Vỡ bàng quang tự phát trên bệnh nhân rối loạn chức năng đường tiểu dưới

Bà N.T.V (63 tuổi, ngụ Tây Ninh) nhập viện cấp cứu trong tình trạng chướng bụng, khó thở, lơ mơ. Khoảng 2 ngày trước khi nhập viện, bà V. có biểu hiện đau hông lưng hai bên, tiểu nhiều lần qua tã nhưng tổng số lượng rất ít, đau nặng bụng. Nghi ngờ điềm chẳng lành nên gia đình nhanh chóng đưa bà đến Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á.

Bà V. có tiền căn đột quỵ nhồi máu não để lại di chứng khiến yếu liệt tay chân, phải nằm tại chỗ, mọi sinh hoạt đều phụ thuộc vào con cháu. Đây chính là nguyên nhân khiến chức năng bàng quang của bà không toàn vẹn, bàng quang chỉ có khả năng chứa đựng nước tiểu, mà không có khả năng co bóp để tống xuất nước tiểu ra ngoài như người bình thường.

Người bệnh được tập vật lý trị liệu tại giường

Ngay khi tiếp nhận, các BS khoa Ngoại Tiết Niệu đã thực hiện xét nghiệm chẩn đoán, chụp CT-scan bụng 160 lát cắt ghi nhận bàng quang căng, nhiều dịch ổ bụng, hai thận ứ nước, xét nghiệm máu lại thấy tình trạng suy thận. Vốn có kinh nghiệm xử trí tình huống tương tự trước đây, nghi ngờ nhiều nhất là tình trạng vỡ bàng quang tự phát trong phúc mạc, các BS chỉ định người bệnh nội soi bàng quang và xử trí cấp cứu ngay. Kết quả soi ghi nhận niêm mạc bàng quang phù nề, nước tiểu đục, có lỗ thủng nhỏ ở thành sau bàng quang gần đỉnh bàng quang với kích thước 5mm. Đây là một trong những trường hợp vỡ bàng quang trong phúc mạc hiếm gặp được chẩn đoán bằng nội soi bàng quang, khi mà các xét nghiệm chẩn đoán vỡ bàng quang thường quy không phát hiện được.

BS. Phan Huy Thông - Khoa Ngoại tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á, cho biết: “Vỡ bàng quang tự phát là tình trạng bàng quang bị rách hoặc thủng mà không do chấn thương trực tiếp từ bên ngoài, như tai nạn giao thông hoặc va đập. Thay vào đó, xảy ra do các yếu tố nội tại làm tăng áp lực trong bàng quang hoặc làm suy yếu thành bàng quang (do tình trạng bàng quang hỗn loạn thần kinh hoặc viêm bàng quang mạn tính do xạ trị), dẫn đến vỡ. Trường hợp của bệnh nhân V. là một ví dụ điển hình của vỡ bàng quang do bàng quang hỗn loạn thần kinh giảm trương lực, với các triệu chứng của vỡ bàng quang phát hiện muộn như đau bụng cấp, tiểu nhiều lần với số lượng rất ít hoặc không có nước tiểu... Xét nghiệm máu cho thấy ure và creatinin máu tăng cao, có thể nhầm lẫn do suy thận nhưng thực ra là do phúc mạc hấp thu những chất này từ nước tiểu nằm lâu ngày trong ổ bụng”.

Chuyên gia cho biết thêm, thông thường những triệu chứng vỡ bàng quang không điển hình. Chỉ khi các BS nghĩ đến chẩn đoán này, mới thực hiện các cận lâm sàng hướng đến chẩn đoán và phát hiện được. Nếu không được điều trị kịp thời, vỡ bàng quang trong phúc mạc làm nước tiểu ngấm vào khoang bụng và lâu ngày hiện tượng viêm phúc mạc sẽ xảy ra, bệnh nhân sẽ tử vong trong bệnh cảnh nhiễm trùng nhiễm độc.

Trước tình trạng trên, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật nội soi ổ bụng khâu lại bàng quang vỡ. Trong quá trình phẫu thuật, các BS đã hút ra được hơn 1000ml nước tiểu trong ổ bụng.

Sau phẫu thuật, người bệnh được chuyển về khoa Ngoại Tiết Niệu để tiếp tục chăm sóc theo dõi. Hiện tại, sức khỏe bệnh nhân ổn định, các chỉ số sinh tồn ổn định.

Vỡ bàng quang tự phát là một tình trạng hiếm gặp, xảy ra khi bàng quang bị rách hoặc vỡ mà không có tác động lực mạnh từ bên ngoài (như tai nạn hoặc chấn thương). Đây là một cấp cứu y khoa nguy hiểm, có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng huyết nếu không được xử lý kịp thời.

Vỡ bàng quang tự phát thường liên quan đến các yếu tố như:

Nhịn tiểu quá lâu, bàng quang căng đầy nước tiểu trong thời gian dài, đặc biệt ở những người có bệnh lý nền như tăng sinh tuyến tiền liệt, hẹp niệu đạo, sỏi bàng quang, hoặc sỏi niệu đạo, có thể làm tăng áp lực và dẫn đến vỡ;

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu, viêm bàng quang hoặc nhiễm khuẩn mạn tính có thể làm suy yếu thành bàng quang, tăng nguy cơ vỡ;

Lạm dụng bia rượu, nồng độ cồn cao trong máu có thể ức chế thần kinh, làm mất cảm giác buồn tiểu, dẫn đến bàng quang căng quá mức và vỡ;

Bệnh lý nền như các tình trạng như bí tiểu mạn tính, tăng sinh tuyến tiền liệt, hoặc các tổn thương ở não và cột sống cũng có thể làm tổn thương trung tâm kiểm soát việc đi tiểu nằm ở tủy sống cũng có thể góp phần gây ra vỡ tự phát.

Về dấu hiệu và triệu chứng trước khi vỡ bàng quang, bệnh nhân đau bụng dữ dội, đặc biệt ở vùng hạ vị (dưới rốn); Không thể đi tiểu hoặc đi tiểu khó khăn; Sốt, buồn nôn, hoặc dấu hiệu nhiễm trùng nếu nước tiểu rỉ vào ổ bụng; Đôi khi có máu trong nước tiểu (tiểu máu) hoặc đau ngực, đau đầu nếu có tổn thương kèm theo.

Các BS khuyến cáo, cách phòng ngừa là: Tránh nhịn tiểu quá lâu, đặc biệt nếu có bệnh lý đường tiết niệu; Hạn chế lạm dụng bia rượu; Điều trị sớm các bệnh lý như nhiễm khuẩn đường tiết niệu, sỏi bàng quang, hoặc phì đại tuyến tiền liệt; Kiểm soát tốt các bệnh lý đi kèm như đái tháo đường, tai biến mạch máu não…Đặc biệt, kiểm tra tốt chức năng đường niệu dưới trên, nhất là những bệnh nhân hạn chế vận động và chăm sóc kém.

Sông Trà