Thế giới họp bàn giải quyết khủng hoảng rác thải nhựa

Đại diện 175 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, ngày 29/5, đã họp tại trụ sở UNESCO ở thủ đô Paris của Pháp để thảo luận về một Thỏa thuận quốc tế nhằm chống ô nhiễm nhựa, dự kiến hoàn tất vào năm tới.

Đây là vòng đàm phán thứ 2 trong số 5 vòng đàm phán được lên kế hoạch. Vòng thứ nhất diễn ra tại Uruguay hồi tháng 11 năm ngoái.

Trước đó, hôm 27/5, đại diện của gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ đã tham dự Hội nghị cấp cao về giải quyết ô nhiễm rác thải nhựa được tổ chức tại trụ sở UNESCO theo sáng kiến của nước chủ nhà. Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng, đại diện Nhà nước Việt Nam, tham dự sự kiện quan trọng này.

Trong khuôn khổ Hội nghị, các đại biểu tập trung bàn việc thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ và sử dụng một cách bền vững các sản phẩm nhựa để tiến tới kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực này, cũng như việc quản lý hợp lý chất thải nhựa và hạn chế việc vứt rác thải nhựa ra môi trường. 

Phát biểu tại buổi khai mạc, Bộ trưởng chuyển đổi sinh thái và kết nối lãnh thổ Pháp Christophe Béchu đề cập tình trạng đáng lo ngại của ô nhiễm từ rác thải nhựa, đặc biệt là ô nhiễm rác thải nhựa tại đại dương, trong khi sản xuất các sản phẩm nhựa vẫn tiếp tục gia tăng.

Giám đốc Chương trình môi trường của Liên Hợp Quốc Inger Andersen nhấn mạnh việc cần thiết đạt tới Thoả thuận về chất dứt ô nhiễm nhựa với tính ràng buộc về pháp lý. Ông nói rằng thói quen vứt bỏ đồ nhựa đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, bóp nghẹt hệ sinh thái của Trái Đất, làm gia tăng biến đổi khí hậu, gây hại cho sức khỏe của con người.

Trưởng đoàn đàm phán Peru Gustavo Meza-Cuadra Velazquez nhấn mạnh thách thức là "rất lớn, như tất cả chúng ta đều nhận thức được, nhưng không phải là không thể vượt qua... Cả thế giới đang hướng về chúng ta".

Trong video gửi đến cuộc họp, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi các quốc gia tham gia đàm phán chấm dứt mô hình sản xuất "toàn cầu hóa và không bền vững", theo đó các nước giàu xuất khẩu rác thải nhựa sang các nước nghèo hơn. Ông cảnh báo ô nhiễm nhựa là "một quả bom hẹn giờ và đồng thời cũng là một tai họa hiện nay", lưu ý các vật liệu dựa trên nhiên liệu hóa thạch có nguy cơ ảnh hưởng đến mục tiêu giảm thiểu sự ấm lên toàn cầu cũng như đối với đa dạng sinh học và sức khỏe con người. Theo ông, các cuộc đàm phán nên ưu tiên giảm sản xuất nhựa và sớm cấm các sản phẩm gây ô nhiễm nhất như nhựa sử dụng một lần.

Hồi tháng 2/2022, các quốc gia đã nhất trí trên nguyên tắc về sự cần thiết phải xây dựng một hiệp ước ràng buộc về mặt pháp lý của Liên Hợp Quốc để chấm dứt ô nhiễm nhựa trên toàn thế giới, đặt ra thời hạn đầy tham vọng là năm 2024 đạt được thỏa thuận.

Vòng đàm phán ở Paris, kéo dài đến ngày 2/6, là thứ 2 trong số 5 vòng đàm phán về vấn đề rác thải nhựa. Theo kế hoạch, vòng thứ 3 sẽ diễn ra trong năm nay và hai vòng khác sẽ được tổ chức vào năm 2024 trước khi Hiệp ước được thông qua vào giữa năm 2025.

Ô nhiễm rác thải nhựa là vấn đề toàn cầu, không chỉ làm gia tăng phải thải khí CO2 mà còn đe dọa tới đa dạng sinh học, đặc biệt là sự sinh tồn của các loài sinh vật biển. Nguy cơ ngày càng tăng cao do sản lượng nhựa hàng năm tăng hơn gấp đôi trong 20 năm qua lên 460 triệu tấn và đang trên đà tăng gấp 3 trong vòng 4 thập niên.

Ước tính khoảng 66% lượng nhựa sản xuất hàng năm bị thải ra môi trường sau khi được sử dụng một hoặc vài lần, trong khi chưa đầy 10% được tái chế. 

Trong tự nhiên, hạt vi nhựa đã được tìm thấy trong băng gần Bắc Cực và trong cơ thể những con cá sống ở những nơi sâu nhất của đại dương. Ở người, các mảnh nhựa siêu nhỏ đã được phát hiện trong máu, sữa mẹ và nhau thai.

Ngọc Tuấn