Khoảng cách lương của người di cư ngày càng mở rộng ở nhiều quốc gia có thu nhập cao

Báo cáo mới của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cho thấy những người nhập cư kiếm được ít hơn gần 13% so với lao động quốc gia. Ở một số nơi, khoảng cách này lên tới 42%.

Trong đó nhấn mạnh, cuộc khủng hoảng có thể làm gia tăng sự khác biệt về thị trường lao động giữa NLĐ nhập cư và công dân, từ đó có thể làm sâu thêm khoảng cách lương của người di cư. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, điều này càng trở nên trầm trọng hơn ở tất cả các quốc gia, người nhập cư phải đối mặt với vấn đề phân biệt đối xử và bài xích.

Báo cáo “Chênh lệch về lương của người di cư: Tìm hiểu sự khác biệt về lương giữa người di cư và công dân” cho thấy, những người di cư ở các quốc gia có thu nhập cao thường có công việc bấp bênh hơn, với 27% làm việc theo hợp đồng tạm thời và 15% làm việc bán thời gian. Họ đảm nhiệm các vị trí không cân đối trong khu vực chính như nông nghiệp, đánh bắt, lâm nghiệp và đảm nhận nhiều việc làm hơn công dân quốc gia trong lĩnh vực thứ cấp như khai thác và khai thác đá, chế tạo, điện, ga, nước, xây dựng.

Cụ thể, ở các nước như Síp, Ý và Áo, chênh lệch lương tính theo giờ cao hơn, lần lượt là 42%, 30% và 25%. Ở Phần Lan, tỷ lệ này thấp hơn mức trung bình, 11% và ở Liên minh châu Âu nói chung là gần 9%.

Trong 5 năm qua, chênh lệch về lương của người di cư đã mở rộng ở một số quốc gia có thu nhập cao: Đơn cử ở Ý, lao động nhập cư kiếm được ít hơn 30% so với công dân trong nước, theo số liệu mới nhất, so với 27% vào năm 2015. Ở Bồ Đào Nha, chênh lệch lương là 29% so với 25% năm 2015 và ở Ireland là 21% so với 19% năm 2015.

“NLĐ di cư thường phải đối mặt với sự đối xử bất bình đẳng trên thị trường lao động, bao gồm cả về tiền lương, khả năng tiếp cận việc làm và đào tạo, điều kiện làm việc, an sinh xã hội và quyền công đoàn. Trong khi đó, họ đóng một vai trò cơ bản trong nhiều nền kinh tế”, ông Michelle Leighton- Trưởng Chi nhánh Di cư Lao động của ILO cho biết.

Nghiên cứu chỉ ra rằng, NLĐ nhập cư kiếm được ít hơn những công dân có trình độ tương tự trong cùng một loại nghề nghiệp. Họ có nhiều khả năng làm việc trong các công việc có kỹ năng thấp hơn và được trả lương thấp không phù hợp với trình độ học vấn và kỹ năng của họ, điều này có thể dẫn đến sự phân biệt đối xử trong quá trình tuyển dụng. NLĐ nhập cư có trình độ học vấn cao hơn ở các nước có thu nhập cao cũng ít có khả năng đạt được công việc ở các loại nghề nghiệp cao hơn.

Ví dụ ở Hoa Kỳ và Phần Lan, trong khi tỷ lệ lao động nhập cư có trình độ trung học cơ sở lần lượt là 78% và 98%, thì tỷ lệ lao động nhập cư trong các công việc có kỹ năng cao hoặc bán kỹ thuật chỉ là 35% và 50%. Điều này phản ánh một thực tế là họ gặp khó khăn trong việc chuyển giao kỹ năng và kinh nghiệm giữa các quốc gia, một phần lớn là do thiếu hệ thống công nhận kỹ năng và trình độ của lao động nhập cư.

Ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, tình hình có xu hướng đảo ngược khi lao động nhập cư thường là những người nước ngoài có tay nghề cao tạm thời. Họ có xu hướng kiếm được nhiều hơn khoảng 17,3% mỗi giờ so với lao động không di cư.

Bên cạnh đó, phụ nữ lao động nhập cư thường bị phân biệt đối xử gấp đôi. Họ dễ phải chịu mức phạt gấp đôi lương, khi vừa ở vị trí là người di cư và vừa là phụ nữ. Khoảng cách lương giữa nam giới và phụ nữ nhập cư ở các nước có thu nhập cao ước tính vào khoảng gần 21% mỗi giờ. Con số này cao hơn mức chênh lệch lương theo giới (16%) ở các nước này.

Điều này một phần là do lao động nữ nhập cư chiếm tỷ lệ đáng kể trong số lao động giúp việc gia đình: 73% (hay 8,45 triệu) tổng số lao động giúp việc gia đình nhập cư trên khắp thế giới. Ở các nước có thu nhập cao, chênh lệch về lương giữa nhân viên chăm sóc di cư và nhân viên chăm sóc không di cư là khoảng 19%.

Đặc biệt, trong thời điểm hiện nay, đại dịch đã có tác động lớn hơn đến sức khỏe và kinh tế đối với người lao động nhập cư so với những người dân lao động còn lại. Khi cuộc khủng hoảng Covid-19 bắt đầu, hàng chục triệu công nhân nhập cư buộc phải trở về nhà sau khi mất việc làm. Công việc của họ ít phù hợp hơn với việc làm từ xa so với những người không di cư và nhiều người trong số họ là nhân viên tuyến đầu tiếp xúc với virus nhiều hơn.

Ngọc Anh