Ca phẫu thuật “diệu kỳ” cho bệnh nhân thiểu sản nặng xương sọ mặt

Phương pháp kéo giãn xương đã giúp “thay đổi cuộc đời” cho những bệnh nhân mắc hội chứng thiểu sản xương. Theo đó, sau 2 lần phẫu thuật, N.T.H đã có khuôn mặt cân đối đầy đặn giống như các bạn cùng trang lứa. Điều này giúp em tự tin cùng các bạn bước vào ngưỡng cửa của một trường đại học danh tiếng ở Hà Nội.

Khi sinh ra, N.T.H không may mắc phải hội chứng sọ mặt phức tạp, gây teo lép toàn bộ 1/2 mặt bên trái, xương hàm dưới không phát triển làm cho toàn bộ khuôn mặt vẹo hết sang trái. Ngoài ra, các bộ phận khác của khuôn mặt như tai và xương gò má, da và cơ cũng phát triển kém hơn bình thường. Khi các răng mọc đầy đủ trên khuôn, thì hàm trên và hàng dưới không có liên quan gì với nhau. Đến tuổi dậy thì, xương hàm bên phải phát triển mạnh càng làm cho khuôn mặt trở nên biến dạng.

Lúc còn nhỏ, gia đình đã đưa N.T.H đi khám nhiều nơi, nhưng các bác sĩ chưa đưa ra được giải pháp toàn diện và triệt để cho dị tật phức tạp này. Khi đến khám tại BV Hữu nghị Việt Đức, sau quá trình chẩn đoán lâm sàng, chụp CT Scanner 3D và cộng hưởng từ, N.T.H đã được Hội đồng đa chuyên khoa hội chẩn và đưa ra chẩn đoán em bị mắc hội chứng tai hàm gây thiểu sản toàn bộ xương hàm dưới, lép nửa mặt trái, không có xương gò má và tai nhỏ bẩm sinh bên trái. Trên cơ sở thăm khám, Hội đồng đã đưa ra phác đồ điều trị cho N.T.H theo từng giai đoạn cụ thể.

PGS-TS.Nguyễn Hồng Hà- Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm mặt và Tạo hình thẩm mỹ (BV Hữu nghị Việt Đức) cho biết, về dị tật tai nhỏ, bệnh nhân đã được tạo hình lại bằng sụn tự thân che phủ bởi vạt cân thái dương có nội soi hỗ trợ. Đây là một kỹ thuật rất khó trong phẫu thuật tạo hình sọ mặt, nhưng đã được các bác sĩ tại đây làm chủ và thực hiện thường quy.

Riêng phần thiểu sản nặng của xương hàm bên trái và teo lép nửa mặt là một thách thức lớn cho các phẫu thuật viên tạo hình và hàm mặt. Khuôn mặt của bệnh nhân yêu cầu được ghép xương với một thể tích lớn mới tạo được sự cân đối. Tuy nhiên, nếu cắt đôi xương hàm và ghép vào đó một mảnh xương chậu rất to, thì mảnh ghép cũng không thể sống nổi, các tổ chức phần mềm, mạch máu thần kinh trên mặt cũng không thể giãn ra một cách nhanh chóng để tạo khoang cho phần xương ghép này được. Chính vì vậy, các bác sĩ đã phải sử dụng đến một trong những “vũ khí” hiện đại nhất trong phẫu thuật sọ mặt là phương pháp kéo giãn xương hàm liên tục.

Theo đó, các bác sĩ đã tiến hành cắt đôi xương hàm ở vị trí mong muốn, sau đó đặt vào hai đầu xương một hệ thống vit và trục xoắn titan. Phần đầu của hệ thống trục xoắn sẽ được đưa ra ngoài da qua một đường hầm. Hằng ngày, các bác sĩ sẽ tiến hành xoay trục xoắn 1-2 vòng để có thể kéo giãn xương hàm từ 0,5 đến 1mm. Sau khoảng 2 tháng kéo giãn, xương hàm bên trái đã trở nên cân đối so với bên phải. Việc kéo giãn từ từ khung xương như vậy cũng làm cho hệ thống phần mềm và cơ niêm mạc thần kinh và mạch máu của khuôn mặt cũng giãn ra từ từ. Các dây thần kinh cũng như mạch máu không bị giãn ra một cách đột ngột, nên vẫn đảm bảo được chức năng và nhiệm vụ như bình thường. Song, cần có thời gian ngoài 6 tháng để tổ chức xương có thể liền chắc như bình thường.

Nhìn bên ngoài khuôn mặt của N.T.H đã trở nên cân đối hơn, góc hàm hai bên cân xứng, cằm cũng đã được đầy về chính giữa mặt. Tuy nhiên, các răng hàm lại trở nên xa cách hơn bao giờ hết. Chính vì vậy, các bác sĩ chỉnh nha và răng hàm mặt đã phải đặt các hệ thống nắn chỉnh để đưa các răng về thẳng hàng. Sau khi cả hàm trên hàm dưới đã ở vị trí thẳng hàng, các bác sĩ phẫu thuật hàm mặt đã phải tiến hành ca mổ thứ hai để cắt và xoay xương hàm trên xuống dưới sao cho răng hàm trên và răng hàm dưới chạm nhau như bình thường.

Cùng với lần mổ đó, để tạo thêm sự đầy đặn và mềm mại cho khuôn mặt, các bác sĩ phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ đã tiến hành hút mỡ ở vùng bụng dưới của bệnh nhân để bơm vào mặt bên trái, tạo nên độ đầy đặn và mềm mại cho nửa mặt trái. Vì đã qua công nghệ chiết tách, nên các tế bào mỡ cấy ghép rất giàu các tế bào gốc, nên khả năng sống sót và phát triển trên mặt với tỷ lệ rất cao. Sau lần phẫu thuật thứ 2, khuôn mặt của N.T.H đã trở nên cân đối và đầy đặn giống như các bạn cùng trang lứa khác.

Theo các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân dẫn đến khuyết hổng hay thiểu sản teo lép nửa mặt. Với các khuyết hỏng nhỏ, các bác sĩ có thể tiến hành ghép xương hay ghép mỡ tự thân giàu tế bào gốc. Với các khuyết thiếu xương lớn trầm trọng, các kỹ thuật thông thường nếu không thể giải quyết được, thì phương pháp kéo giãn xương hàm mặt sẽ là giải pháp cuối cùng giúp tạo ra được khối lượng xương lớn và vẫn đảm bảo đầy đủ phần mềm ra niêm mạc mạch máu thần kinh đi kèm với chất lượng và cấu trúc gần như tương xứng với bên đối diện.

PGS.Nguyễn Hồng Hà cho biết thêm, các hội chứng sọ mặt phức tạp thường bao gồm nhiều dị tật phối hợp của các cơ quan trên mặt. BV đã tiến hành thành lập Trung tâm Phẫu thuật Tạo hình sọ mặt, trong đó có nhiều chuyên gia của các chuyên khoa khác nhau phối hợp chặt chẽ. BV cũng đã tiến hành một cách thường quy các buổi hội chẩn đa chuyên khoa (phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ, hàm mặt, nắn chỉnh rang, tai mũi họng, mắt, thần kinh, gây mê hồi sức), nên có thể đưa ra giải pháp điều trị tối ưu nhất cho người bệnh.

Trong 2 tuần (từ 22/10 đến 5/11/2022), đoàn chuyên gia đến từ Đại học UCLA của California (Hoa kỳ) chuyên về cắt chỉnh, kéo giãn xương hàm và chỉnh hình khuôn mặt cũng sẽ tiến hành khám tư vấn miễn phí và phẫu thuật cho các bệnh nhân có dị tật phức tạp vùng sọ mặt. Các gia đình và bệnh nhân quan tâm có thể liên hệ khám, tư vấn theo số điện thoại: 0243.8253531- số máy lẻ 350 (24h/24h) hoặc qua tổng đài của BV...

Thái An