So với cùng kỳ năm ngoái, năm nay, dịch sốt xuất huyết đang diễn biến phức tạp, với số ca mắc liên tục gia tăng ở phía Nam. Đáng chú ý, phần lớn bệnh nhân trong số đó lại là người lớn - là hồi chuông báo động về bệnh truyền nhiễm do muỗi vằn trung gian lây truyền.

Nhiều ca bệnh trở nặng

Thời gian vừa qua, Khoa Nội tổng quát (Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Tây Ninh) đã tiếp nhận và điều trị thành công nhiều ca sốt xuất huyết nặng diễn tiến sốc, trong đó có trường hợp tái sốc nhiều lần, tổn thương đa cơ quan, suy hô hấp, tràn dịch đa màng cực kỳ nguy hiểm. Phần lớn bệnh nhân trong địa bàn tỉnh Tây Ninh và nước bạn Campuchia, điển hình với hai trường hợp vừa được điều trị thành công mới đây.

Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Tây Ninh thăm khám cho một bệnh nhân sốt xuất huyết

Nam thanh niên 20 tuổi, Quốc tịch Campuchia, nhập viện trong tình trạng sốt cao liên tục, đau đầu, đau nhức toàn thân. Sau khi được xét nghiệm, người bệnh được chẩn đoán dương tính với virus Dengue. Ngay khi vừa nhập viện, bệnh diễn tiến nhanh chóng sang giai đoạn sốc nặng, với nhiều lần tái sốc, suy hô hấp do tràn dịch đa màng, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng.

Trường hợp thứ hai là một thiếu niên 16 tuổi, ngụ tại Gò Dầu (Tây Ninh), cũng nhập viện trong tình trạng sốt cao 3 ngày, đau mỏi cơ, buồn nôn, nôn ói và tiêu chảy, sau đó rơi vào sốc sốt xuất huyết, nguy cơ suy đa cơ quan. Bệnh nhân này có số lượng tiểu cầu giảm thấp, với nguy cơ xuất huyết cao, phải truyền tiểu cầu.

Cả hai người bệnh đều được cấp cứu và theo dõi tích cực tại Khoa Nội tổng quát. Với phác đồ điều trị chống sốc theo hướng dẫn Bộ Y tế và sự chăm sóc sát sao của đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng tại khoa, hai bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, ổn định sức khỏe và xuất viện sau 10 ngày điều trị.

Bác sĩ Hồ Ngọc Việt - Khoa Nội tổng quát (Bệnh viện Đa khoa Xuyên Á Tây Ninh) nhận định, sốt xuất huyết diễn biến rất nhanh và nguy hiểm. Nhiều người bệnh nhập viện tỉnh táo, nhưng chỉ vài giờ sau đã rơi vào sốc. Đặc biệt, trẻ em và người trẻ tuổi thường chủ quan, đến viện trễ, không uống đủ nước trong những ngày đầu sốt cao, mệt mỏi, dẫn đến sốc vào những ngày sau. Một số trường hợp tự ý đi khám ngoài và truyền dịch không đúng dẫn đến phù phổi cấp… Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị đúng thời điểm là yếu tố then chốt quyết định sự sống còn của người bệnh.

Bác sĩ Việt cũng đưa ra những khuyến cáo quan trọng để mọi người chủ động phòng tránh và ứng phó kịp thời với bệnh sốt xuất huyết. Đặc biệt, đừng coi thường cơn sốt, nếu bạn hoặc người thân có biểu hiện sốt cao liên tục không rõ nguyên nhân, đừng chần chừ mà hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xét nghiệm. Việc tự ý dùng thuốc hạ sốt kéo dài có thể che lấp các triệu chứng quan trọng, gây khó khăn trong việc chẩn đoán chính xác và làm chậm trễ quá trình điều trị.

Đồng thời, cảnh giác với dấu hiệu trở nặng của sốt xuất huyết, bởi sốt xuất huyết có thể diễn biến rất nhanh và phức tạp. Ngoài cơn sốt, hãy đặc biệt chú ý đến những dấu hiệu cảnh báo sau đây: Li bì, vật vã, mệt mỏi rũ rượi; đau bụng dữ dội, nôn ói liên tục; chảy máu bất thường (chảy máu cam, chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da); tay chân lạnh, tiểu ít. Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, hãy đưa người bệnh đến bệnh viện ngay lập tức để được cấp cứu kịp thời; hạn chế truyền dịch, chích thuốc ngoại trú ở bên ngoài khi không rõ chẩn đoán, không đúng chỉ định.

Chuyên gia cũng cho rằng, cần chủ động ngăn ngừa muỗi đốt, muỗi vằn là thủ phạm chính lây truyền bệnh sốt xuất huyết. Việc phòng chống muỗi là cực kỳ quan trọng: Luôn ngủ màn, ngay cả vào ban ngày; mặc quần áo dài tay để hạn chế tối đa vùng da tiếp xúc với muỗi; thường xuyên dọn dẹp các vật dụng chứa nước đọng xung quanh nhà và nơi làm việc (bình hoa, lốp xe cũ, chén nước kê chân tủ...); sử dụng thuốc/nhang/xịt chống muỗi đúng cách và an toàn theo hướng dẫn.

Dịch bệnh sốt xuất huyết đang có dấu hiệu gia tăng, thậm chí có gia đình có tới 3-4 người cùng lúc nhập viện. Cho đến thời điểm hiện tại, bệnh sốt xuất huyết vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng một điều may mắn là vắc-xin phòng bệnh sốt xuất huyết đã được nghiên cứu và đã được FDA công nhận hiệu quả trong phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết. Tiêm phòng sốt xuất huyết là một giải pháp hiệu quả giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh cũng như mức độ nghiêm trọng của ca bệnh nếu không may nhiễm phải.

Yếu tố chủ quan của người lớn

Thời gian vừa qua, các bệnh viện đa khoa tuyến cơ sở ở TP.Hồ Chí Minh ghi nhận nhiều bệnh nhân trên 16 tuổi nhập viện điều trị sốt xuất huyết. Đã đến lúc “báo động đỏ” với người lớn về bệnh truyền nhiễm do muỗi vằn trung gian lây truyền.

Bác sĩ Trần Văn Khanh - Giám đốc Bệnh viện Lê Văn Thịnh cho biết, Khoa Truyền nhiễm của bệnh viện có 26 giường thì phần lớn các giường dành điều trị bệnh nhân sốt xuất huyết trên 16 tuổi đã kín chỗ.

Bệnh nhân sốt xuất huyến điều trị tại Bệnh viện Lê Văn Thịnh

Bác sĩ Võ Ngọc Cường - Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Bình Chánh cũng cho hay, Khoa Nội của bệnh viện hiện đang tiếp nhận điều trị thường xuyên trên 10 ca sốt xuất huyết, trong đó phần nhiều là ca người lớn.

Còn tại Bệnh viện Đa khoa Củ Chi (giáp ranh Tây Ninh) cũng thường xuyên tiếp nhận khoảng 20 ca sốt xuất huyết đang nhập Khoa Nội điều trị. Cũng trong cảnh này, Khoa Nội và Khoa Nhi của Bệnh viện Đa khoa Thủ Đức cũng đang điều trị thường xuyên khoảng 20 ca sốt xuất huyết, trong đó có khoảng 50% bệnh nhân là người lớn.

Tại Bệnh viện Đa khoa Gò Vấp, theo PGS-TS-BS.Trần Phủ Mạnh Siêu - Giám đốc Bệnh viện, hiện đang mùa dịch sốt xuất huyết, nên bệnh viện nào cũng đông. Đáng chú ý, mùa này có nhiều ca người lớn, mà người lớn mắc sốt xuất huyết thường nguy hiểm hơn trẻ em.

Cũng theo PGS.Trần Phủ Mạnh Siêu, mùa dịch năm nay, chủng virus Dengue type 2 (Den 2) chiếm ưu thế, làm tăng nguy cơ biến chứng nặng và tử vong.

Liên quan tới vấn đề gia tăng bệnh nhân sốt xuất huyết trên 16 tuổi nhập các bệnh viện tuyến cơ sở, đặc biệt là ven thành phố, các chuyên gia y tế ở TP.Hồ Chí Minh chỉ ra một số nguyên nhân:

Trước hết là yếu tố tâm lý chung trong cộng đồng lâu nay thường cho rằng, sốt xuất huyết là “bệnh trẻ con”, người lớn ít mắc phải, mà không may mắc phải cũng ít nguy hiểm. Trên thực tế, muỗi vằn chích (đốt) không chừa một ai, và người lớn còn chủ quan hơn trẻ con trong phòng chống muỗi chích.

Bên cạnh đó, người lớn vì hệ miễn dịch suy giảm, hoặc đang mắc một số bệnh lý nền, nên khi bị muỗi vằn lây truyền sốt xuất huyết, sẽ nguy hiểm đến tính mạng nhiều hơn con trẻ. Hồi cuối tháng 7 vừa qua, HCDC ghi nhận toàn địa bàn TP.Hồ Chí Minh mới có 10 ca tử vong vì sốt xuất huyết, với 8 ca người lớn, 2 ca trẻ em. Theo HCDC, ghi nhận tổng số ca sốt xuất huyết tích lũy từ đầu năm 2025 đến cuối tháng 7/2025 là hơn 14.000 ca.

Yếu tố chủ quan của người lớn trong phòng ngừa muỗi vằn chích thể hiện khá rõ. Hầu hết người lớn đều kỹ lưỡng phòng ngừa muỗi chích trẻ con, trong khi bản thân thì ít chịu ngủ mùng (màn). Ghi nhận từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.Hồ Chí Minh hồi cuối tháng 7/2025 cho thấy, mỗi ngày bệnh viện này tiếp nhận, điều trị tới 200 lượt bệnh nhân trên 16 tuổi mắc sốt xuất huyết.

Ngoài ra, ở các vùng ven thành phố, xung quanh nhà thường nhiều vật dụng phế thải hoặc thau, chậu, lu, thùng... có thể chứa nươc mưa. Đây là môi trường muỗi vằn “mê” nhất để sinh sản (loại muỗi này chỉ đẻ trứng trong nước sạch, nhất là nước mưa). Điều này cũng phần nào lý giải ghi nhận của HCDC về khu vực đang nhiều ca mắc sốt xuất huyết như Củ Chi, Thái Mỹ, Cần Giờ.

Trà Giang