Hành động để bảo vệ tài nguyên nước bền vững

Sáng 16/10, tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT cùng Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) tại Việt Nam tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày Lương thực Thế giới lần thứ 43, 78 năm ngày thành lập FAO và 45 năm hợp tác Việt Nam-FAO.

Ngày Lương thực Thế giới năm nay có chủ đề “Nước là sự sống, nước là thực phẩm. Không ai bị bỏ lại phía sau”, với mục tiêu nâng cao nhận thức toàn cầu về vai trò, tầm quan trọng của việc quản lý nước hợp lý. Đây là sáng kiến quan trọng, vì nguồn tài nguyên quý giá này đang bị đe dọa bởi sự gia tăng dân số nhanh chóng, quá trình đô thị hóa, phát triển kinh tế, cũng như các tác động của biến đổi khí hậu.

Theo thống kê, chỉ có 3% nước trên trái đất là nước ngọt, thích hợp cho ăn uống và sử dụng trong công nghiệp, nông nghiệp. Riêng nông nghiệp sử dụng khoảng 70% tổng lượng nước ngọt toàn cầu. Do đó, cũng giống như các nguồn tài nguyên tự nhiên khác, nước ngọt không phải là vô hạn và thực tế hiện nay có tới 2,4 tỷ người gặp căng thẳng về nước. Do đó, quản lý tài nguyên nước bền vững là một yếu tố then chốt ở Việt Nam và trên thế giới, với việc vận dụng hiệu quả các sáng kiến liên quan đến nước, nhằm hỗ trợ chuyển đổi các hệ thống nông nghiệp, lương thực, thực phẩm và đạt được các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).

Chia sẻ tại Lễ kỷ niệm, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, Việt Nam là nước nông nghiệp với hàng chục triệu người sống dựa vào nguồn nước ngọt để đảm bảo sinh kế. Việt Nam đã xây dựng và phát triển tương đối đồng bộ hệ thống công trình kết cấu hạ tầng nguồn nước; đồng thời hệ thống pháp luật cơ bản đầy đủ để quản lý, khai thác, tận dụng tối đa khả năng nguồn nước phục vụ phát triển kinh tế-xã hội và phòng chống lũ lụt và các tác hại khác do nước gây ra. Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều dạng khan hiếm nước khác nhau (quá ít, quá nhiều, chất lượng kém và sử dụng quá mức).

Để đáp ứng những thách thức này, tháng 6/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 36-KL/TW về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045. FAO cũng đang hợp tác với Việt Nam và các quốc gia khác trong việc thực hiện các nội dung chính của Chương trình Nghị sự hành động vì nước của Liên hợp quốc, đặc biệt liên quan đến xây dựng các lộ trình nước quốc gia, xác định quyền sử dụng nước, quản lý rủi ro hạn hán, giám sát dữ liệu về nước và số liệu bốc thoát hơi nước. Chương trình Nghị sự này là một phần của Hội nghị Nước Liên hợp quốc năm 2023 mà FAO chủ trì.

“Nước là động lực cho con người, nền kinh tế, môi trường tự nhiên và cũng là nền tảng để sản xuất lương thực, thực phẩm. Nước hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững và quản lý tổng hợp tài nguyên nước bền vững là một trong những ưu tiên hàng đầu của FAO, trong đó  có việc thúc đẩy các sáng kiến về nước nhằm hỗ trợ chuyển đổi hệ thống lương thực, thực phẩm”- ông Rémi Nono Womdim- Trưởng Đại diện FAO tại Việt Nam nhấn mạnh.

Cũng theo đại diện FAO, Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong trong việc giải quyết các thách thức về tài nguyên nước, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu nguồn nước trong nông nghiệp, sinh hoạt, công nghiệp, môi trường ngày càng gia tăng, trong khi tài nguyên nước ngày một suy thoái cả về số lượng và chất lượng. Đồng thời, chia sẻ các lĩnh vực hành động cần thực hiện để quản lý tài nguyên nước bền vững, đó là đầu tư vào nâng cao năng lực quốc gia kiểm kê tài nguyên nước, gắn với phân bổ nguồn nước công bằng, minh bạch.

Theo đó, Việt Nam cần sự hợp tác liên ngành thông qua các chính sách pháp lý, ứng dụng công nghệ tiên tiến; trong khi đó, người nông dân cần được trang bị thông tin, công cụ quản lý, được hỗ trợ áp dụng các giải pháp tổng hợp để khai thác, sử dụng tài nguyên nước hiệu quả. Ở góc độ chính sách, theo đại diện FAO, Việt Nam cần thực hiện bảo trợ xã hội hiệu quả để hỗ trợ các nhóm dễ bị tổn thương, qua đó nâng cao khả năng thích ứng cũng như củng cố mạng lưới an sinh xã hội. Đồng thời, huy động sự tham gia của khu vực tư nhân trong giảm phát thải trong chuỗi cung ứng.

Thái An