Thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng bền vững trong hệ thống phân phối hiện đại

Khảo sát năm 2023 của Nielsen IQ cho thấy, 49% người tiêu dùng mang túi riêng, sử dụng túi tái chế; 47% chỉ mua đồ cần thiết, tránh lãng phí; 45% người tiêu dùng có ý thức phân loại rác tái chế và tiết kiệm điện.

Nghiên cứu cũng chỉ rõ, sự kỳ vọng của người tiêu dùng với DN về những sáng kiến và hành động thiết thực nhằm cải thiện môi trường. Còn khảo sát về xu hướng tiêu dùng xanh từ góc nhìn của người tiêu dùng Hà Nội và TP.HCM của Intage Việt Nam cũng cho thấy, tiêu dùng xanh đang trở thành vấn đề tất yếu.

Tại Diễn đàn Thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng bền vững trong hệ thống phân phối hiện đại tổ chức sáng 1/8, tại Hà Nội. Theo Bộ Công Thương, thời gian qua, để thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững, Bộ Công Thương đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 889/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021- 2030. Trong đó, nhấn mạnh việc thúc đẩy quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên, khuyến khích phát triển nguyên vật liệu và sản phẩm thân thiện môi trường, có thể tái tạo, tái sử dụng và tái chế; thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững trên nền tảng đổi mới và phát triển các mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững hướng đến phát triển nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) mới được Quốc hội thông qua vào tháng 6/2023, trong đó bổ sung quy định, chính sách về thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững. Tuy nhiên, việc thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững vẫn còn một số hạn chế về sản xuất, phân phối sản phẩm thân thiện môi trường đến với người tiêu dùng, về duy trì thói quen, hành vi tiêu dùng bền vững từ người tiêu dùng...

Ông Lê Triệu Dũng- Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho biết: “Sản xuất và tiêu dùng bền vững là một quá trình lâu dài,cần nhiều hơn nữa các hoạt động trao đổi, chia sẻ để thường xuyên thu hút được sự quan tâm của xã hội. Từ đó, kêu gọi cùng nhau thực hiện các thay đổi để hướng tới hiệu quả của sản xuất, tiêu dùng bền vững. Đây cũng là quá trình đòi hỏi sự tham gia của tất cả chủ thể trong xã hội, trong đó, người tiêu dùng là nhân tố đóng vai trò quyết định, vừa là đối tượng thụ hưởng vừa là động lực, là mục tiêu để các chủ thể khác hướng tới”.

Ông Đỗ Tiến Sỹ- Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam nhấn mạnh: Để chuyển đổi thành công sang mô hình kinh tế tuần hoàn, DN cần đảm bảo 3 nguyên tắc: Bắt đầu từ việc thay đổi thiết kế sản phẩm, gồm loại bỏ rác thải và ô nhiễm; tăng vòng đời sản phẩm và nguyên vật liệu và tái tạo các hệ sinh thái tự nhiên.

“Mô hình này cần được DN áp dụng trong 5 giai đoạn: Điều đầu tiên là cải tiến thiết kế sản phẩm nhằm tăng khả năng tái chế và tái sử dụng; thứ hai là quá trình sản xuất hạn chế, không tạo ra rác thải; thứ ba là tiêu dùng có trách nhiệm; thứ tư là quản lý rác thải và biến chất thải thành nguồn nguyên liệu giá trị thông qua việc tái sử dụng và tái chế và cuối cùng là khâu thiết kế đóng vai trò quan trọng vì có thể giúp giảm rác thải ngay từ lúc sản phẩm chưa đến tay người tiêu dùng”- ông Đỗ Tiến Sỹ nói.

Ở góc độ thực tiễn, ông Quách Tất Liêm- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình thông tin, thực hiện Chương trình Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021- 2030, UBND tỉnh Hòa Bình đã lồng ghép vào các chương trình phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh. Đến nay, tỉnh Hòa Bình đã hỗ trợ khoảng 50% DN trong lĩnh vực phân phối được hướng dẫn, áp dụng các giải pháp về sản xuất sạch hơn, tiết kiệm năng lượng; giảm 60% tỷ lệ sử dụng bao bì khó phân hủy tại các chợ dân sinh và các trung tâm thương mại, siêu thị; 55% các DN trong KCN, CCN áp dụng đổi mới công nghệ theo hướng sạch, thân thiện với môi trường; 70% DN tham gia chuỗi sản xuất, cung ứng nông sản thực phẩm an toàn.

“Đặc biệt, tập trung hỗ trợ các đối tượng là các cơ sở, DN sản xuất kinh doanh có quy mô nhỏ và vừa để hình thành chuỗi sản xuất sạch theo từng lĩnh vực như nông, lâm, thủy sản, xây dựng, hàng tiêu dùng, cơ khí chế tạo, điện- điện tử... Với hệ thống các siêu thị, trung tâm phân phối bán lẻ. Từ đó, hình thành mối liên kết chặt chẽ là sản xuất xanh- phân phối xanh- tiêu dùng xanh”- ông Liêm cho biết.

Tại diễn đàn, các chuyên gia, nhà quản lý tập trung vào thực trạng sản xuất, phân phối bền vững hướng tới tiêu dùng bền vững và chia sẻ, trao đổi các giải pháp, định hướng để thay đổi, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về tiêu dùng bền vững, đặc biệt là thông tin thực tiễn từ các DN có hoạt động sản xuất bền vững, các cơ quan quản lý, chuyên gia thấy được bức tranh tổng thể về hoạt động sản xuất, tiêu dùng bền vững, về nhu cầu của người tiêu dùng, sự tham gia và những khó khăn của DN; sự hỗ trợ, khuyến khích từ phía các cơ quan quản lý và các bài học, kinh nghiệm từ các nước, các tổ chức quốc tế…

Thủy Hà