Thái Lan đối mặt khủng hoảng dân số già

Theo nghiên cứu, đến năm 2029, số dân trên 65 tuổi tại Thái Lan sẽ vượt hơn 12 triệu người, chiếm hơn 20% tổng dân số quốc gia.

Trừ khi đứng xếp hàng dưới trời nắng nóng để nhận một bữa ăn miễn phí, bà Noi chỉ có thể mua được hai món sốt cà chua với bánh mì bằng đồng lương hưu ít ỏi của mình. Với khoảng 0,82 USD/ngày (khoảng 19.000 đồng), bà gần như không thể nấu ăn tại nhà. 

"Nếu trời quá ẩm ướt, tôi sẽ ăn bánh mì 7-Eleven với sốt cà chua", góa phụ 73 tuổi này tâm sự tại điểm phát đồ ăn của Tổ chức Trợ giúp Cộng đồng Bangkok- nơi cung cấp bữa ăn miễn phí cho 500 người vô gia cư và người nghèo trong thành phố hàng ngày.

Thái Lan là một trong những xã hội già hóa nhanh nhất thế giới nhưng nền kinh tế của nước này chưa được chuẩn bị tốt cho điều đó, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Nghiên cứu từ Ngân hàng Kasikorn của Thái Lan ước tính, đến năm 2029, quốc gia Đông Nam Á này sẽ gia nhập danh sách các xã hội siêu già hóa với hơn 20% dân số trên 65 tuổi, trong khi Thái Lan vẫn chưa đạt được mức độ giàu có như một số xã hội già hóa khác như Nhật Bản và Đức.

"Chúng ta già trước khi trở nên giàu có. Chúng ta chưa sẵn sàng", nhà kinh tế trưởng Burin Adulwattana của Ngân hàng Kasikorn cho biết.

Thái Lan hiện có hơn 12 triệu người trên 60 tuổi, khoảng 18% dân số. Thu nhập thấp, tiết kiệm có hạn và lương hưu không thỏa đáng đồng nghĩa với việc nhiều người sẽ phải chịu cảnh nghèo đói cùng cực. Ít người nộp thuế hơn và chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe dự kiến tăng gấp 3 cũng sẽ tạo ra một gánh nặng tài chính lớn.

"Chẳng khác nào một quả bom hẹn giờ", chuyên gia Kirida Bhaopichitr từ Viện Nghiên cứu Phát triển Thái Lan bình luận. 

Theo Ngân hàng Kasikorn, tình trạng nghèo đói ở thành phần dân số lớn tuổi của Thái Lan đang lan rộng, với 34% người cao niên sống dưới mức nghèo khổ, với mức thu nhập dưới 830 USD/năm. Chuyên gia Burin cho biết, để có một cuộc sống nghỉ hưu dư dả ở Bangkok cần phải tiết kiệm ít nhất 100.000 USD, nhưng nhiều người Thái đang nghỉ hưu với số tiền dưới 1.300 USD.

Hồi tháng 8, chính phủ sắp mãn nhiệm thông báo họ đang hạn chế mức lương hưu phổ thông trước đây ở mức từ 16 đến 27 USD một tháng cho những người có thu nhập thấp, khiến 6 triệu người bị cắt giảm.

Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin tuyên bố sẽ xóa đói giảm nghèo vào năm 2027 và "không để ai bị bỏ lại phía sau". Đảng của ông đã đưa ra cam kết bầu cử về gói phúc lợi dành cho người cao tuổi trị giá 8,1 tỷ USD, nhưng chính phủ vẫn chưa công bố bất kỳ khoản tăng lương hưu nào. Tháng trước, Bộ trưởng Phát triển Xã hội Warawut Silpa-archa đã bác bỏ lời kêu gọi tăng lương hưu lên 81 USD/tháng, thừa nhận chính phủ không đủ khả năng chi trả.

"Tôi ước chính phủ có thể hỗ trợ nhiều hơn vì hiện tại chi phí sinh hoạt đang tăng vọt", bà Chusri Kaewkhio, 73 tuổi, đang sống tại khu ổ chuột Khlong Toei ở Bangkok, chia sẻ.

Theo văn hóa truyền thống của Thái Lan, con cái trưởng thành được kỳ vọng chăm sóc cha mẹ khi về già. Tuy nhiên, nhà kinh tế học Burin cho rằng điều này không lâu bền khi nền kinh tế phải vật lộn với lực lượng lao động bị thu nhỏ, tốc độ tăng trưởng và chi tiêu ít đi.

Chuyên gia nghiên cứu Kirida chỉ ra rằng, trong khi đàn ông ở Thái Lan làm việc đến khoảng 65 tuổi thì phụ nữ bắt đầu nghỉ việc ở độ tuổi 50 để chăm sóc cha mẹ già. Ông cho rằng cần phải tăng cường các trung tâm chăm sóc người già có giá cả phải chăng.

Sự thay đổi nhân khẩu học của Thái Lan đòi hỏi những thay đổi lớn về vật chất, văn hóa và đầu tư. Bộ Lao động nước này đang xem xét nâng tuổi nghỉ hưu lên trên mức 55-60 tuổi hiện nay. Ông Burin nói rằng chính phủ trong tương lai có thể sẽ được yêu cầu nâng thuế giá trị gia tăng từ 7 lên 10% và xem xét đánh thuế tài sản cũng như tài sản thừa kế. Thống đốc Bangkok Chadchart Sittipunt cũng đang tăng cường các trung tâm hoạt động dành cho người cao tuổi và phòng khám sức khỏe.

Tuy nhiên, đối với nhiều người ở Thái lan, việc nghỉ hưu một cách đàng hoàng vẫn là một giấc mơ viển vông.

Ngọc Tuấn