Hiểm họa gia tăng từ mã độc tống tiền và phần mềm gián điệp

Hãng công nghệ Kaspersky vừa công bố Báo cáo quý II/2024, phân tích toàn cảnh tình hình an ninh mạng dành cho hệ thống điều khiển công nghiệp. Theo đó, số lượng vụ tấn công bằng mã độc tống tiền tăng lên 20% so với quý trước.

Báo cáo của Kaspersky cho thấy, các lĩnh vực cơ sở hạ tầng thiết yếu trên toàn thế giới đang phải đối mặt với nguy cơ ngày càng lớn từ các cuộc tấn công mạng, trong đó mã độc tống tiền (ransomware) và phần mềm gián điệp (spyware) là mối đe dọa nghiêm trọng nhất.

Theo nghiên cứu, tỷ lệ máy tính điều khiển công nghiệp (ICS computers) trên toàn cầu có nguy cơ trở thành mục tiêu của các cuộc tấn mạng đã giảm nhẹ từ 24,4% trong quý I/2024 xuống còn 23,5% trong quý II/2024.

Tuy nhiên, số vụ tấn công bằng ransomware tăng mạnh, tỷ lệ máy tính ICS bị ảnh hưởng bởi ransomware tăng gấp 1,2 lần so với quý trước. Đây là mức cao nhất được ghi nhận kể từ năm 2023. Các vụ tấn công bằng ransomware đặc biệt gia tăng vào tháng 5/2024, làm gia tăng mức độ rủi ro cho hoạt động công nghiệp.

Báo cáo cũng nhận định, phần mềm gián điệp (spyware) là hiểm họa đeo bám dai dẳng, hiện diện khắp mọi nơi, bao gồm các lỗ hổng truy cập trái phép (backdoor), phần mềm theo dõi thao tác bàn phím (keylogger) và mã độc ngụy trang (trojan), thường được sử dụng để đánh cắp dữ liệu và tạo điều kiện cho những cuộc tấn công khác như ransomware.

Tỷ lệ máy tính ICS bị ảnh hưởng bởi phần mềm gián điệp đã tăng lên 4,08%, so với mức 3,90% ghi nhận trong quý I/2024. Những kẻ tấn công có thể sử dụng spyware để tiến hành hoạt động gián điệp, mở đường cho ransomware và các cuộc tấn công có mục tiêu.

Tội phạm mạng áp dụng phương thức ngày càng tinh vi để triển khai mã độc, khai thác tiền điện tử trên máy tính ICS. Kaspersky đã phát hiện và ghi nhận sự gia tăng của kỹ thuật tấn công mới- mã độc fileless. Theo đó, mã độc được chạy trực tiếp trong bộ nhớ của hệ thống, khiến cho việc phát hiện và ngăn chặn trở nên khó khăn hơn.

Báo cáo cho thấy, hệ thống ICS ở Châu Phi vẫn là mục tiêu bị nhắm đến nhiều nhất, với 30% máy tính bị ảnh hưởng. Bắc Âu có tỷ lệ tấn công thấp nhất (11,3%). Lĩnh vực tự động hóa điều khiển và giám sát các hệ thống cơ điện tòa nhà ghi nhận tỷ lệ máy tính ICS bị tấn công cao nhất, dù tỷ lệ tấn công chung trên tất cả các ngành đã giảm xuống trong quý II/2024.

Đáng chú ý, tổng số các cuộc tấn công vào máy tính điều khiển công nghiệp giảm nhẹ, nhưng sự gia tăng của ransomware và spyware rất đáng lo ngại. Nếu cơ sở hạ tầng điều khiển công nghiệp dễ bị xâm nhập bởi spyware, các hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ đối mặt với nguy cơ bị gián đoạn nghiêm trọng hoặc gây ra thiệt hại nặng nề.

Để bảo vệ máy tính điều khiển công nghiệp khỏi các mối đe dọa, Kaspersky đưa ra một số khuyến nghị. Đầu tiên là thường xuyên thực hiện kiểm tra, giám sát và đánh giá bảo mật đối với hệ thống CNTT nói chung và hệ thống máy tính điều khiển công nghiệp để duy trì mức độ bảo mật tối đa.

Đồng thời, các tổ chức, DN cần tổ chức chương trình đào tạo dành riêng cho nhân viên làm việc với ICS và cho những người trực tiếp phụ trách an ninh CNTT/hệ thống máy tính điều khiển công nghiệp; cập nhật kịp thời thiết bị và hệ thống cốt lõi của mạng lưới điều khiển công nghiệp trong DN; áp dụng các bản vá lỗi và bản sửa lỗi bảo mật càng sớm càng tốt để ngăn chặn các sự cố gián đoạn sản xuất nghiêm trọng có thể gây thiệt hại hàng triệu USD.

Kaspersky cũng đưa ra giải pháp đảm bảo an ninh mạng toàn diện cho mạng công nghiệp và hệ thống tự động hóa, đó là giải pháp Kaspersky Industrial CyberSecurity (KICS). Đây là nền tảng bảo mật mở rộng cho hệ thống điều khiển công nghiệp (OT XDR- Operational Technology Extended Detection and Response), cung cấp giải pháp quản lý tài sản và rủi ro tập trung, kiểm tra bảo mật và tuân thủ, khả năng mở rộng vượt trội, tích hợp đồng thời hệ thống CNTT và ICS với hệ sinh thái Kaspersky.

Bên cạnh đó, Kaspersky còn nhấn mạnh cần cung cấp thông tin cập nhật về mối đe dọa cho đội ngũ bảo mật phụ trách bảo vệ ICS. Dịch vụ ICS Threat Intelligence Reporting cung cấp thông tin chi tiết về các mối đe dọa mới nhất, phương thức tấn công hiện tại và cách thức đối phó.

CNTT