài toán mở rộng diện bao phủ BHXH, BHYT, đặc biệt là BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình. Trong bối cảnh đó, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, và Đoàn Thanh niên đã phát huy vai trò tích cực. Các đoàn thể này, với mạng lưới hội viên rộng khắp đã trở thành "cánh tay nối dài" tuyên truyền chính sách BHXH, BHYT đến từng thôn, xóm. Đi kèm với đó, Ninh Bình cũng đặc biệt chú trọng hỗ trợ nhóm người yếu thế tiếp cận được với chính sách. Các BCĐ thực hiện chính sách BHXH, BHYT từ cấp tỉnh đến cấp xã thường xuyên rà soát, đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm đảm bảo người dân thuộc diện nghèo, cận nghèo đều được hỗ trợ kinh phí mua BHYT.
Nhờ làm tốt công tác phối hợp liên ngành, cả tỉnh Hà Nam và Ninh Bình đều ghi nhận những kết quả đáng khích lệ. Tại Hà Nam, tỷ lệ bao phủ BHYT đã đạt trên 93% dân số, trong khi tỷ lệ người tham gia BHXH tăng trưởng qua từng năm. Toàn tỉnh có trên 195.000 người tham gia BHXH, đạt 42,63% lực lượng lao động (trong đó, số người tham gia BHXH tự nguyện là 15.810 người, đạt 98,8% kế hoạch UBND tỉnh giao). Thu BHXH, BHYT, BH thất nghiệp hơn 3.700 tỷ đồng… Các biện pháp quyết liệt trong xử lý nợ đọng đã giúp giảm mạnh số tiền nợ BHXH, BHYT, đảm bảo quyền lợi đầy đủ cho NLĐ. Các chương trình tuyên truyền trực tiếp tại cơ sở giúp người dân hiểu rõ hơn về lợi ích của BHXH, BHYT, từ đó tích cực, chủ động tham gia, góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội bền vững.
Năm 2024, tỉnh Ninh Bình cũng đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ trong công tác BHXH, BHYT. Toàn tỉnh đã có khoảng 170.000 người tham gia BHXH, chiếm trên 35% lực lượng lao động. Riêng BHXH tự nguyện đã có trên 20.500 người tham gia. BHXH Ninh Bình thu được trên 7 tỷ đồng tiền chậm đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT sau khi có quyết định thanh tra. Tỉnh cũng tăng cường công tác quản lý, phòng chống lạm dụng, trục lợi từ quỹ BHXH, BH thất nghiệp và quản lý người hưởng các chế độ BHXH, BH thất nghiệp. BHXH tỉnh thực hiện nghiêm túc việc đối soát chứng từ giải quyết ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức phục hồi sức khỏe với dữ liệu KCB trên Hệ thống thông tin giám định BHYT trước khi xem xét, giải quyết các chế độ cho NLĐ. Đến nay, toàn tỉnh có hơn 912.000 người tham gia BHYT, bao phủ trên 90% dân số. Chỉ tính đến tháng 11/2024, toàn tỉnh đã có trên 1,4 triệu lượt người đi KCB, với số chi KCB BHYT trên 1.028 tỷ đồng...
Thời gian qua, 2 tỉnh Hà Nam và Ninh Bình cũng đều chú trọng đến việc đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội cho các đối tượng yếu thế, như: Người nghèo, cận nghèo, đồng bào DTTS. Từ đó, chính sách BHXH, BHYT càng thấm sâu vào cuộc sống, càng mở rộng để bảo vệ an sinh xã hội cho Nhân dân, NLĐ.
Sự phối hợp liên ngành không chỉ dừng lại ở việc phối hợp hành chính mà còn bao hàm những giải pháp sáng tạo, đổi mới. Tỉnh Hà Nam đã tiên phong ứng dụng CNTT trong quản lý và tuyên truyền. Các kênh truyền thông trực tuyến, ứng dụng di động được triển khai, giúp người dân dễ dàng tra cứu thông tin, đăng ký tham gia BHXH, BHYT mà không cần đến trực tiếp cơ quan BHXH. Đồng thời, hệ thống dữ liệu liên thông giữa các sở, ngành được hoàn thiện, giúp giảm thiểu TTHC và tăng hiệu quả.
Có chung hướng đi như tỉnh Hà Nam, tỉnh Ninh Bình vừa đẩy mạnh chuyển đổi số, vừa tập trung vào các chiến dịch tuyên truyền trực tiếp linh hoạt, thiết thực. Những buổi đối thoại, hội thảo được tổ chức tại các thôn, bản, với sự tham gia của đại diện các đoàn thể và chính quyền địa phương, giúp người dân giải đáp kịp thời các thắc mắc, nâng cao nhận thức về chính sách BHXH, BHYT. Để đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, các tỉnh đã đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm. Các DN nợ đọng BHXH, BHYT đều bị xử lý nghiêm minh, vừa bảo vệ quyền lợi NLĐ vừa đảm bảo sự công bằng trong thực thi chính sách.
Có thể khẳng định, những kết quả đạt được trong thời gian qua của BHXH tỉnh Hà Nam và Ninh Bình cho thấy rõ, "chìa khóa" để đưa chính sách BHXH, BHYT vào cuộc sống nằm ở sự phối hợp liên ngành, biết khai thác và phát huy sức mạnh tổng hợp. Việc các cơ quan, tổ chức cùng chung tay không chỉ đảm bảo tính đồng bộ trong triển khai mà còn tạo nên sức mạnh để vượt qua thách thức. Nhờ đó, đưa chính sách BHXH, BHYT thấm sâu vào cuộc sống và phát huy tính nhân văn, tạo được niềm tin của nhân dân vào hệ thống an sinh xã hội. Cũng tại 2 tỉnh Hà Nam và Ninh Bình, chất lượng dịch vụ BHXH, BHYT từng bước được cải thiện, mức độ hài lòng của người dân ngày càng nâng cao; các TTHC liên quan đến BHXH, BHYT ngày càng cải tiến, giảm phiền hà và bảo đảm tốt hơn quyền lợi cho người tham gia…
Từ thực tiễn công tác BHXH, BHYT ở 2 tỉnh Hà Nam và Ninh Bình cho thấy, chính sách BHXH, BHYT không chỉ đơn thuần là giải pháp an sinh xã hội mà còn là biểu tượng cho sự phát triển bền vững và văn minh của một quốc gia. Tại Hà Nam và Ninh Bình, những bài học quý báu đã được đúc kết, chung tay xây dựng một hệ thống an sinh xã hội toàn diện và bền vững, nơi mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận và thụ hưởng những quyền lợi an sinh.
Thực hiện và trình bày: Hà Hùng