Đấu thầu trợ giá xe buýt để tiết kiệm ngân sách

Chỉ trong thời gian ngắn, Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng TP.HCM mở thầu các gói thầu cung ứng dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt có trợ giá trên địa bàn TP.HCM đã tiết kiệm cho ngân sách gần 1.300 tỷ đồng.

Dữ liệu hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, từ cuối năm 2023 đến nay, TP.HCM đã tổ chức đấu thầu 76 tuyến xe buýt có trợ giá, tiết kiệm lên đến 1.295 tỉ đồng cho ngân sách. Cụ thể: năm 2023 đấu thầu 22 tuyến, tiết kiệm 252 tỷ đồng; năm 2024 đấu thầu 17 tuyến kết nối tuyến Metro số 1, tiết kiệm 278 tỷ đồng; quý 2/2025 tiếp tục đấu thầu 37 tuyến, dự kiến tiết kiệm thêm 765 tỷ đồng. Trong từng gói thầu, tỷ lệ tiết kiệm khác nhau từ khoảng 20- 72% so với hình thức thông thường trước đó đã cho thấy hiệu quả thực chất của cơ chế cạnh tranh.

Phương Trang là đơn vị trúng thầu cao nhất

Điển hình, tuyến xe buýt số 33 tại TP.HCM với sự tham gia của 4 nhà thầu gồm Công ty TNHH Dịch vụ Vận tải sinh thái Vinbus, Công ty CP xe khách Phương Trang Futabuslines, Công ty CP Xe khách Sài Gòn và HTX Vận tải 19/5. Kết quả đấu thầu ghi nhận Vinbus giảm tới 72,1% mức giá trợ giá- mức giảm sâu nhất từ trước đến nay.

Về tổng thể, kết quả đánh giá sơ bộ ban đầu (chưa xét đến quy đổi lợi thế phương tiện), Công ty CP Xe khách Phương Trang là đơn vị có kết quả trúng thầu cao nhất, 15/17 gói (29/37 tuyến), tiếp theo là VinBus trúng 8/37 tuyến. Mới đây, tháng 5/2024, Công ty CP xe khách Phương Trang tiếp tục trúng 5 gói thầu khác với thời gian thực hiện hợp đồng kéo dài 60 tháng như: Gói thầu tuyến số 162, 163, 164 và 165 với giá 99,388 tỷ đồng; Gói thầu tuyến số 153, 154, 155 và 156 với giá 106,329 tỷ đồng; Gói thầu tuyến số 166, 167, 168 và 169 với giá 89,051 tỷ đồng; Gói thầu tuyến số 157, 158, 159, 160 và 161 với giá 105,532 tỷ đồng.

Năm 2025, kết quả mở thầu hàng chục gói thầu cung cấp dịch vụ vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt các tuyến trên địa bàn TP.HCM cho thấy, số lượng nhà thầu gia tăng rõ rệt, trong đó nhiều gói thầu có sự tham dự của 4- 5 nhà thầu. Đa số các gói thầu thu hút nhiều nhà thầu tham dự hơn so với những năm trước và sự xuất hiện của những nhân tố mới làm tăng tính cạnh tranh trong đấu thầu. Sự xuất hiện của các doanh nghiệp vận tải tư nhân đã phá vỡ thế độc tôn trong lĩnh vực xe buýt công cộng, góp phần tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch và hiệu quả.

Thực tế, chủ trương đấu thầu trợ giá xe buýt TP.HCM đã có từ 20 năm trước song vì nhiều lý do vẫn chưa đi vào thực tiễn. Mãi đến cuối năm 2023, việc đấu thầu trợ giá xe buýt tại TP.HCM mới đi vào thực chất. Điều này được chờ đợi sẽ mang theo làn gió cải cách mạnh mẽ và hiệu quả vượt mong đợi cho ngân sách thành phố và tiến tới xóa bỏ “bầu sữa” trợ giá xe buýt vốn dĩ còn nhiều bất cập. Chính vì vậy, người dân mong đợi chính quyền TP.HCM cần tiếp tục kiên định lộ trình đấu thầu toàn diện các tuyến xe buýt trợ giá còn lại để làm giảm gánh nặng ngân sách, nâng cao hiệu quả đầu tư công và tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh.

Theo đại diện Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng TP.HCM, việc đấu thầu hướng đến mục tiêu đảm bảo cạnh tranh, công bằng, công khai, minh bạch giữa các nhà thầu. Nhà thầu dự thầu sẽ phải căn cứ vào công thức chung và cơ sở năng lực hiện hữu để lựa chọn phương tiện dự thầu, tính toán và đưa ra giá dự thầu hợp lý. Việc giảm giá đi đôi với đảm bảo yêu cầu về chất lượng dịch vụ sẽ mang lại hiệu quả rất lớn cho địa phương, giảm gánh nặng chi phí trợ giá hằng năm.

Trà Giang