Gỡ rào cản chuyển tuyến - bước tiến nhân văn trong bảo vệ người bệnh hiểm nghèo có BHYT

BHYT ngày càng khẳng định vai trò là một trụ cột quan trọng của hệ thống an sinh xã hội. Việc bảo vệ quyền lợi người bệnh, đặc biệt là những trường hợp mắc bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo không chỉ thể hiện tính nhân văn của chính sách mà còn là sự quan tâm của Nhà nước đến những nhóm yếu thế trong tiếp cận dịch vụ y tế.

Nhưng để những chính sách ấy thực sự chạm tới cuộc sống, vẫn còn đó những câu chuyện nhiều trăn trở. Như trường hợp của vợ chồng chị Nguyễn Thị Dương ở xã Can Lộc (Hà Tĩnh), là một trong hàng nghìn gia đình đang âm thầm chiến đấu với bệnh tật hiếm gặp trong điều kiện kinh tế khó khăn và hơn ai hết, họ thấu hiểu giá trị của một chính sách y tế kịp thời.

Niềm vui của chị Dương là mỗi ngày được vui đùa bên con trai của mình.

Vợ chồng chị Nguyễn Thị Dương sinh được 6 người con, 4 trai và 2 gái. Đông con, nhưng trong căn nhà nhỏ ấy, tiếng cười trẻ thơ không còn rộn ràng như trước. Bởi cả 4 người con trai đều mắc cùng một bệnh lý di truyền hiếm gặp thuộc nhóm rối loạn dự trữ thể tiêu bào - một nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Hai người con trai thứ đã mãi mãi ra đi vì biến chứng nặng.

Không từ bỏ hy vọng, suốt nhiều năm qua, vợ chồng chị Dương dốc hết tiền bạc, sức lực để chạy chữa cho hai người con trai út. Mỗi tuần một lần, chị lại đưa con vượt gần 400 cây số từ Hà Tĩnh ra Hà Nội. Chi phí điều trị đã là gánh nặng lớn nhưng điều khiến chị băn khoăn hơn cả là việc làm sao để kịp hoàn thiện các thủ tục cần thiết. “Có lần con nguy kịch, tôi phải đưa thẳng ra Hà Nội. Vì chưa kịp làm thủ tục chuyển tuyến, quyền lợi BHYT bị giảm, trong khi viện phí mỗi đợt lên đến hàng chục triệu đồng. Nếu con tôi được điều trị ngay lúc cần, không bị lo chi phí, không bị từ chối quyền lợi vì không có giấy tờ, thì đó là điều tôi mong mỏi nhất”, chị Dương chia sẻ.

Từ ngày 1/7/2025, khi Luật BHYT sửa đổi chính thức có hiệu lực, “hành trình gian nan” ấy sẽ không còn là gánh nặng kéo dài, mà dần được thay thế bằng một cơ chế bảo vệ chủ động, minh bạch và bền vững hơn. Người bệnh được đặt vào trung tâm của hệ thống y tế và chính sách thực sự theo kịp nhu cầu điều trị trong thực tiễn, mở ra niềm hy vọng, không chỉ cho gia đình chị Dương, mà còn cho hàng ngàn bệnh nhân mắc bệnh hiếm và hiểm nghèo.

Người tham gia BHYT được chẩn đoán thuộc nhóm bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao, nằm trong danh mục do Bộ Y tế quy định và khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế cấp cơ bản hoặc chuyên sâu sẽ được thanh toán 100% mức hưởng BHYT trong phạm vi quyền lợi, ngay cả khi khám, chữa bệnh không đúng tuyến và không có giấy chuyển viện. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử chính sách BHYT, nhóm người bệnh hiểm nghèo, bệnh hiếm được đưa vào diện “được ưu tiên toàn diện về quyền lợi”. Nỗi lo về “đúng tuyến hay không đúng tuyến” sẽ không còn chen vào giữa mạng sống và “thời gian vàng” của quá trình điều trị.

Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm tại Việt Nam có hàng nghìn trường hợp mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa, ung thư máu, suy giảm miễn dịch bẩm sinh, xơ nang… Phần lớn các trường hợp này là trẻ em, thường sống trong hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Những căn bệnh này đòi hỏi quá trình điều trị lâu dài, chuyên sâu, thường xuyên sử dụng kỹ thuật cao và thuốc đặc trị với chi phí lên đến hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Luật BHYT sửa đổi năm 2024 thể hiện một bước chuyển mình rõ rệt, khẳng định sự nhân văn của chính sáchBHYT trong việc đặt người bệnh, đặc biệt là nhóm người yếu thế và mắc bệnh hiểm nghèo, vào vị trí trung tâm của một hệ thống y tế công bằng và nhân đạo.

Luật BHYT sửa đổi năm 2024 không chỉ là sự hoàn thiện về thể chế, mà còn là bước tiến thể hiện rõ định hướng lấy con người làm trung tâm trong chính sách an sinh. Khi quyền lợi của nhóm yếu thế được bảo đảm một cách thiết thực không chỉ mang lại cơ hội sống và điều trị tốt hơn cho bệnh nhân mà còn củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống an sinh xã hội quốc gia.

Phúc Hải