Bổ sung quy định để tránh trục lợi chính sách từ đất đai

Sáng 10/1, các ĐBQH thảo luận trực tuyến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực, Luật DN, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự.

Tránh lợi dụng chính sách

Một trong những nội dung quan trọng nhận được nhiều ý kiến là việc Chính phủ trình sửa đổi, bổ sung Điểm c, Khoản 1, Điều 75 về sửa đổi, bổ sung Khoản 1, Điều 23 Luật Nhà ở. Hướng đề xuất là quy định hình thức sử dụng đất để đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại là nhà đầu tư có quyền sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp sau đây phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về đất đai, trừ trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và các trường hợp thu hồi khác theo quy định của pháp luật: Có quyền sử dụng đất ở hợp pháp; có quyền sử dụng đất ở hợp pháp và các loại đất khác không phải là đất ở; có quyền sử dụng các loại đất khác không phải là đất ở…

Đánh giá cao việc Chính phủ đề nghị sửa quy định, song ĐB Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) cho rằng, vấn đề này lại không hề đơn giản, do đó cần xem xét thấu đáo, đánh giá kỹ tác động, nhất là những tiêu cực có thể xảy ra. Bởi, nếu thực hiện đấu giá và đấu thầu, thì giá trị địa tô mang lại cho Nhà nước rất lớn. Cụ thể: Ở Thủ Thiêm vừa qua đấu giá 1ha đất đem lại 24.500 tỷ đồng, trong khi nếu chuyển đổi thông thường và chủ đất nộp tiền chuyển đổi cao nhất khoảng 100 triệu đồng/m2 thì ngân sách chỉ thu khoảng 1.000 tỷ đồng, chưa bằng số lẻ từ đấu giá. “Vì vậy, theo dự thảo trên dẫn đến chênh lệch địa tô cơ bản thuộc về chủ dự án là không hợp lý. Đất đai là sở hữu toàn dân, Nhà nước cho phép chuyển đổi làm cho giá trị đất tăng lên rất lớn, thì chênh lệch địa tô cơ bản phải thuộc Nhà nước, thuộc về nhân dân. Sửa theo hướng trên có thể giải thoát cho dự án, nhưng lợi cho chủ dự án, cho người gom đất, còn Nhà nước sẽ “chảy máu” nguồn lực đất đai”- ĐB Thành nêu quan điểm.

Đồng quan điểm, ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung Điểm c, Khoản 1 Điều 75 về sửa đổi, bổ sung Khoản 1, Điều 23 Luật Nhà ở thực chất là mở rộng quyền cho người sử dụng đất hợp pháp, giải quyết nhanh việc công nhận chủ đầu tư nhưng hậu quả có thể gây ra thất thoát. “Khi được công nhận chủ đầu tư và thực hiện thủ tục chuyển đổi sử dụng đất thì chỉ cần trả khoản tiền bằng cách lấy giá đất trong bảng giá nhân hệ số K, thì dù có chuyển đổi đất giữa Bờ Hồ (Hà Nội) hay trên đường Nguyễn Huệ (TP.HCM) cũng chỉ 312 triệu đồng/m2, sẽ gây thất thoát nguồn lực của Nhà nước. Nếu sửa thì phải ghi cụ thể tính tiền đất theo giá thị trường”- ĐB Cường phân tích.

Hàng trăm dự án nhà ở thương mại đang ách tắc

Liên quan đề xuất sửa đổi, bổ sung trên, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, nội dung quy định về hình thức sử dụng đất phát sinh vướng mắc trong thời gian dài, tạo ra phân biệt đối xử với trường hợp nhà đầu tư có quyền sử dụng đất mà không có đất ở hay một phần đất ở thì không được chấp thuận chủ trương đầu tư, gây lãng phí đất đai, thiếu hụt nhà ở khiến giá nhà cao lên. Hiện hàng trăm dự án nhà ở thương mại ở Hà Nội, TP.HCM, Bình Dương... đang ách tắc.

Chính phủ đề xuất là quy định hình thức sử dụng đất để đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại là nhà đầu tư có quyền sử dụng đất thuộc một trong 3 trường hợp phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về đất đai: Có quyền sử dụng đất ở hợp pháp; có quyền sử dụng đất ở hợp pháp và các loại đất khác không phải là đất ở; có quyền sử dụng các loại đất khác không phải là đất ở. Đồng thời, để bảo đảm tính minh bạch, chặt chẽ, tránh lợi dụng chính sách, dự thảo luật quy định loại trừ trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và các trường hợp thu hồi khác theo quy định của pháp luật; bổ sung quy định sau khi đã được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư, nhà đầu tư có trách nhiệm thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng các loại đất khác thuộc dự án đầu tư (nếu có) sang đất ở và nghĩa vụ tài chính có liên quan theo quy định của pháp luật về đất đai.

Tán thành với các ý kiến đánh giá đây là vấn đề rất lớn và rất khó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, nếu không giải quyết sẽ không khơi thông nguồn lực đầu tư, nhưng nếu không thận trọng, chặt chẽ sẽ gây hậu quả. Do đó, cần nghiên cứu, đánh giá thận trọng, hài hoà lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và người dân. Trên cơ sở thảo luận của ĐBQH, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT nêu 2 phương án: Phương án 1 như Tờ trình của Chính phủ, với việc rà soát chặt chẽ quy định chuyển mục đích sử dụng đất; định giá tiền phải nộp cho ngân sách khi chuyển. Phương án 2 theo Ủy ban Pháp luật là xây dựng đề án thí điểm riêng để áp dụng, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3 vào tháng 5/2022.

V.Thu