Lãng phí đồ ăn và ngân hàng thực phẩm tại Trung Quốc

Mỗi năm, Trung Quốc vứt bỏ lượng thực phẩm trị giá khoảng 200 tỷ nhân dân tệ (NDT). Điều này ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế của những người tham gia chuỗi cung ứng thực phẩm. Hơn nữa, còn thách thức sinh kế của hàng trăm triệu nông dân sản xuất vừa và nhỏ; lãng phí các nguồn tài nguyên thiết yếu như nước, hạt giống và lao động và khiến Trung Quốc trở thành quốc gia nhập khẩu thực phẩm lớn nhất thế giới.

Là một trong những thành phố phồn vinh nhất Trung Quốc, Thượng Hải hiện đại và đông dân; tuy nhiên, quá trình đô thị hóa mang lại nhiều thách thức. Mặc dù GDP bình quân đầu người ở Thượng Hải là 85.000 RMB nhưng tỷ lệ thất nghiệp lên tới 4,5% vào năm 2023. Lãng phí thực phẩm cũng là một vấn đề đáng kể, riêng Thượng Hải đóng góp 5 triệu tấn trên tổng số 10 triệu tấn rác thải thực phẩm của cả nước hàng năm. Để giải quyết vấn đề về lãng phí thực phẩm, năm 2015, Thượng Hải thành lập Ngân hàng Thực phẩm Green Oasis Thượng Hải (Food Bank Green Oasis Shanghai).

Là Ngân hàng Thực phẩm đầu tiên của Trung Quốc, Ngân hàng Thực phẩm Green Oasis Thượng Hải áp dụng mô hình “tuyến đầu”, thay vì mô hình “kho bãi” phổ biến ở nhiều quốc gia khác. Mô hình “kho bãi” liên quan đến việc lưu trữ thực phẩm và phân phối cho các tổ chức từ thiện, sau đó chuyển đến người nhận; còn mô hình “tuyến đầu” của Ngân hàng Thực phẩm Green Oasis Thượng Hải trực tiếp thu thập thực phẩm từ nhà tài trợ và phân phối cho người có nhu cầu. Cụ thể:

Quyên góp và quan hệ đối tác: Ngân hàng Thực phẩm Green Oasis Thượng Hải nhận được quyên góp từ các Tập đoàn lớn, chẳng hạn như KFC và ALDI. Trong đó, ALDI Trung Quốc hợp tác từ năm 2018, đến nay hợp tác quyên góp 750 tấn thực phẩm cho cộng đồng; KFC hợp tác từ năm 2020, đến nay đã chuyển 1.600 tấn khoai tây chiên đông lạnh cho Ngân hàng Thực phẩm.

Gói Tình thương, Gói Tủ lạnh chung và Gói Phân phối hằng ngày: Theo đó, ở Gói Tủ lạnh chung, thu thập thực phẩm đã chế biến còn dư thừa từ khách sạn, siêu thị và nhà hàng, cung cấp cho người có nhu cầu thông qua tủ lạnh được đặt ở cơ sở từ thiện. Với Gói Phân phối hằng ngày, hợp tác với các siêu thị, cung cấp cho người có hoàn cảnh khó khăn trái cây và rau quả tươi cuối ngày nhưng vẫn còn trong thời hạn sử dụng. Gói Tình thương, hình thức phổ biến nhất của Ngân hàng Thực phẩm Green Oasis Thượng Hải, cung cấp nhu yếu phẩm cơ bản như gạo, dầu, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm cho khoảng 200 gia đình mỗi tháng. Bên cạnh đó, còn tổ chức sự kiện An Egg’s Rampage- là cuộc đi bộ dài 8km ở Quảng Châu (Trung Quốc) nhằm gây quỹ và nâng cao nhận thức cho trẻ em mù chữ, suy dinh dưỡng.

Cung cấp nhu yếu phẩm cho 860.000 người có hoàn cảnh khó khăn: Sáng kiến do Trung tâm Phát triển Dịch vụ công cộng Shanghai Oasis triển khai, đến nay phân phối nhu yếu phẩm cho 860.000 người có hoàn cảnh khó khăn. Tính riêng từ tháng 1 đến tháng 10/2020, đã phân phối 157 tấn thực phẩm, trị giá khoảng 9,33 triệu NDT.

Giao hàng toàn quốc, đến tận các vùng nông thôn: Ngay từ những ngày đầu, Ngân hàng Thực phẩm Green Oasis Thượng Hải đã phải đối mặt với thách thức trong việc thu hút nhà tài trợ do tâm lý lo ngại về chất lượng thực phẩm quyên góp do phương thức bảo quản. Để ứng phó, Ngân hàng nghiên cứu thiết lập các tiêu chuẩn cho thực phẩm quyên góp, cân bằng giữa chất lượng và số lượng. Đồng thời, đã mở rộng phạm vi hoạt động của mình bằng cách tham gia Taobao, nền tảng trực tuyến của Trung Quốc và hiện nay đã cung cấp dịch vụ giao hàng toàn quốc, đến tận các vùng nông thôn.

Có thể nói, thông qua nhiều phương pháp phân phối sáng tạo và quan hệ đối tác chiến lược, Ngân hàng Thực phẩm Green Oasis Thượng Hải đã mở rộng khả năng tiếp cận thực phẩm để hỗ trợ các cộng đồng dễ bị tổn thương trên khắp Trung Quốc. Đã có hơn 860.000 người dân ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Tứ Xuyên, Hồ Nam, Tân Cương, Giang Tây, Sơn Đông, Thiểm Tây, An Huy, Quảng Đông, Nội Mông, Giang Tô, Hàng Châu, Liêu Ninh và các khu vực khác được hỗ trợ thực phẩm từ thiện. Kể từ năm 2014, giúp 234 nhà sản xuất thực phẩm tiết kiệm hơn 755 tấn thực phẩm có thể bị lãng phí. 285 tổ chức phi lợi nhuận, cộng đồng và trường học đã trở thành điểm phân phối được ủy quyền. Hơn 80.000 tình nguyện viên đã tham gia phân loại và phân phối thực phẩm dư thừa cho những người có nhu cầu. Có thể nói, với sự đóng góp đáng kể từ các nhà tài trợ và nỗ lực chú trọng tiêu chuẩn chất lượng, Ngân hàng đã góp phần giảm thiểu vấn đề lãng phí thực phẩm và giải quyết nạn đói trong cộng đồng.

Tùng Anh (Shanghai Today)