Hàn Quốc nỗ lực chuẩn bị cho dân số già

Các cơ sở chăm sóc trong hệ thống an sinh ở Hàn Quốc đang tích cực thay đổi để phù hợp với xu hướng dân số ngày càng già của nước này.

Theo thống kê của Bộ Y tế và Phúc lợi Hàn Quốc, số lượng các cơ sở chăm sóc trẻ em ở nước này đã giảm tới ¼ chỉ trong vài năm qua, chứng tỏ các biện pháp của chính phủ nhằm khuyến khích các cặp vợ chồng sinh thêm con không mang lại nhiều hiệu quả. Số liệu chính thức cho thấy năm 2017 có hơn 40.000 cơ sở chăm sóc trẻ nhỏ nhưng đến cuối năm ngoái còn khoảng 30.900.

Tốc độ già hóa dân số nhanh khiến cho số người cao tuổi ngày càng đông, dẫn tới số lượng cơ sở chăm sóc người già tăng vọt từ 76.000 vào năm 2017 lên 89.643 vào năm 2022, bao gồm viện dưỡng lão, bệnh viện chuyên khoa và các cơ quan phúc lợi giúp người cao tuổi tìm kiếm các dịch vụ xã hội.

Xu hướng nói trên thể hiện rõ một vấn đề kéo dài nhiều năm mà đến nay Hàn Quốc vẫn chưa thể đảo ngược. Nước này là một trong những quốc gia có tốc độ dân số già nhanh nhất thế giới và có tỷ lệ sinh thấp nhất toàn cầu. Tỷ lệ sinh đã liên tục giảm kể từ năm 2015 mặc dù các nhà chức trách đã áp dụng một loạt ưu đãi tài chính và trợ cấp nhà ở cho những gia đình đẻ thêm con.

Theo giới chuyên gia, tỷ lệ sinh thấp ở Hàn Quốc xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có văn hóa làm việc khắt khe, tiền lương trì trệ, chi phí sinh hoạt cao và gánh nặng tài chính trong nuôi dạy con cái. Góp phần vào xu hướng này còn phải kể đến quan điểm về hôn nhân không còn như trước và sự vỡ mộng ở thế hệ trẻ ngày càng tăng.

Vào cuối thập niên 2000, chính phủ Hàn Quốc bắt đầu cảnh báo cần có các biện pháp chính sách để khuyến khích các cặp vợ chồng sinh con. Tháng 9 năm ngoái, Tổng thống Yoon Suk Yeol thừa nhận hơn 200 tỷ USD đã được chi ra trong nỗ lực gia tăng dân số trong 16 năm qua nhưng cho đến nay vẫn chưa thấy hiệu quả, trong khi tác động của tình trạng già hóa dân số đối với kết cấu xã hội và cuộc sống thường nhật mỗi ngày thêm rõ rệt.

Số liệu từ Bộ Giáo dục Hàn Quốc cho thấy, nhiều trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông trên cả nước phải đóng cửa do thiếu trẻ em ở độ tuổi đến trường. Tổng số trường trung học cơ sở và trung học phổ thông vẫn không thay đổi trong nhiều năm, chỉ tăng vài chục trường kể từ năm 2015.

Ở Daejeon, phía nam Seoul, một ngôi trường bỏ hoang vì không có học sinh đã trở thành địa điểm nổi tiếng cho các nhiếp ảnh gia. Các hình ảnh chụp được cho thấy những hành lang trống rỗng một cách kỳ lạ và sân trường mọc đầy cỏ dại.

Không chỉ Hàn Quốc, nhiều nước Đông Á khác cũng đang đứng trước một cuộc khủng hoảng dân số tương tự do tỷ lệ sinh giảm. Một ngôi làng ở Nhật Bản đã trải qua 25 năm không ghi nhận thêm một ca sinh nào. Sự ra đời của một em bé vào năm 2016 được coi là điều kỳ diệu.

Dân số già ngày càng tăng của Hàn Quốc đồng nghĩa với sự bùng nổ nhu cầu về các dịch vụ dành cho người cao tuổi, gây căng thẳng cho một hệ thống đang tìm cách theo kịp. Nước này có tỷ lệ người già nghèo cao nhất trong số các quốc gia OECD (Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế), với hơn 40% người trên 65 tuổi phải đối mặt với tình trạng "tương đối nghèo", theo định nghĩa của OECD là có thu nhập thấp hơn 50% thu nhập khả dụng trung bình của một gia đình.

"Ở Hàn Quốc, hệ thống lương hưu vẫn đang hoàn thiện và các thế hệ hiện tại vẫn có mức lương hưu rất thấp" - OECD nêu trong một báo cáo năm 2021.

Sự gia tăng nhanh chóng các viện dưỡng lão trong những năm gần đây có thể giúp giảm bớt phần nào gánh nặng xã hội già hóa. Tuy nhiên, những lo ngại dài hạn về tương lai của nền kinh tế Hàn Quốc vẫn còn đó bởi số lượng lao động trẻ tuổi- thành phần rất quan trọng trong việc hỗ trợ hệ thống chăm sóc sức khỏe và lương hưu đang ngày một ít đi.

Ngọc Tuấn