Nhật Bản thử nghiệm công nghệ phát hiện hành vi để bắt tội phạm

Cảnh sát Nhật Bản sắp thử nghiệm một mạng lưới camera an ninh tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) với hy vọng ngăn chặn được các vụ trọng án trước khi chúng xảy ra.

Cơ quan Cảnh sát quốc gia Nhật Bản cho biết, các thử nghiệm giám sát tiền tội phạm sẽ không sử dụng tính năng "nhận dạng khuôn mặt" của công nghệ. Thay vào đó, các camera AI sẽ tập trung nhận dạng dựa trên mô hình máy học gồm ba yếu tố: Phát hiện hành vi đối với các hoạt động đáng nghi ngờ, phát hiện vật thể đối với súng và các loại vũ khí khác, và phát hiện xâm nhập để bảo vệ những khu vực giới hạn.

Các quan chức cảnh sát Nhật Bản cho biết họ dự định khởi động chương trình thử nghiệm AI trong năm tài chính này (kết thúc vào tháng 3/2024).

Theo một số chuyên gia chống khủng bố, các camera AI mới sẽ giúp điều động lực lượng cảnh sát hiệu quả hơn và cung cấp nhiều phương tiện hơn trong đấu tranh phòng chống tội phạm. Tuy nhiên, có ý kiến tỏ ra lo ngại về việc đưa các thuật toán vào công việc của cảnh sát.

Việc cựu Thủ tướng Shinzo Abe bị ám sát cách đây một năm đã khiến dư luận Nhật Bản rúng động. Âm mưu ám sát bất thành nhằm vào Thủ tướng Fumio Kishida hồi tháng 4 vừa qua một lần nữa gây sốc cho người dân ở xứ sở mặt trời mọc. Sau những vụ việc như vậy, cảnh sát đã đẩy mạnh các hoạt động ngăn chặn tội ác nhắm đến các quan chức cấp cao mà thường do các đối tượng "tội phạm đơn độc" thực hiện. "Tội phạm đơn độc" là thuật ngữ được sử dụng để mô tả một bộ phận đang gia tăng trong xã hội Nhật Bản: những thanh niên cô đơn và bất mãn được gọi là "otaku", đôi khi tỏ ra bạo lực mặc dù không có tiền sử phạm tội.

Cuộc thử nghiệm camera AI của Cơ quan Cảnh sát quốc gia Nhật Bản được thực hiện vào dịp tròn một năm ngày cựu Thủ tướng Abe bị sát hại. Mặc dù phía cảnh sát không cung cấp thông tin chi tiết, nhưng những thử nghiệm camera an ninh AI trước đây tại nước này thường tập trung vào phát hiện các dấu hiệu bồn chồn, liên tục nhìn ngó xung quanh cũng như một số hành vi tiêu biểu khác. Tính năng phân tích bằng AI cũng sẽ giúp hệ thống phát hiện các vật thể đáng ngờ như súng và các loại vũ khí (phát hiện đối tượng), trong khi một số vị trí được bảo vệ nhất định sẽ được lập trình để phát hiện những kẻ xâm phạm nguy hiểm (phát hiện xâm nhập).

Hiện tại, việc Cơ quan Cảnh sát quốc gia Nhật Bản sử dụng công nghệ "dự đoán tội phạm" chỉ mang tính thử nghiệm. Theo nhật báo Nikkei, cơ quan cảnh sát sẽ không sử dụng tính năng "nhận dạng khuôn mặt" mà chỉ tập trung vào các hành vi chung và các đối tượng khả nghi.

Nhà phân tích Isao Itabashi, chuyên gia về chiến lược phòng thủ chống khủng bố thuộc Hội đồng Chính sách công có trụ sở tại Tokyo, chỉ ra rằng Nhật Bản không phải là nước đầu tiên triển khai loại công nghệ tiền tội phạm này. "Camera AI đã được sử dụng rộng rãi ở châu Âu, Mỹ và châu Á, và công nghệ phát hiện hành vi đang được các công ty Nhật Bản nghiên cứu", ông nói.

Theo một cuộc khảo sát năm 2019 Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế thực hiện, công nghệ camera an ninh AI đã được sử dụng tại 52 trong số 176 quốc gia được đề cập trong nghiên cứu của họ. Pháp gần đây đã thông qua đạo luật cho phép cài đặt các hệ thống an ninh AI để bảo vệ Paris trước kỳ Olympic và Paralympic 2024.

Hoàng Dương