Giải quyết chế độ chính sách BHXH: Ngày càng thuận tiện cho người dân và DN

Thời gian qua, hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật đã dần được bổ sung và hoàn thiện tạo thuận lợi cho việc đảm bảo giải quyết hưởng đúng và chi trả kịp thời các chế độ BHXH với một lượng lớn người hưởng chính sách BHXH.

Tạo niềm tin cho người dân

Theo đánh giá của Ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam), giai đoạn 1995-2006, các chế độ BHXH được quy định trên cơ sở kế thừa và phát triển các chính sách đã có; bước đầu thiết lập nguyên tắc đóng- hưởng. Diện bao phủ người hưởng lương hưu dần được mở rộng do điều kiện thời gian đóng BHXH được rút ngắn và chính sách BHXH độc lập với các chính sách an sinh xã hội khác.

Tuy nhiên, đến giai đoạn 2007- 2015, khi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX (năm 2001) xác định “Cải cách cơ chế BHXH và bảo đảm xã hội, cải cách và tăng cường chất lượng hệ thống BHXH, cung cấp dịch vụ xã hội cơ bản cho nhân dân, nhất là cho người nghèo, vùng nghèo” thì việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH đã đạt hiệu quả cao. Chế độ BHXH ở Việt Nam đã tiệm cận với hệ thống các chế độ BHXH được đề cập trong các Công ước của ILO bao gồm 6 chế độ (ốm đau, thai sản, TNLĐ-BNN, hưu trí, tử tuất và BH thất nghiệp) và được đánh giá là một trong những quốc gia có chế độ BHXH ưu việt nhất tại châu Á.

Đặc biệt, theo ông Điều Bá Được- Trưởng ban Thực hiện chính sách BHXH, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 21-NQ/TW (năm 2012) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012-2020, nhận thức của các cấp, các ngành, người dân, DN về ý nghĩa tầm quan trọng của chính sách, chế độ BHXH được nâng lên rõ rệt. Với ngành BHXH, việc phân cấp thực hiện giải quyết hưởng chế độ BHXH được tiến hành trước đối với chế độ ốm đau, thai sản, BHXH một lần cho BHXH huyện trên cơ sở phân cấp thu BHXH phù hợp, đảm bảo thuận tiện cho người SDLĐ và NLĐ không phải đi xa để nộp hồ sơ hưởng, được giải đáp kịp thời những thắc mắc liên quan đến quá trình đóng để hưởng. Việc ứng dụng CNTT trong giải quyết hưởng các chế độ BHXH thông qua chương trình phần mềm nghiệp vụ được thực hiện thống nhất trong toàn quốc đã đạt được hiệu quả cao, đảm bảo chính xác so với quy định; thời hạn giải quyết được đảm bảo, giảm được chi phí quản lý do không phải tăng biên chế tương ứng khi số người hưởng tăng. “Việc tập trung tái cấu trúc quy trình nghiệp vụ, rà soát, đơn giản hóa TTHC trên tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ từ thu, cấp sổ BHXH đến giải quyết, chi trả các chế độ BHXH, triển khai giao dịch điện tử, thay đổi phương thức giao nhận hồ sơ đã giảm thời gian và chi phí cho người dân, DN khi tham gia thực hiện giao dịch với cơ quan BHXH. Việc lưu trữ tài liệu, hồ sơ giải quyết hưởng các chế độ BHXH đã bước đầu được số hóa đảm bảo chất lượng, hiệu quả sử dụng”- ông Được cho biết.

Nâng cao hiệu quả giải quyết chế độ chính sách

Theo đánh giá, thông qua những quy định về đơn giản hóa trong thủ tục, công tác giải quyết chính sách BHXH đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân.

Tuy nhiên, trước một số hạn chế, tồn tại trong công tác này, hiện cơ quan BHXH cũng như các bộ, ngành liên quan đang tổng rà soát hệ thống chính sách, pháp luật về BHXH để làm rõ hơn những bất cập, tiếp tục đề xuất, tham gia có hiệu quả vào sửa đổi, bổ sung các quy định cụ thể trong Luật BHXH cũng như pháp luật có liên quan theo tinh thần cải cách BHXH đã nêu trong Nghị quyết số 28-NQ/TW trong công tác giải quyết hưởng các chế độ BHXH để khắc phục những tồn tại, hạn chế về mặt chính sách. Nghiên cứu, rà soát nhằm cắt giảm, loại bỏ những thủ tục rườm rà, chồng chéo gây khó khăn cho quá trình thực hiện, đơn giản hóa, giảm giấy tờ, thành phần hồ sơ theo hướng dễ hiểu, dễ tiếp cận, tạo thuận lợi cho cá nhân, tổ chức khi tham gia giao dịch. Hoàn thiện hành lang pháp lý trong việc xây dựng các CSDL để đồng bộ, kết nối, liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành.

Bên cạnh đó, ngành BHXH cũng xác định đổi mới phương thức phục vụ lấy người dân, DN làm trung tâm, hướng tới mục tiêu là sự hài lòng của cá nhân, tổ chức. Xây dựng quy trình giải quyết và chi trả các chế độ BHXH, BH thất nghiệp theo hướng đồng bộ, tập trung và liên thông dữ liệu trong lĩnh vực thu, sổ thẻ, giải quyết, chi trả các chế độ BHXH. Đồng thời gắn kết quy trình chi trả các chế độ BHXH, BH thất nghiệp với quy trình giao dịch điện tử trong lĩnh vực giải quyết các chế độ BHXH, BH thất nghiệp. Giảm tối đa thời hạn giải quyết hưởng các chế độ BHXH ở từng bộ phận nghiệp vụ, khuyến khích áp dụng các giải pháp để giảm triệt để thời hạn giải quyết. Ngành BHXH cũng phấn đấu nâng cao tỷ lệ thực hiện giao dịch điện tử trong giải quyết hưởng chế độ ốm đau, thai sản và tiến tới thực hiện giao dịch điện tử trong việc giải quyết các chế độ BHXH dài hạn. Phân cấp triệt để cho BHXH huyện giải quyết tất cả các chế độ BHXH theo phân cấp thu BHXH. Xây dựng dịch vụ thanh toán điện tử (có thể lĩnh lương hưu, trợ cấp BHXH ở bất kỳ địa điểm nào trong nước; đóng tiền BHXH thông qua tin nhắn điện thoại hoặc dịch vụ chuyển khoản thông minh của Ngân hàng đối với người tham gia BHXH tự nguyện). Xây dựng dịch vụ ứng dụng BHXH trên điện thoại thông minh thông qua mạng Internet, ứng dụng có các tính năng hữu ích nổi bật để tra cứu như người sử dụng có thể tra cứu được các thông tin về chế độ BHXH, BHYT của mình trên hệ thống. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT, đưa CNTT trở thành công cụ đắc lực hỗ trợ vận hành tốt quy trình giải quyết và chi trả các chế độ BHXH, BH thất nghiệp liên thông với CSDL thu, sổ- thẻ. Xây dựng và triển khai các giải pháp nhằm tăng cường ứng dụng CNTT đáp ứng yêu cầu thực hiện dịch vụ công trực tuyến mức độ 4. “Tuy nhiên, để làm được điều này, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành liên quan sớm có giải pháp để thực hiện và kết nối CSDL về lao động, việc làm, ATVSLĐ; cấp các giấy tờ, hồ sơ làm căn cứ hưởng BHXH… với hệ thống thông tin của BHXH Việt Nam để làm cơ sở cho việc triển khai thực hiện giao dịch điện tử toàn phần trong các thủ tục thực hiện BHXH, BHYT, BH thất nghiệp”- ông Được đề xuất.

Nguyệt Hà

Từ năm 1995 đến nay, cơ quan BHXH đã giải quyết cho 2.559.776 người hưởng các chế độ BHXH hàng tháng (2.022.373 người hưởng lương hưu); 10.580.542 lượt người hưởng các khoản trợ cấp BHXH một lần (hưởng BHXH một lần là 8.584.544 người); trên 106.443.268 lượt người hưởng trợ cấp ốm đau, thai sản, dưỡng sức, phục hồi sức khỏe; chi trả cho 3.202.490 lượt người hưởng các chế độ BH thất nghiệp.