Tình trạng đầu nậu thu gom, mua bán sổ BHXH rồi ngụy trang dưới hình thức ủy quyền nhận BHXH một lần tiếp tục tái diễn tại một số địa phương phía Nam, đặc biệt là TP.HCM, trong những tháng đầu năm 2025 này.

Dịch vụ mua bán sổ BHXH núp bóng "hỗ trợ" tái diễn

Dạo một vòng quanh các mạng xã hội (Tik tok, Facebook, Zalo, Livestream) thấy tình trạng các đối tượng đăng tải số điện thoại mua sổ BHXH của NLĐ lại diễn ra khá công khai. Thậm chí, các đầu nậu còn rao thu nhận sổ làm các thủ tục liên quan đến cơ quan BHXH có thu phí cao, nhiều “công đoạn” khó còn rất cao. Các cá nhân này sử dụng hình ảnh, logo của cơ quan BHXH trên các trang cá nhân để gây nhầm lẫn rồi tiến hành tư vấn miễn phí các quy định đơn giản cho NLĐ để tạo lòng tin.

Khi đã tiếp cận sâu với “con mồi” các đối tượng chủ động đề nghị mua sổ BHXH, làm thủ tục có thu phí cho NLĐ. Đồng thời lợi dụng sự không hiểu biết quy định pháp luật của NLĐ hoặc ngại liên hệ với cơ quan BHXH để giải quyết các sai sót về hồ sơ BHXH để dụ dỗ. Tất cả hoạt động làm hồ sơ có thu phí, có biểu hiện mua bán sổ BHXH của các đối tượng này tiếp tục tái diễn công khai.

Đơn cử, tại nhóm Facebook có tên Mua bán sổ BHXH trước hạn với gần 3.000 thành viên liên tục xuất hiện các thành viên là “đầu nậu” thu gom sổ BHXH lên mời chào công nhân bán sổ. Nick có tên “Hiền Hiền” rao: “Nhận thanh lí sổ BHXH, nhận tất cả các sổ lỗi, trùng, chưa chốt gộp, sai ngày sinh. Sổ cầm không có tiền chuộc. Liên hệ Zalo Hiền: 0916856… để được tư vấn”. Ngoài nhóm Facebook này, “Hiền Hiền” còn vào hàng loạt nhóm công nhân khác để chào mời công nhân, NLĐ ở Bình Dương, TP.HCM bán sổ BHXH.

Hay hàng loạt các hội nhóm khác như “Mua bán, hỗ trợ sổ BHXH”; “Thanh lý sổ BHXH”… cũng hoạt động rất náo nhiệt, rôm rả. NLĐ, công nhân vào rao mua sổ BHXH, hỏi thăm đông đảo. Đáng nói, tất cả đều công khai số điện thoại, Facebook với hình ảnh thật, hoạt động thật chứ không hề e ngại che giấu thân phận...

Về tình trạng này, đại diện cơ quan BHXH TP.HCM cho biết, đây là hành vi đáng lên án và cần ngăn chặn kịp thời. Trước hết có thể nhận diện hành vi mua bán sổ BHXH thông qua việc ngụy trang dưới hình thức “ủy quyền nhận trợ cấp BHXH một lần”. Người mua là các “đầu nậu” sẽ yêu cầu NLĐ ký giấy ủy quyền, kèm theo giấy tờ tùy thân và sổ BHXH, nhằm hợp thức hóa quá trình rút tiền. Mặc dù không có giấy tờ thể hiện việc mua bán, nhưng bản chất của giao dịch này là mua bán sổ BHXH. Hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu phát hiện gian lận, giả mạo hoặc lừa đảo.

Đại diện BHXH TP.HCM phân tích, đây là hành vi tiềm ẩn nhiều rủi ro, không chỉ cho NLĐ mà còn đối với cả người mua sổ BHXH. Đối với người bán sổ, thiệt hại là vô cùng lớn vì số tiền họ nhận được nhỏ hơn rất nhiều so với số tiền do cơ quan BHXH chi trả theo quy định. Chưa kể, nhiều trường hợp việc lộ lọt thông tin cá nhân trong quá trình mua bán sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị lợi dụng danh tính cho các hành vi trái pháp luật khác. Về phía người mua, rủi ro cũng không nhỏ khi toàn bộ quyền lợi BHXH theo quy định chỉ thuộc về cá nhân NLĐ. Việc sử dụng giấy ủy quyền không bảo đảm được tính pháp lý lâu dài, nhất là khi người bán thay đổi ý định làm thủ tục xin cấp lại sổ BHXH với lý do bị mất hoặc người bán sổ BHXH bị chết thì việc giải quyết quyền lợi về BHXH chỉ dành cho thân nhân NLĐ hoặc khi NLĐ có văn bản hủy việc ủy quyền.

Việc NLĐ thuê/ủy quyền các cá nhân trên mạng xã hội không rõ lai lịch, tung tích làm các thủ tục liên quan đến hồ sơ BHXH (gộp sổ BHXH, cộng nối quá trình đóng BHXH, hủy sổ BHXH, điều chỉnh thông tin cá nhân, thu hồi tiền trợ cấp BHXH 1 lần hưởng sai quy định…) cũng dễ dẫn đến nguy cơ bị lừa vì sau khi chuyển tiền các cá nhân này sẽ hủy kết bạn hoặc không nghe máy. Bên cạnh đó, trong quá trình làm thủ tục các cá nhân này yêu cầu NLĐ trả thêm tiền so với thỏa thuận ban đầu để làm tiếp dịch vụ. Ngoài ra, việc đưa các thông tin cá nhân cho người khác khiến NLĐ còn đối diện các rủi ro pháp lý khác như phân tích ở trên.

Đã phát hiện một số tiệm cầm đồ trên địa bàn có dấu hiệu mua bán sổ BHXH

“Nhằm góp phần ngăn chặn tình trạng này, BHXH TP.HCM tiếp tục yêu cầu các bộ phận tiếp nhận hồ sơ của BHXH TP Thủ Đức, quận huyện, Văn phòng BHXH Thành phố tăng cường kiểm soát chặt chẽ khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng BHXH một lần của NLĐ. Đồng thời chú ý kiểm tra tính pháp lý của Giấy ủy quyền hoặc Hợp đồng ủy quyền đặc biệt là việc Ủy quyền cho 1 người nhiều lần nhận BHXH 1 lần. Lưu ý việc thực hiện xác minh các trường hợp ủy quyền cho người khác (không phải là người thân) đi làm các thủ tục liên quan đến hồ sơ BHXH của NLĐ”- đại diện BHXH TP.HCM nêu.

BHXH TP.HCM khuyến cáo NLĐ khi cần tìm hiểu thông tin, truy cập vào các trang chính thống của BHXH TP.HCM: Cổng Thông tin điện tử: https://tphcm.baohiemxahoi.gov.vn/. Các trang mạng xã hội: Fanpage Facebook: https://www.facebook.com/hcmbhxh (đã cấp tick xanh); Zalo Official Account: Bảo Hiểm Xã Hội TP Hồ Chí Minh; Địa chỉ email: truyenthong@hochiminh.vss.gov.vn; Tổng đài chăm sóc khách hàng của BHXH Việt Nam số 1900.9068.

BHXH TP.HCM cũng đề nghị người dân, NLĐ không nên vì cái lợi nhỏ trước mắt mà đánh đổi cả quyền lợi thông qua việc bán sổ BHXH. Các quy định về hồ sơ BHXH đều được niêm yết công khai tại cơ quan BHXH (bộ phận tiếp nhận hồ sơ), NLĐ có thể tham khảo trực tiếp hoặc hỏi qua Email, Zalo của BHXH TP.HCM hoặc BHXH TP.Thủ Đức, quận huyện… hoặc liên hệ trực tiếp phòng Tiếp công dân của cơ quan BHXH sẽ được hướng dẫn chi tiết và hoàn toàn miễn phí. Khi phát hiện các hành vi lừa đảo, đề nghị người dân, NLĐ chủ động tố giác các hành vi vi phạm tới cơ quan Công an, cơ quan BHXH gần nhất để xử lý theo quy định.

Phạm Thọ