Lần đầu tiên Đại hội đồng Y tế Thế giới thông qua nghị quyết về sức khỏe phổi và thận

Tại kỳ họp mới nhất, Đại hội đồng Y tế Thế giới (WHA) đã lần đầu tiên thông qua các nghị quyết về sức khỏe phổi và sức khỏe thận. Đây là bước ngoặt quan trọng trong chương trình nghị sự toàn cầu, mở ra cơ hội để các quốc gia, trong đó có Việt Nam, tăng cường phòng bệnh, nâng cao năng lực y tế cơ sở và giảm gánh nặng bệnh tật trong tương lai.

Lần đầu tiên trong lịch sử WHA

Phát biểu tại phiên họp, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên trong lịch sử, các nghị quyết về sức khỏe thận và sức khỏe phổi được thông qua tại một kỳ Đại hội đồng Y tế Thế giới. Mặc dù nhân loại vẫn đối mặt với nhiều dịch bệnh, cộng đồng quốc tế đã khẳng định cam kết hành động vì sức khỏe cho tất cả mọi người.

Lần đầu tiên Đại hội đồng Y tế Thế giới thông qua nghị quyết về sức khỏe phổi và thận.

Nghị quyết về sức khỏe phổi kêu gọi các quốc gia triển khai cách tiếp cận tổng hợp, từ dự phòng, sàng lọc sớm đến điều trị hiệu quả các bệnh như ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và hen. WHO khuyến nghị tăng cường vai trò tuyến y tế cơ sở, kết hợp cập nhật hướng dẫn chuyên môn, ứng dụng công nghệ mới trong chẩn đoán và chăm sóc.

Song song, nghị quyết về sức khỏe thận lần đầu tiên đưa bệnh thận mạn vào chương trình nghị sự toàn cầu về bệnh không lây nhiễm. Văn kiện công nhận đây là vấn đề y tế công cộng cấp bách; đồng thời kêu gọi các nước tích hợp phòng ngừa, phát hiện sớm và điều trị bệnh thận vào chương trình y tế cơ sở, nâng cao giám sát và hệ thống thông tin y tế.

WHO cảnh báo, bệnh thận mạn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tạo gánh nặng tài chính lớn cho người bệnh, gia đình và hệ thống y tế. Phần lớn ca bệnh được phát hiện muộn, khi đã ở giai đoạn cuối, dẫn đến chi phí điều trị rất cao, thậm chí tác động tiêu cực đến môi trường do nhu cầu cơ sở hạ tầng và vật tư y tế.

Do đó, WHO kêu gọi các quốc gia triển khai đồng bộ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe thận tại địa phương, kết hợp các can thiệp hiệu quả trong kiểm soát bệnh tiểu đường và tăng huyết áp để ngăn ngừa hoặc làm chậm tiến triển đến suy thận giai đoạn cuối. Bên cạnh đó, nâng cao nhận thức cộng đồng, truyền thông rộng rãi về yếu tố nguy cơ được coi là giải pháp then chốt giúp giảm gánh nặng trong tương lai.

Hướng đi mới cho y tế toàn cầu và Việt Nam

Trong các nghị quyết WHA trước đây, Việt Nam luôn là quốc gia sớm triển khai thực hiện và đạt nhiều tiến bộ rõ rệt. Ví dụ, theo Nghị quyết WHA72 năm 2019 về chăm sóc sức khỏe toàn dân, đến năm 2023 Việt Nam đã đạt tỷ lệ bao phủ BHYT trên 92%; đồng thời đẩy mạnh năng lực y tế cơ sở tại vùng sâu, vùng xa. Trong dịch COVID-19, Việt Nam cũng triển khai thành công chiến dịch tiêm chủng diện rộng, nhờ sự hỗ trợ của cơ chế COVAX và hướng dẫn của WHO.

Đối với bệnh phổi, Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng lớn. Ung thư phổi là nguyên nhân tử vong do ung thư đứng thứ hai với khoảng 25.000 ca mới mỗi năm, trong đó 75% phát hiện muộn, khiến tỷ lệ sống sau 5 năm dưới 15%. Tỷ lệ mắc COPD lên tới 4,2% ở người trên 40 tuổi, mức cao hàng đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trong khi đó, hen phế quản ảnh hưởng khoảng 4,1% dân số, nhưng chỉ 29% bệnh nhân được điều trị dự phòng và 39% kiểm soát tốt bệnh.

Về bệnh thận mạn, hiện có hơn 10 triệu người Việt Nam (10% dân số) mắc bệnh. Đáng lo ngại, 90% không biết mình mắc bệnh cho đến giai đoạn muộn. Trong số khoảng 800.000 bệnh nhân cần chạy thận giai đoạn cuối, mới chỉ 33.000 người được tiếp cận dịch vụ điều trị.

Các chuyên gia cho rằng Việt Nam có cơ sở để triển khai hiệu quả các nghị quyết mới của WHO. Việc lồng ghép các mục tiêu và hành động cụ thể về sức khỏe phổi, sức khỏe thận vào Chương trình mục tiêu quốc gia về Chăm sóc sức khỏe và Chiến lược quốc gia về phòng chống bệnh không lây nhiễm sẽ tạo hành lang pháp lý vững chắc. Trọng tâm là dự phòng, sàng lọc, phát hiện sớm, quản lý toàn diện và tăng cường năng lực tuyến y tế cơ sở.

Sự kiện WHA thông qua nghị quyết về sức khỏe phổi và thận mở ra hướng đi mới cho y tế toàn cầu. Việt Nam đang đứng trước thời cơ để vừa bảo tồn thành quả đã đạt được trong chăm sóc sức khỏe toàn dân, vừa chủ động đón nhận thách thức mới. Nếu triển khai sớm, quyết liệt và đồng bộ, các nghị quyết này có thể giúp giảm đáng kể gánh nặng bệnh tật, nâng cao chất lượng sống cho hàng triệu người dân, góp phần xây dựng hệ thống y tế bền vững trong kỷ nguyên mới.

Thanh Hằng