Tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá

Sáng 12/12, tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng chống tác hại của thuốc lá.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khởi xướng xây dựng Công ước khung về kiểm soát thuốc lá. Việt Nam là nước thứ 47 trong tổng số 182 quốc gia đã sớm phê chuẩn Công ước. Để nội luật hóa các cam kết khi tham gia Công ước và ngăn chặn nạn dịch thuốc lá, Quốc hội nước Cộng hòa XHCN Việt Nam đã ban hành Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá.

Bộ Y tế tặng Bằng khen cho các đơn vị có thành tích xuất sắc trong thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá

Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đã đánh dấu một bước ngoặt lớn trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam. Luật này được WHO đánh giá khá toàn diện và phù hợp với Công ước khung, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ các thế hệ hiện tại và tương lai khỏi các tác hại về sức khoẻ, kinh tế và môi trường do việc sử dụng thuốc lá gây ra.

Với sự ủng hộ, giám sát của Quốc hội, sự chỉ đạo của Chính phủ, thời gian qua, Bộ Y tế với vai trò là cơ quan đầu mối đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, tổ chức chính trị-xã hội và UBND các tỉnh, thành phố tổ chức thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, thực hiện đồng bộ các giải pháp về phòng chống tác hại của thuốc lá như: Tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức trong cộng đồng về tác hại của việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá, xây dựng môi trường không khói thuốc, in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên bao bì sản phẩm thuốc lá; tăng thuế thuốc lá; thực thi cấm toàn diện quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá, hỗ trợ cai nghiện thuốc lá... đặc biệt là ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá và thuốc lá điện tử trong thanh niên, thiếu niên Việt Nam.

Với những gánh nặng bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá đang trở thành vấn đề y tế công cộng được ưu tiên hàng đầu trên thế giới. Sử dụng thuốc lá đang chuyển nhanh từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển, gây ra những tác hại đối với sức khỏe, kinh tế và môi trường cho các nước, trong đó có Việt Nam. Theo Bộ trưởng Bộ Y tế, các giải pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả mà các quốc gia đang nỗ lực ưu tiên thực hiện gồm: Thực hiện môi trường 100% không khói thuốc, in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh chiếm diện tích lớn trên bao bì sản phẩm thuốc lá, tăng thuế thuốc lá...

“Dù vậy, công tác phòng chống tác hại thuốc lá vẫn còn nhiều khó khăn. Tỷ lệ hút thuốc đã giảm, nhưng Việt Nam vẫn còn nằm trong nhóm các nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới, với 38,9% nam giới trên 15 tuổi tại Việt Nam hút thuốc. Tình trạng phơi nhiễm với khói thuốc còn khá phổ biến tại các nhà hàng, quán bar và một số nơi tập trung đông người. Thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp, gần thấp nhất trong khu vực ASEAN. Giá các sản phẩm thuốc lá rẻ trong khi thu nhập bình quân đầu người tăng. Các sản phẩm thuốc lá được bày bán khắp nơi, tạo điều kiện dễ dàng cho người dân tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên”- Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết.

Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, đã xuất hiện các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa. Việc sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng nhanh, đặc biệt trong lứa tuổi học sinh. Những khó khăn này ảnh hưởng lớn tới các nỗ lực phòng chống tác hại của thuốc lá và là những nguyên nhân quan trọng dẫn đến nguy cơ làm cho tỷ lệ hút thuốc gia tăng trở lại nếu không tiếp tục có các biện pháp quyết liệt và kịp thời.

Tại Hội nghị, bà Angela Pratt- Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam đã chúc mừng Việt Nam giảm được tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở cả người lớn và thanh thiếu niên trong những năm qua. Theo bà Angela Pratt, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở thanh thiếu niên giảm một nửa- đây là những kết quả rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam vẫn chưa đạt tiến bộ đủ nhanh để hiện thức hóa các mục tiêu đã đặt ra của Chiến lược quốc gia phòng chống tác hại của thuốc lá, Chương trình Việt Nam khỏe mạnh cũng như Mục tiêu Phát triển bền vững.

Cũng theo bà Angela Pratt, một trong những lý do là thuế rất thấp làm cho các sản phẩm thuốc lá ở Việt Nam trở thành một trong những sản phẩm rẻ nhất trên thế giới. Điều này làm cho những người trẻ tuổi dễ dàng bắt đầu hút thuốc và không tạo được quyết tâm cho những người hút thuốc hiện tại bỏ thuốc... Trưởng đại diện WHO cũng bày tỏ quan ngại khi tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ở giới trẻ đang ở mức báo động, tạo ra một thế hệ mới nghiện Nicotine, đe dọa đảo ngược những thành tựu Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua.

Để giải quyết vấn đề này, đại diện WHO khuyến nghị Việt Nam tăng thuế thuốc lá và giá thuốc lá; đồng thời kêu gọi Quốc hội Việt Nam cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm nung nóng. "Nạn dịch thuốc lá là một trong những mối đe dọa lớn nhất mà cộng đồng thế giới phải đối mặt. Việt Nam sẽ không phải chiến đấu một mình trong cuộc chiến này"- đại diện WHO tại Việt Nam nhấn mạnh.

Hà Hùng