Áp lực lớn, song tiền lương thiếu cạnh tranh với khu vực tư

Bộ Nội vụ đề nghị sớm thực hiện cải cách chính sách tiền lương để nâng cao thu nhập, nhằm khắc phục tình trạng cán bộ, công chức, viên chức (CCVC) nghỉ việc, bỏ việc…

Áp lực lớn, tiền lương thiếu cạnh tranh với khu vực tư

Báo cáo của Bộ Nội vụ gửi các ĐBQH trước phiên chất vấn cho biết, từ đầu năm 2020 đến hết tháng 6/2022, số lượng CCVC nghỉ việc, thôi việc là 39.552 người, chiếm 1,94% tổng số biên chế được giao. Trong đó, tỷ lệ CCVC ở địa phương nghỉ việc lớn hơn ở bộ, ngành và tỷ lệ nghỉ việc, thôi việc của viên chức chiếm tỷ lệ lớn (89,8%), tập trung ở lĩnh vực giáo dục và y tế. Cụ thể: Khối sự nghiệp giáo dục và đào tạo có 16.427 người (chiếm 41,53%) và khối sự nghiệp y tế có 12.198 người (chiếm 30,84%), trong đó người có trình độ từ đại học trở lên chiếm 63% và trong độ tuổi từ 40 trở xuống chiếm 60,98%. Đáng chú ý, số người trong khối sự nghiệp y tế nghỉ việc là 12.198 người (chiếm 30,84%), ở bộ/ngành là 1.015 người và địa phương là 11.183 người, trong đó người có trình độ từ đại học trở lên chiếm 53,63% và trong độ tuổi từ 40 tuổi trở xuống chiếm 74,71%.

Trước thực trạng trên, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà thẳng thắn chỉ ra những nguyên nhân. Đó là do chính sách tiền lương và thu nhập của CCVC còn thấp so với thu nhập của NLĐ cùng trình độ làm việc trong DNNN, khu vực tư nhân, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, một số cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa thực sự quan tâm nhiều đến công tác xây dựng quy hoạch đội ngũ chuyên gia giỏi, nên một bộ phận CCVC không định hình được hướng phát triển về chuyên môn, nghiệp vụ của mình, dẫn đến dần bị mai một kiến thức, kinh nghiệm và tìm cách khắc phục bằng việc thay đổi môi trường làm việc để tìm kiếm cơ hội tốt hơn.

Đặc biệt, trong thời gian dịch Covid-19 bùng phát, áp lực làm việc của đội ngũ nhân viên y tế nặng nề, nguy hiểm, đội ngũ nhà giáo phải thay đổi phương thức dạy-học, trong khi trang thiết bị và cơ sở vật chất thiếu thốn nên tạo áp lực cho giáo viên. Cùng với đó, do cơ chế tự chủ và xã hội hóa các hoạt động sự nghiệp và dịch vụ công cũng tạo điều kiện để viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập có nhiều cơ hội để thay đổi việc làm, việc lao động “ra, vào” giữa đơn vị sự nghiệp công lập và ngoài công lập sẽ trở lên thường xuyên, tạo sự cạnh tranh lành mạnh theo quan hệ cung-cầu lao động giữa khu vực công và khu vực tư.

Ngoài ra, theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, còn một số nguyên nhân khác như do sự phát triển của nền kinh tế thị trường, có sự dịch chuyển lao động giữa các khu vực (nông thôn ra thành thị, xuất khẩu lao động, khu vực công sang khu vực tư và ngược lại) đáp ứng cung-cầu của thị trường lao động; sức khỏe không bảo đảm, bản thân muốn thay đổi định hướng, mục tiêu nghề nghiệp, môi trường làm việc; một số phải đối mặt với rủi ro trong thực thi công vụ do hệ thống pháp luật vẫn còn chưa phù hợp với thực tiễn và quá trình hoàn thiện.

Môi trường, điều kiện làm việc trong khu vực công ở nhiều đơn vị, địa phương chưa thật sự tạo động lực cống hiến và cơ hội để CCVC phát huy tốt năng lực; công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ CCVC chưa tốt, chưa tạo được tư tưởng yên tâm làm việc trong khu vực nhà nước.

Sớm thực hiện cải cách chính sách tiền lương

Nhấn mạnh giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho rằng, trước mắt cần làm tốt công tác tư tưởng, động viên CCVC làm việc ở những vị trí có cường độ lao động cao, áp lực lớn yên tâm công tác. Bên cạnh đó, ưu tiên quan tâm trợ giúp, hỗ trợ kịp thời về điều kiện vật chất đối với những CCVC có hoàn cảnh khó khăn, nhất là các đối tượng chịu ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19. Các địa phương có điều kiện phát triển kinh tế cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp ngoài các chính sách, chế độ tiền lương chung.

Về giải pháp lâu dài, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà đề nghị cấp có thẩm quyền và Quốc hội cho thực hiện cải cách chính sách tiền lương để nâng cao thu nhập của CCVC theo tinh thần Nghị quyết 27 của Hội nghị Trung ương 7 khóa XII. Cùng với đó, tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy, biên chế tinh gọn gắn cơ cấu lại đội ngũ CCVC theo vị trí việc làm và nâng cao chất lượng đội ngũ gắn với cải cách chính sách tiền lương, tiền thưởng và phúc lợi. Đồng thời, ưu tiên quan tâm hỗ trợ kịp thời về điều kiện vật chất đối với những trường hợp có hoàn cảnh khó khăn, nhất là các đối tượng chịu ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19. Các địa phương có điều kiện phát triển kinh tế cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp, ngoài các chính sách chế độ tiền lương chung của CCVC

Cùng với đó, cần tập trung đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập. Rà soát hệ thống thể chế, chính sách để điều chỉnh, bổ sung, đổi mới công tác tuyển dụng, sử dụng, quản lý, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bố trí CCVC; xây dựng cơ chế, chính sách thu hút và trọng dụng người có tài năng, các chuyên gia cho các ngành, lĩnh vực cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập.

Song song với đó, xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý thực sự có phẩm chất, trình độ, năng lực và uy tín để tạo niềm tin cho CCVC làm việc; hoàn thiện cơ chế khuyến khích CCVC đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung. Xây dựng môi trường làm việc năng động, công bằng, dân chủ, thân thiện, đoàn kết, chuyên nghiệp, hiện đại và có cơ chế tạo động lực để CCVC thể hiện năng lực, trách nhiệm, tận tụy, tâm huyết với công việc…

PV