Giải pháp nào để giữ chân nhân lực ngành CNTT

Việt Nam được đánh giá là một trong những nền kinh tế tăng trưởng về kỹ thuật số lớn nhất khu vực, nhân lực ngành CNTT được săn đón với mức lương hấp dẫn, khiến việc giữ chân những nhân sự cấp cao cũng là vấn đề khiến không ít DN đau đầu…

Đánh giá về tiềm năng của thị trường ngành CNTT tại Việt Nam tại Hội thảo Triển vọng thị trường lao động ngành CNTT năm 2023 do ManpowerGroup Việt Nam tổ chức, bà Nguyễn Thị Vân Anh- Trưởng phòng Tuyển dụng nhân sự cấp cao và Tư vấn nhân sự (ManpowerGroup Việt Nam) cho biết, giá trị của nền kinh tế kỹ thuật số tại thị trường Việt Nam năm 2022 đạt 23 tỷ USD và đang trên đà đạt 50 tỷ USD vào năm 2025, mức tăng trưởng nhanh nhất nhờ sự đột phá của ngành thương mại điện tử. Những ngành, nghề khác cũng chiếm tỷ trọng cao trong giá trị nền kinh tế kỹ thuật số như vận tải, thực phẩm, du lịch trực tuyến, dịch vụ nghe nhìn trực tuyến. Việt Nam hiện cũng được đánh giá là một trong những nền kinh tế tăng trưởng về kỹ thuật số lớn nhất khu vực. Yếu tố này sẽ có tác động tích cực đến thị trường lao động ngành công nghệ thông tin trong nước. Mặc dù hiện nay đang có làn sóng cắt giảm lao động ở nhiều doanh nghiệp nhưng vẫn có đến 80% DN gặp khó khăn trong vấn đề tuyển dụng nhân sự có kỹ năng liên quan đến kỹ năng số, trí tuệ nhân tạo.

Báo cáo tuyển dụng do ManpowerGroup thực hiện vào Quý II/2023 cho thấy, những kỹ năng tại thị trường Việt Nam đang rất thiếu là nhân lực CNTT và khoa học dữ liệu. “Nhu cầu của DN về nguồn lao động có kỹ năng này rất cao. Nhân sự có kỹ năng chuyên môn về CNTT và dữ liệu đang khó tìm kiếm nhất, sự thiết hụt kỹ năng về CNTT đã vượt ra ngoài ngành, ảnh hưởng đến các ngành khác như tài chính, bất động sản và năng lượng. Trong đó, tốp 5 kỹ năng mềm nhà tuyển dụng nhân lực CNTT đang tìm kiếm ở ứng viên bao gồm: Tư duy phân tích và phản biện; tính sáng tạo; phân tích và giải quyết vấn đề; tính kỷ luật và sự tin tưởng; khả năng đề xuất ý tưởng”- bà Vân Anh nhấn mạnh.

Những xu hướng trên sẽ có tác động rất lớn đến NLĐ trong ngành, thể hiện rõ nhất là sự gia tăng nhu cầu về các vị trí AI, Machine Learning, Cloud, DevOps… Nhu cầu ở các vị trí này sẽ tăng trưởng rất mạnh. Ngoài ra, các vị trí liên quan đến phân tích dữ liệu, kiến trúc sư giải pháp, an ninh mạng sẽ tiếp tục có nhu cầu tăng cao. Những yếu tố đó cũng sẽ dẫn đến thực trạng thiếu hụt nhân tài vẫn diễn ra tại DN. Điều này đặt ra yêu cầu DN nên nâng cao trình độ cho đội ngũ nhân sự hiện tại, cũng như cung cấp các khóa học để đào tạo kỹ năng mới.

Phân tích thêm về nhu cầu nhân lực CNTT, ông Đào Trung Thành- chuyên gia tư vấn chiến lược CNTT và chuyển đổi số cho biết, số liệu từ các báo cáo trước đó đều dự báo Việt Nam hiện đang thiếu hụt gần 200.000 lập trình viên, hơn 100 trường Đại học hiện có tổ chức giảng dạy về chuyên ngành CNTT, song mới đáp ứng được hơn 50% nhu cầu. “Rõ ràng nhu cầu về nhân lực CNTT rất cao, bao gồm cả số kỹ sư cần bổ sung hàng năm, trong khi hiện nay chúng ta mới đáp ứng được 1/3. Tuy nhiên, ngay cả với 1/3 này cũng chỉ có 35% trong số 57.000 sinh viên chuyên ngành IT đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Như vậy chưa đến 20.000 sinh viên CNTT ra trường đáp ứng được yêu cầu, số khác phải đào tạo lại. “Những yếu tố trên đã tác động đến sự phân hóa giữa mức lương của sinh viên rất cao, có những vị trí mới ra trường nhận 350- 500 USD, nhưng cũng có những sinh viên giỏi có thể nhận mức lương khởi điểm 1.000 USD, thậm chí gấp đôi. Với mức lương 25- 30 triệu đồng/tháng cho sinh viên mới ra trường thì CNTT vẫn là ngành hot và có thu nhập cao so với mặt bằng chung, mặc dù chúng ta chưa thể so với thế giới”- ông Thành phân tích.

Không phủ nhận chất lượng nguồn nhân lực CNTT trong nước đã có sự tăng trưởng và nhiều tiềm năng, nhưng ông Đào Trung Thành cũng thừa nhận, xét về xếp hạng kỹ năng lập trình viên của Việt Nam so với thế giới vẫn ở mức thấp, thấp hơn nhiều với các quốc gia trong khu vực như Singapore, Thái Lan, Indonesia… 35% sinh viên CNTT ra trường đáp ứng được yêu cầu tuyển dụng của DN Việt Nam, trong khi nhu cầu từ phía DN Việt Nam chưa hẳn cao. Nếu đặt trong bối cảnh yêu cầu của DN nước ngoài thì số này chúng ta đáp ứng được bao nhiêu? Rõ ràng, chất lượng nhân lực đang có vấn đề. Theo dự báo, một số vị trí lập trình cấp thấp sẽ có khả năng suy giảm trong tương lai, thậm chí “bị bỏ lại”. Các công việc có yêu cầu về lập trình cao như IT về DevOps, AI, Robotics… sẽ phát triển mạnh. Và như vậy, nhân lực đang làm ở những lĩnh vực này cần chuẩn bị các kỹ năng lập trình mới để bắt kịp xu thế hiện nay. “Trong bối cảnh vừa thiếu hụt nhân sự CNTT có chất lượng cao, vừa phải cạnh tranh khốc liệt, việc giữ chân được nguồn lao động này trong doanh nghiệp hiện nay cũng là vấn đề khiến các công ty khá đau đầu”- ông Thành chia sẻ.

V.Thu