Cảnh báo kịch bản lừa đảo thanh toán qua ví điện tử

Từ ngày 1/7/2025, ví điện tử được công nhận chính thức là phương tiện thanh toán tương tự tài khoản ngân hàng, thẻ và tiền mặt. Khách hàng có thể chuyển tiền giữa các ví điện tử, hoặc từ ví sang tài khoản ngân hàng và ngược lại. Lợi dụng việc này, các đối tượng tạo ra nhiều kịch bản tinh vi nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người dùng.

Phân tích các kịch bản lừa đảo

Các vụ lừa đảo liên quan đến ví điện tử không phải ngẫu nhiên, mà tuân theo một kịch bản được dàn dựng kỹ lưỡng, khai thác cả yếu tố kỹ thuật và tâm lý người dùng.

Tấn công phi kỹ thuật (Social Engineering)

Giả mạo nhân viên: Kẻ gian gọi điện hoặc nhắn tin tự xưng là nhân viên của VNPAY, ZaloPay, MoMo... để yêu cầu người dùng cung cấp thông tin bảo mật. Mục tiêu của chúng là thu thập tên đăng nhập, mật khẩu, đặc biệt là mã OTP (One-Time Password) - "chìa khóa" cuối cùng để thực hiện giao dịch trái phép.

Tạo ra các kịch bản hấp dẫn: Bằng cách tung tin "trúng thưởng", "hoàn tiền", "hỗ trợ giải ngân", kẻ lừa đảo đánh vào lòng tham hoặc sự thiếu hiểu biết của nạn nhân. Mục đích cuối cùng vẫn là dẫn dụ người dùng truy cập link giả hoặc chuyển tiền cho chúng.

Tấn công kỹ thuật

Lừa đảo qua trang web giả (Phishing): Kẻ gian tạo ra các trang web hoặc tin nhắn có giao diện giống hệt ví điện tử, ngân hàng, hoặc thậm chí là Cổng Dịch vụ công Quốc gia. Khi người dùng nhập thông tin đăng nhập, mật khẩu, và OTP, toàn bộ dữ liệu này sẽ được chuyển về tay kẻ lừa đảo.

Phát tán mã độc (Malware): Các đối tượng lừa đảo phát tán các ứng dụng giả mạo ví điện tử hoặc các tiện ích "hỗ trợ" trên các diễn đàn, mạng xã hội. Khi người dùng tải về và cài đặt, mã độc sẽ được cài vào thiết bị, thu thập tất cả dữ liệu nhạy cảm, bao gồm thông tin đăng nhập và mã OTP được gửi đến điện thoại.

Tấn công lừa đảo liên ví: Đây là một thủ đoạn mới. Kẻ lừa đảo yêu cầu nạn nhân thực hiện nhiều giao dịch nhỏ qua các ví khác nhau. Bằng cách này, chúng không chỉ chiếm đoạt được tiền mà còn có thể sử dụng nạn nhân làm "mắt xích" trong các đường dây rửa tiền phức tạp, khiến nạn nhân có thể bị liên đới trách nhiệm pháp lý.

Khuyến nghị an toàn từ chuyên gia

Để bảo vệ tài sản và thông tin cá nhân trên môi trường số, người dùng cần tuân thủ các nguyên tắc bảo mật sau:

Không cung cấp thông tin cá nhân dưới mọi hình thức: Các tổ chức tài chính, ngân hàng và ví điện tử không bao giờ yêu cầu bạn cung cấp mật khẩu, mã OTP, hoặc bất kỳ thông tin cá nhân nhạy cảm nào qua điện thoại, email hay tin nhắn.

Xác minh nguồn gốc thông tin: Luôn kiểm tra kỹ tên miền của trang web. Tên miền chính thức của ví điện tử thường rất rõ ràng (ví dụ: momo.vn). Hãy cảnh giác với các tên miền có đuôi lạ như .top, .site, hoặc các tên miền có ký tự gần giống.

Cẩn trọng với các giao dịch liên ví: Chỉ thực hiện các giao dịch chuyển khoản với người hoặc tổ chức đáng tin cậy. Nếu có bất kỳ nghi vấn nào, hãy dừng ngay giao dịch và liên hệ tổng đài hỗ trợ chính thức của ví.

Bảo vệ thiết bị di động: Chỉ tải ứng dụng ví điện tử từ các kho ứng dụng chính thức như Google Play Store hoặc Apple App Store. Không bao giờ cài đặt ứng dụng từ các đường link lạ.

Quản lý mật khẩu an toàn: Đặt mật khẩu mạnh cho ví điện tử, bao gồm cả chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt. Kích hoạt các phương thức xác thực nâng cao như xác thực hai yếu tố (2FA) hoặc sinh trắc học (vân tay, Face ID) nếu có. Thường xuyên thay đổi mật khẩu và không sử dụng một mật khẩu cho nhiều tài khoản khác nhau.

Liên kết ví an toàn: Khi liên kết ví điện tử với tài khoản ngân hàng, hãy đảm bảo rằng bạn đã hiểu rõ các chính sách bảo mật và hạn mức giao dịch. Không bao giờ đăng ký tài khoản hoặc định danh ví điện tử hộ người khác.

Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu lừa đảo nào, hãy báo cáo ngay lập tức cho cơ quan công an gần nhất. Đừng để lòng tin của bạn trở thành điểm yếu bị tội phạm mạng lợi dụng.

CNTT