Thực hiện chính sách BHXH: Kinh nghiệm quốc tế và hàm ý cho Việt Nam

Ngày 11/7, tại Quảng Ninh, BHXH Việt Nam phối hợp cùng Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức Hội thảo “Thực hiện chính sách BHXH: Kinh nghiệm quốc tế và hàm ý cho Việt Nam”.

Hội thảo nhằm chia sẻ kinh nghiệm triển khai thực hiện tốt các chính sách xã hội, vai trò của hệ thống an sinh xã hội trong giải quyết các vấn đề già hoá dân số, lao động khu vực phi chính thức, giải pháp mở rộng diện bao phủ BHXH và đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam triển khai thực hiện hiệu quả Luật BHXH (sửa đổi).

Ông Lê Hùng Sơn- Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Tham dự Hội thảo về phía Việt Nam có: Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn; ông Đinh Ngọc Quý- Ủy viên Thường trực Ủy ban Xã hội của Quốc hội; đại diện các đơn vị thuộc Ủy ban Xã hội của Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Bộ LĐ-TB&XH, Bộ Tài chính; lãnh đạo các đơn vị thuộc BHXH Việt Nam và BHXH tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Hải Dương, Hải Phòng, Nghệ An và Thái Nguyên.

Về phía Ngân hàng Thế giới có: Ông Yasser El Gammal- Giám đốc An sinh xã hội và Việc làm; ông Robert J.Palacios- Chuyên gia cấp cao về An sinh xã hội khu vực Đông Á-Thái Bình Dương; cùng nhóm các diễn giả quốc tế có uy tín trong lĩnh vực an sinh xã hội đến từ Thái Lan, Trung Quốc, Hoa Kỳ và Malaysia.

Chào mừng các đại biểu tham dự Hội thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn nhấn mạnh, Hội thảo lần này là hoạt động quan trọng tiếp nối chuỗi các hoạt động hợp tác có hiệu quả giữa WB và các bộ, ngành của Việt Nam trong việc xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật BHXH.

Ông Yasser El.Gammal- Giám đốc An sinh xã hội và Việc làm khu vực Châu Á-Thái Bình Dương (WB) phát biểu tại Hội thảo

Hội thảo đặc biệt có ý nghĩa khi được tổ chức ngay sau khi Luật BHXH (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 29/6/2024; thể hiện sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ; cũng như sự hỗ trợ đầy đủ, kịp thời của WB trước, trong và sau quá trình xây dựng chính sách BHXH ở Việt Nam. Qua đó, góp phần thể chế hóa, sớm đưa chính sách pháp luật BHXH đi vào cuộc sống, đảm bảo an sinh xã hội ngày càng tốt hơn.

Theo Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn, với vai trò là cơ quan thuộc Chính phủ thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHXH Việt Nam luôn nỗ lực thực hiện tốt công tác chăm lo, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân và đạt nhiều thành tựu quan trọng. Đặc biệt, công tác xây dựng thể chế, chính sách, pháp luật BHXH được đặc biệt quan tâm, vì đây là khung khổ pháp lý, là nền tảng quan trọng cho hoạt động của ngành BHXH Việt Nam.

“Thực hiện nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao, từ năm 2022, BHXH Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với Bộ LĐ-TB&XH xây dựng Dự án Luật BHXH (sửa đổi), từ việc phân tích số liệu hưởng chế độ BHXH đến việc đánh giá công tác quản lý, giải quyết, chi trả chế độ cho người thụ hưởng, kết hợp phân tích, tổng hợp thực tiễn triển khai trong toàn Ngành và trên toàn quốc, cung cấp căn cứ khoa học và thực tiễn làm cơ sở cho cơ quan chủ trì xây dựng Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi)”- Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn thông tin.

Cùng với đó, BHXH Việt Nam cũng chủ động đề xuất bổ sung một số quy định về mở rộng, gia tăng quyền lợi thụ hưởng, tạo sự hấp dẫn để giữ chân mọi người ở lại hệ thống BHXH. Đồng thời, tham gia ý kiến hoàn thiện quy định quản lý nhà nước về BHXH, quyền và trách nhiệm của cơ quan BHXH trong Dự thảo Luật, góp phần xây dựng hệ thống BHXH chuyên nghiệp, hiện đại, bền vững, hiệu quả.

Các đại biểu nghe diễn giả giới thiệu các chuyên đề tại Hội thảo 

Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn cho biết thêm, Luật BHXH (sửa đổi) mới được Quốc hội thông qua có nhiều thay đổi tích cực theo hướng: Mở rộng đối tượng tham gia; gia tăng quyền lợi thụ hưởng để động viên, thu hút người tham gia BHXH, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài cho người dân; khắc phục về cơ bản vướng mắc, bất cập trong thực tiễn triển khai thực hiện Luật BHXH 2014; tăng cường chế tài xử lý các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Đáng chú ý, thời gian qua, WB luôn đồng hành và tích cực hỗ trợ các bộ, ngành của Việt Nam, trong đó có BHXH Việt Nam, trong quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật BHXH với nhiều hoạt động hỗ trợ hiệu quả, hội thảo tham vấn kinh nghiệm quốc tế hữu ích. Do đó, Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn mong muốn WB tiếp tục có những hoạt động hỗ trợ thiết thực cho BHXH Việt Nam và các bộ, ngành thực hiện tốt sứ mệnh đảm bảo an sinh xã hội cho người dân, thúc đẩy tiến bộ, công bằng xã hội và phát triển bền vững đất nước.

“Hội thảo lần này có sự hiện diện của đông đảo các chuyên gia, diễn giả uy tín quốc tế đến từ nhiều nước trên thế giới. Tôi hy vọng và tin tưởng Hội thảo sẽ tiếp nhận được nhiều thông tin bổ ích, kinh nghiệm và ý kiến quý báu từ các chuyên gia, để giúp BHXH Việt Nam triển khai thực hiện hiệu quả Luật BHXH (sửa đổi) phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế”- Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn nhấn mạnh.

Chúc mừng Luật BHXH (sửa đổi) đã được Quốc hội Việt Nam thông qua, ông Yasser El.Gammal- Giám đốc An sinh xã hội và Việc làm khu vực Châu Á-Thái Bình Dương (WB) đánh giá: "Đây thực sự là một thành tựu, vì đã thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc tiếp tục củng cố và mở rộng hệ thống BHXH, phù hợp với tầm nhìn mà Nghị quyết số 28-NQ/TW đã đề ra".

Đại biểu tham dự Hội thảo

Theo đó, Luật BHXH (sửa đổi) mang lại tiến bộ đáng kể trong các lĩnh vực then chốt như: Chế độ lương hưu, độ bao phủ BHXH, hưởng chế độ BHXH một lần, tăng phạm vi bao phủ và các phúc lợi an sinh xã hội. “Việc Luật BHXH được thông qua đã góp phần đưa việc thực hiện chính sách BHXH nói riêng, các vấn đề an sinh hướng đến tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế"- ông Yasser El.Gammal chia sẻ.

Đánh giá sự thành công của Việt Nam trong thực hiện an sinh xã hội, ông Yasser El.Gammal cho rằng, trong hai thập kỷ qua, thu nhập trung bình của hộ gia đình đã tăng gấp 4 lần và tỷ lệ nghèo cùng cực giảm từ 50% xuống còn khoảng 2%. Tuy nhiên, hệ thống an sinh tại Việt Nam cũng đang phải đối mặt những thách thức như: Tỷ lệ lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chưa cao; tỷ lệ người cao tuổi sẽ tăng lên đến 15% dân số vào năm 2035- đặt ra những thách thức lớn cho an sinh xã hội, nếu phần lớn trong số họ không ở trong hệ thống BHXH.

“Nhận thức được những thách thức trên, Chính phủ Việt Nam đã có những sáng kiến chính sách tích cực trong thời gian qua. Gần đây, tuổi nghỉ hưu đã bắt đầu tăng dần. Những cải cách trong hệ thống BHXH nhằm bền vững hơn về mặt tài chính và tăng cường mở rộng diện bao phủ được phản ánh rõ ràng trong Nghị quyết số 28-NQ/TW”- ông Yasser El.Gammal chỉ rõ.

Theo ông Yasser El.Gammal, để giải quyết khoảng cách về phạm vi bao phủ cả đóng góp và lương hưu, những cải cách mạnh mẽ đã được áp dụng trong Luật BHXH (sửa đổi) vừa được thông qua. Tuy nhiên, việc đạt được mục tiêu đóng góp 60% vào năm 2030 như Nghị quyết số 28-NQ/TW vẫn còn nhiêù khó khăn. Điều này đòi hỏi phải có những cải cách và cải tiến trong việc thực hiện chính sách BHXH tại Việt Nam.

Ông Yasser El.Gammal lưu ý, Hội thảo lần này nhấn mạnh hai xu hướng lớn và thảo luận về tiềm năng mở rộng BHXH cho những lao động thuộc khu vực phi chính thức- do các chuyên gia đại diện của các quốc gia từng trải qua những thách thức này giới thiệu, từ đó đưa ra các sáng kiến để mở rộng phạm vi bao phủ. Thông qua các kinh nghiệm được chia sẻ tại Hội thảo, các bộ, ngành, trong đó có cơ quan BHXH có thể học hỏi, thảo luận và hình dung về một tương lai- nơi có nhiều lao động phi chính thức được hưởng lợi từ hệ thống an sinh xã hội của Việt Nam.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã được nghe các chuyên gia chia sẻ về các nội dung như: Những cải cách cơ bản trong Luật BHXH (sửa đổi); kết quả, thách thức trong triển khai BHXH tự nguyện và kế hoạch mở rộng độ bao phủ tại Việt Nam; già hoá dân số và vai trò của chương trình an sinh xã hội; kinh nghiệm ở các quốc gia có độ bao phủ mở rộng như Hàn Quốc, Trung Quốc; BHXH cho NLĐ ở Malaysia, Thái Lan, Ấn Độ; những tác động của việc hỗ trợ mức đóng đến việc mở rộng phạm vi người tham gia; nâng cao hiệu quả triển khai chương trình BHXH tự nguyện…

Tại phiên thảo luận, các chuyên gia đã trực tiếp trao đổi, giải đáp một số nội dung, câu hỏi của các đại biểu về chế độ hưu trí; một số giải pháp, kinh nghiệm của các quốc gia về già hoá dân số; cải cách chính sách BHXH ở Việt Nam và những bước tiến mạnh mẽ trong thời gian qua.

Hà Thủy