Bóc tách động mạch cảnh- cơ chế nguy hiểm cần nhận biết

Bị té ngã trong vườn, vùng cổ va vào dây kẽm gai, người đàn ông bất ngờ lơ mơ, liệt nửa người phải. Ít ai ngờ, chấn thương nhỏ ấy lại dẫn đến đột quỵ cấp do bóc tách động mạch cảnh.

BS CKII Nguyễn Lưu Giang can thiệp cho bệnh nhân

Trường hợp đặc biệt nói trên là ông T.H.N (48 tuổi, ngụ huyện Thới Lai, Cần Thơ). Bệnh nhân được người nhà phát hiện té trong vườn, vùng cổ bên trái va vào dây kẽm gai. Sau sơ cứu tại bệnh viện địa phương, bác sĩ ghi nhận bệnh nhân lơ mơ, không nói chuyện được, liệt nửa người bên phải.

Bệnh nhân được chụp CT scan, kết quả không ghi nhận xuất huyết, nhưng phát hiện tắc động mạch cảnh trong bên trái, tương ứng với vùng cổ vừa bị chấn thương. Nhận định đây là trường hợp đột quỵ nhồi máu não cấp, bệnh nhân được chuyển khẩn cấp đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ để can thiệp chuyên sâu.

Tại đây, sau khi thăm khám và đánh giá lại hình ảnh CT, các bác sĩ nhận định nhiều khả năng bệnh nhân bị đột quỵ nhồi máu não cấp do bóc tách động mạch cảnh sau chấn thương.

Theo BS. CKII Nguyễn Lưu Giang- Trưởng Đơn vị DSA (Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ), thành mạch máu bình thường gồm ba lớp chặt chẽ. Khi bị chấn thương, các lớp này có thể bong tách, tạo ra một khoảng giữa các lớp thành mạch. Dòng máu chảy vào khoảng này gây hẹp lòng mạch, hình thành huyết khối (cục máu đông). Huyết khối này sau đó có thể trôi lên não, gây tắc các mạch máu và dẫn đến đột quỵ.

Trong trường hợp của bệnh nhân, hình ảnh chụp mạch cho thấy tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong bên trái do bóc tách từ đoạn ngoài sọ. Đây là một tình huống khó trong can thiệp vì bác sĩ phải đưa dụng cụ vượt qua đoạn bóc tách, tiếp cận vùng mạch bị tắc để hút huyết khối.

“Chúng tôi tiến hành can thiệp lấy huyết khối cơ học khẩn cấp. May mắn, chỉ sau một lần hút, huyết khối được lấy ra thành công. Sau đó, chúng tôi tiếp tục đặt stent để ép lại đoạn mạch bị bóc tách, giúp tái thông gần như hoàn toàn dòng máu. Hiện tại, bệnh nhân tỉnh trở lại, tuy vẫn còn liệt nửa người bên phải, nhưng đây là tín hiệu tích cực trong phục hồi sau đột quỵ nặng.”- BS. Nguyễn Lưu Giang thông tin.

Theo thống kê y văn, bóc tách động mạch cảnh gây đột quỵ chiếm khoảng 25% các trường hợp đột quỵ ở người dưới 50 tuổi. Tỷ lệ bóc tách động mạch cảnh sau chấn thương vùng đầu, cổ là dưới 1%, vì vậy thường dễ bị bỏ sót và cực kỳ nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

BS CKII Nguyễn Lưu Giang cảnh báo, một số hoạt động thường ngày như massage cổ mạnh tay, cạo gió cổ quá mức, hoặc trào lưu ‘bắt ben’ gần đây ở giới trẻ... đều có thể vô tình tạo áp lực lên động mạch cảnh, dẫn đến bong tách động mạch cảnh và gây đột quỵ não cấp. Vì vậy, cần cẩn trọng khi thực hiện các hoạt động này.

Trà Giang