“Dấu thiêng” di sản sơn mài

Từ ngày 5 đến 15/10, tại Hoàng thành Thăng Long, sẽ trưng bày tranh sơn mài tiêu đề “Dấu thiêng” của họa sĩ Chu Nhật Quang. Các tác phẩm của nghệ sĩ trẻ là tiếng nói của tình yêu, cũng là mong muốn thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật sơn mài, nét di sản văn hóa độc đáo của Việt Nam.

Chu Nhật Quang sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, bố là NSƯT Chu Lượng nổi tiếng trong lĩnh vực múa rối nước và rối cạn; ông nội là họa sĩ- NSND Chu Mạnh Chấn- người đã gắn bó với việc khôi phục, bảo tồn di sản làng quê Bắc Bộ qua nghệ thuật sơn mài. Do đó, từ nhỏ, Chu Nhật Quang đã được sống trong bầu không khí nghệ thuật, đặc biệt là “mùi” của sơn mài truyền thống.

“Nghệ thuật chính là bầu không khí tôi hít thở hàng ngày. Màu sắc và mùi sơn mài trong xưởng vẽ của ông nội và bố tôi là một phần quan trọng trong ký ức của tôi từ thuở ấu thơ. Đấy là lý do tôi chọn nghệ thuật sơn mài. Nhưng tôi muốn nghệ thuật sơn mài ấy phải bước vào đời sống mà tôi đang sống, hiển hiện trong mọi cung bậc của đời sống này. “Dấu thiêng” là một mốc khởi đầu hành trình ấy”- họa sĩ Chu Nhật Quang chia sẻ.

Trưng bày “Dấu thiêng” giới thiệu tới công chúng 52 tác phẩm sơn mài truyền thống về phong cảnh quê hương, các địa danh di sản dân tộc với phong cách nghệ thuật kết hợp giữa cổ truyền và hiện đại, chia thành 4 chủ đề.

Chủ đề “Khởi” mở đầu triển lãm với 14 bức tranh sơn mài tập trung vào thể loại tĩnh vật. Các tác phẩm tái hiện các vật dụng quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày như hoa quả, bình gốm, đồ vật gia đình... thông qua sự kết hợp giữa màu sắc và kết cấu sơn mài.

Chủ đề “Cội” gồm 17 bức tranh, đưa người xem vào hành trình khám phá văn hóa và di sản của dân tộc như Hoàng thành Thăng Long, tháp Rùa, chùa Một Cột, chùa Thầy... Như với hình tượng mẹ Âu Cơ, họa sĩ gợi lên những câu chuyện về nguồn gốc thiêng và sự nuôi dưỡng, giữ gìn văn hóa lâu đời. Rồi hình ảnh cây đa bên hồ nước, con trâu mang ngôi đền trên lưng hay cảnh người nông dân lao động trên ruộng bậc thang... cũng được họa sĩ đưa vào tranh, mang trong mình thông điệp về sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên và những giá trị truyền thống.

Chủ đề “Linh” với 9 bức tranh, tiếp tục chuỗi cảm hứng về sự hoài niệm về văn hóa và di sản. Họa sĩ tái hiện cảnh sân khấu thủy đình xưa với những buổi diễn rối nước, chùa Thầy và những cảnh đời thường tại các ngôi làng cổ. Từ hình ảnh nhà sư tu thiền đến hoa sen biểu tượng cho sự giác ngộ..., mỗi bức tranh phảng phất màu sắc linh thiêng. Trong chủ đề này, hình ảnh Hoàng thành Thăng Long và tháp Rùa cũng được khắc họa, nhằm thể hiện sự trường tồn của văn hóa Việt Nam qua thăng trầm lịch sử.

Chủ đề cuối mang tên “Nôi” với 12 bức tranh, gợi ký ức về quê hương thông qua hình ảnh đình làng. Ở đây, nghệ thuật rối nước được thể hiện đậm nét hơn với những biểu tượng văn hóa đặc trưng của nông dân Việt Nam. Các bức tranh về rối nước không chỉ tái hiện đời sống và tập quán của nền văn minh lúa nước, mà còn khắc họa rõ nét bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc. Qua những hình tượng như phượng hoàng, con cá, hay những con rối sinh động, họa sĩ truyền tải thông điệp về sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên và niềm hy vọng duy trì những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc qua nhiều thế hệ.

Không chỉ là một cuộc trình diễn nghệ thuật, trưng bày “Dấu thiêng” còn là một hành trình về nguồn cội, một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy nghề sơn mài và giá trị văn hóa truyền thống trong thế giới hiện đại.

Minh Anh