Đông Á thúc đẩy nỗ lực tập thể hướng tới Hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa

Ngày 26/7, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (VASI) và Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) tổ chức Hội thảo "Hợp tác khu vực hướng tới Hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa". Hội thảo có sự tham dự của đại diện từ 11 quốc gia thuộc Đối tác Quản lý Môi trường Biển Đông Á (PEMSEA) và các nước không phải thành viên khác. Hội thảo được tổ chức như một sự kiện bên lề của Hội nghị Hội đồng Đối tác Biển Đông Á lần thứ 15.

Trong bối cảnh các cuộc đàm phán về một hiệp ước ràng buộc pháp lý về ô nhiễm nhựa đang diễn ra, Hội thảo nhằm chia sẻ kết quả đầu ra, thành tựu và bài học kinh nghiệm từ dự án khu vực của UNDP-Na Uy mang tên "Thử thách sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa" (EPPIC). Ngoài ra, Hội thảo còn cung cấp thông tin cập nhật về kết quả từ Ủy ban Đàm phán liên chính phủ (INC) để tăng cường kiến thức của các thành viên PEMSEA về các chính sách và điều khoản khác nhau đang được thảo luận theo INC, và các tác động tiềm năng của chúng.

Hội thảo cũng trình bày các hành động, công cụ, sáng kiến và tiến bộ liên quan đến các chính sách và biện pháp quan trọng đang được thảo luận trong INC, để thúc đẩy sự tiếp thu và nâng cao quy mô của chúng trong quá trình hoạch định chính sách quốc gia và địa phương. Các quốc gia Đông Nam Á đã được xác định là những nước đóng góp đáng kể vào việc rò rỉ chất thải nhựa trên đất liền ra biển, khiến việc thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN và khu vực Biển Đông trở nên cấp thiết. Hội thảo là một diễn đàn để thảo luận về những nỗ lực chung trong việc chống ô nhiễm nhựa và vạch ra con đường hướng tới một tương lai bền vững.

Ông Trương Đức Trí- Phó Cục trưởng VASI cho biết: "Là quốc gia thành viên hết sức tích cực và có trách nhiệm của PEMSEA, ở cấp độ khu vực, Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc tham gia đàm phán xây dựng Thoả thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa. Thông qua việc chung tay xây dựng Thoả thuận, Việt Nam cùng với các quốc gia sẽ thể hiện tinh thần gắn kết để cùng với cộng đồng quốc tế giải quyết các vấn đề về ô nhiễm nhựa".

Cũng theo ông Trí, Hội thảo này và Hội nghị Hội đồng đối tác các biển Đông Á lần thứ 15 là dịp để chúng ta cùng nhau rà soát các chương trình hoạt động của PEMSEA, cũng như thảo luận để đưa ra những khuyến nghị, giúp các hoạt động hợp tác của PEMSEA ngày càng hiệu quả. Đồng thời, cùng nhau trao đổi để chuẩn bị tốt nhất quá trình tham gia đàm phán xây dựng Thoả thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa.

Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, bà Ramla Khalidi cũng nhấn mạnh vai trò nòng cốt của sự hợp tác trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa đang gia tăng. Đồng thời nhấn mạnh 2 khía cạnh quan trọng trong cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa, đó là: Công nhận, hỗ trợ và tăng cường đóng góp của những NLĐ xử lý chất thải phi chính thức vào hệ thống quản lý chất thải và xem xét cách hiệp ước toàn cầu có thể xây dựng dựa trên những đóng góp này; việc thực hiện các mục tiêu đầy tham vọng của Hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa sẽ đòi hỏi nguồn tài chính đầy đủ, đặc biệt là thông qua các cơ chế tài chính sáng tạo để đảm bảo các nỗ lực được hỗ trợ đầy đủ để tạo ra những biến đổi trên thực tế.

Phó Đại sứ Na Uy- bà Mette Moglestue cũng chia sẻ: “Tôi rất vui vì dự án EPPIC do Na Uy tài trợ đã tạo ra cơ hội để các quốc gia thành viên và không phải thành viên của PEMSEA ngồi lại với nhau, thảo luận và đóng góp vào quá trình đàm phán Hiệp ước này. Điều quan trọng là các bên tham gia phải cùng thống nhất về các biện pháp khác nhau cho toàn bộ vòng đời của nhựa, từ sản xuất, thiết kế tới quản lý chất thải. Một yếu tố khác cũng không kém phần quan trọng, đó là Hiệp ước phải đặt ra những nghĩa vụ có tình ràng buộc về pháp lý để góp phần giảm thiểu hiệu quả tình trạng ô nhiễm nhựa”.

Hiện, UNDP đã và đang tích cực nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa thông qua "Thử thách sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa" (EPPIC). Cuộc thi trên toàn ASEAN này do Cơ quan Hợp tác Phát triển Na Uy tài trợ, mời các nhà đổi mới sáng tạo từ khắp khu vực chia sẻ những ý tưởng đột phá của họ để giải quyết ô nhiễm nhựa. Sáng kiến EPPIC bắt đầu vào năm 2021 tại Việt Nam và Thái Lan, sau đó triển khai thành công tại Indonesia và Philippines vào năm 2022. Năm 2023, EPPIC đã mở rộng phạm vi bao gồm Lào và Campuchia, nhấn mạnh hiệu quả của hợp tác khu vực trong việc giải quyết các thách thức về môi trường.

Cũng tại Hội thảo, các đại biểu đã nhất trí về tầm quan trọng của những nỗ lực chung trong việc chống ô nhiễm nhựa. Theo đó, một tài liệu chung đã được thống nhất, phác thảo một chiến lược hợp tác để giải quyết ô nhiễm nhựa và góp phần xây dựng Hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa. Sáng kiến hợp tác này phản ánh tinh thần hợp tác khu vực và quyết tâm chung chống ô nhiễm nhựa vì lợi ích của khu vực Biển Đông Á và hơn thế nữa.

Thái An