Khuôn mẫu giới: Chuẩn mực hay áp lực?

70% em gái và 67% em trai nghĩ rằng trang phục của con gái khiêu khích nam giới và con trai. Dường như đã có một định kiến là các em gái phải chịu trách nhiệm khi bị quấy rối bằng lời nói hoặc thân thể ở nơi công cộng.

Chiều ngày 13/3, Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) phối hợp với Mạng lưới ngăn ngừa và ứng phó với bạo lực giới (GBVnet) thực hiện buổi toạ đàm trực tuyến với chủ đề “Khuôn mẫu giới- Chuẩn mực hay áp lực?”, với sự hỗ trợ của Tổ chức Plan International Việt Nam. Sự kiện nằm trong khuôn khổ dự án "Thành phố an toàn, thân thiện với em gái”.

Toạ đàm được thực hiện nhằm trao đổi sâu về ảnh hưởng, tác động của khuôn mẫu giới tới nhận thức và hành vi đổ lỗi cho phụ nữ và em gái khi bị quấy rối, xâm hại...

Khuôn mẫu giới được hiểu là sự khái quát hóa giản đơn về đặc điểm, tính cách, vai trò, của các cá nhân hoặc nhóm người dựa trên giới tính của họ. Có thể lấy ví dụ như khi đề cập đến nam giới, mọi người thường cho rằng nam giới phải mạnh mẽ, phải là trụ cột gia đình, còn phụ nữ phải dịu dàng, thuỳ mị, nết na. Khuôn mẫu cũng có thể về vai trò trách nhiệm "Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm", "đàn ông là trụ cột", phụ nữ có thiên chức làm mẹ, làm vợ, Phụ nữ "giỏi việc nước đảm việc nhà"... Đây là những khái niệm, những yêu cầu, khuôn mẫu mà có lẽ bất cứ ai trong chúng ta cũng được nghe, được dạy, thậm chí đã ăn sâu vào ý thức của rất nhiều thế hệ. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại ngày nay, một số tiêu chuẩn, khuôn mẫu giới này không còn phù hợp, đôi khi còn là những áp lực với nhiều người.

Theo Báo cáo đánh giá tạm thời Dự án Thành phố an toàn với em gái năm 2020 của Tổ chức Plan International Việt Nam, 70% em gái và 67% em trai nghĩ rằng trang phục của con gái khiêu khích nam giới và con trai. Dường như đã có một định kiến là các em gái phải chịu trách nhiệm khi bị quấy rối bằng lời nói hoặc thân thể ở nơi công cộng.

Chia sẻ tại buổi toạ đàm, bà Khuất Thu Hồng- Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển xã hội (ISDS), Chủ tịch Mạng lưới GBVnet nhấn mạnh: “Có rất nhiều khuôn mẫu đặt ra khiến con người, đặc biệt là phụ nữ phải đối mặt với áp lực, điều này thời kì nào cũng có. Thậm chí những khuôn mẫu như “việc nhà là của phụ nữ”, “phụ nữ thì không cần học quá cao”…, đang là rào cản lớn, tước đi cơ hội của phụ nữ trong khi xét về năng lực, phụ nữ có lẽ không hề thua kém đàn ông. Trong dòng chảy vận động của xã hội, một số khuôn mẫu, tiêu chuẩn không còn phù hợp nữa, hoặc những khái niệm cũ cần được giải thích theo cách khác. Nếu coi khuôn mẫu là một chiếc hộp thì chúng ta hãy mạnh dạn bước ra khỏi chiếc hộp của bản thân và hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn.”

Bà Nguyễn Phương Linh- Viện trưởng MSD gửi gắm thông điệp: “Khuôn mẫu giới là chuẩn mực hay áp lực, ranh giới đó rất mong manh. Tôi ủng hộ những chuẩn mực tích cực trong xã hội để mỗi người đều có những đích đến, những động lực tốt đẹp để hướng tới, nhưng những chuẩn mực ấy không phải là những cái hộp giới hạn khả năng và sự đa dạng, sự tư do lựa chọn và quyết định dù là của giới nào".

N. Thảo