Búp bê gỗ Kokeshi và tinh thần văn hóa truyền thống Nhật Bản

Triển lãm Kokeshi– Búp bê gỗ Nhật Bản diễn ra từ ngày 3/6 đến 26/6/2022 tại Phòng Trưng bày Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam (JPF), 27 Quang Trung, Hoàn Kiếm, TP.Hà Nội.

Kokeshi là tên gọi của một loại búp bê được làm bằng gỗ đến từ vùng Tohoku, Nhật Bản. Xuất hiện vào cuối thời Edo (những năm 1600 – 1868), búp bê Kokeshi truyền thống thường được sản xuất tại vùng núi có suối nước nóng (osen) để bán cho du khách làm quà lưu niệm ở những khu nghỉ dưỡng. Ban đầu, búp bê được tạo hình khá đơn giản với với đầu tròn, nét mặt đơn giản, thân trụ vẽ hoạ tiết hoa lá với gam màu chủ yếu là đỏ, đen, vàng, tím… cùng một lớp sáp mỏng giúp búp bê trở nên sáng bóng. Búp bê do các Kijishi- thợ chế tác đồ gỗ (như bát, gáo, chậu gỗ…) đặt tại các địa điểm có suối nước nóng làm ra.

Búp bê Kokeshi truyền thống được phân thành 12 loại và nguồn gốc, cũng như đặc điểm riêng, được phân biệt bởi các hoa văn và kỹ thuật đặc biệt phù hợp với từng khu vực sản xuất. Điểm độc đáo và giá trị của búp bê là được chế tác hoàn toàn bằng phương pháp thủ công nên không búp bê nào giống búp bê nào, “mỗi Kokeshi đều là duy nhất”. Búp bê là lời cầu chúc an lành, bình an cho trẻ em, là một trong những yếu tố tâm linh giúp mang lại mùa màng bội thu và do làm từ gỗ Mizuki, một loại cây gỗ ẩm, khó bị thiêu đốt nên búp bê còn mang ý nghĩa phòng, chống hoả hoạn.

Triển lãm Kokeshi– Búp bê gỗ Nhật Bản lần này diễn ra từ ngày 3/6 đến 26/6/2022, là kết quả của sự hợp tác giữa Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam (JPF) và Bảo tàng Búp bê Kokeshi Tsugaru, đặc biệt trưng bày 2 loại Kokeshi: Kokeshi truyền thống và Kokeshi hiện đại. Bảo tàng Búp bê Kokeshi Tsugaru được thành lập vào tháng 4/1988 tại TP.Kuroishi (Aomori, Nhật Bản). Thành phố Kuroishi có hệ thống suối nước nóng tại các quận Nuryuu, Itadome- đây cũng là hai địa danh được cho là cái nôi của búp bê Kokeshi dòng Tsugaru, một trong những dòng búp bê Kokeshi truyền thống. Tại Bảo tàng, hiện đang trưng bày khoảng 4.000 búp bê Kokeshi với 12 dòng phổ biến, nhiều nhất là dòng Tsugaru.

Triển lãm diễn ra từ ngày 3/6 đến 26/6, từ 9h–18h, mở cửa cả ngày lễ và cuối tuần. Địa điểm tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam (27 Quang Trung, Hoàn Kiếm, TP.Hà Nội) và vào cửa miễn phí. Để đảm bảo quy định về phòng, chống dịch, BTC yêu cầu khách thăm qua đeo khẩu trang; rửa tay sát khuẩn; đo thân nhiệt và chỉ tối đa 20 khách tham quan trong phòng triển lãm mỗi lượt.

Tùng Anh