Nhựa thường bị coi là vật liệu rẻ tiền. Song các nhà khoa học chỉ ra, nhựa thực sự đắt đỏ nếu xét đến những rủi ro sức khỏe mà chúng gây ra.

Thế giới đang trong một cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa. Người dân ở mọi lứa tuổi, từ trẻ sơ sinh đến người cao tuổi, đều có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến nhựa và thậm chí, có trường hợp dẫn đến tử vong. Ước tính chỉ riêng 3 loại: Polybrominated Diphenyl Ethers (PBDE); Bisphenol A (BPA); Diisophthalate (DEHP) – đã gây ra rủi ro sức khỏe lên đến 1,5 nghìn tỷ USD mỗi năm tại 38 quốc gia.

Một địa điểm thu gom rác thải nhựa ở Chennai (Ấn Độ)

Theo một báo cáo mới được công bố trên Tạp chí Y khoa The Lancet, nguyên nhân chính gây ra cuộc khủng hoảng nhựa là quy mô sản xuất nhựa. Sản lượng nhựa đã tăng hơn 200 lần kể từ năm 1950 và dự kiến sẽ tăng gấp ba lần nữa, lên hơn 1 tỷ tấn mỗi năm vào năm 2060. Trong đó, tăng trưởng nhanh nhất là sản xuất các sản phẩm nhựa dùng một lần như chai nhựa, ống hút nhựa… và hộp đựng thức ăn nhanh.

Nhựa có nguồn gốc từ dầu mỏ, khí đốt tự nhiên hoặc than đá - mọi giai đoạn, từ khai thác các nguyên liệu thô này đến sản xuất, sử dụng và thải bỏ, đều gây ra mối đe dọa đối với sức khỏe con người và Trái đất. Nhựa có thể gây ô nhiễm không khí, nước và đại dương; đồng thời, rất khó phân hủy trong tự nhiên. Các hạt vi nhựa tồn tại lâu dài trong môi trường có thể xâm nhập vào cơ thể con người thông qua chuỗi thức ăn và đường hô hấp, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người.

Liên Hợp Quốc dự kiến sẽ tổ chức vòng đàm phán thứ 6 và có thể là vòng cuối cùng trong tháng 8/2025, để đi đến một Hiệp ước ràng buộc pháp lý nhằm giảm thiểu tiêu thụ nhựa toàn cầu. Hiện tại, hơn 100 quốc gia ủng hộ việc đặt ra giới hạn sản xuất nhựa, trừ các quốc gia sản xuất dầu mỏ, dẫn đến các cuộc đàm phán đang có xu hướng đi vào bế tắc. Các quốc gia sản xuất dầu mỏ và ngành công nghiệp nhựa chủ trương tập trung vào tái chế nhựa thay vì giảm sản lượng. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ nhựa rất phức tạp về mặt hóa học và khó tái chế.

"Cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa toàn cầu không thể được giải quyết chỉ bằng cách tái chế. Vì vậy, Hiệp ước về nhựa nên bao gồm các biện pháp bảo vệ sức khỏe con người và Trái đất. Tác hại do ô nhiễm nhựa gây ra chủ yếu ảnh hưởng đến các nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Ngoài ra, gây ra những tổn thất kinh tế - xã hội to lớn, đòi hỏi phải có hành động toàn cầu khẩn cấp" – GS.Landrigan, lĩnh vực Nhi khoa và Dịch tễ học, thuộc Đại học Boston (Mỹ), cho biết.

Theo các chuyên gia, các mối nguy hại cho sức khỏe liên quan đến nhựa có thể kể đến là làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non hoặc thai chết lưu ở phụ nữ mang thai, cũng như tăng khả năng mắc dị tật bẩm sinh, phổi kém phát triển, ung thư từ nhỏ và vô sinh trong tương lai. Đến nay, đã tìm thấy các hạt vi nhựa trong máu, não, sữa mẹ, nhau thai, tinh dịch và tủy xương của con người - tác động của chúng đối với sức khỏe con người vẫn chưa rõ ràng nhưng ít nhất có thể chắc chắn rằng chúng có liên quan đến đột quỵ và bệnh tim mạch.

Tùng Anh (Theo AsiaOne)