Chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện đang ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi và ổn định đời sống cho những lao động tự do. Đặc biệt, quy định mới về chế độ tử tuất dành cho người tham gia BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên được xem là điểm nhấn mang tính nhân văn sâu sắc.

Không có lương hưu và không có thu nhập ổn định khiến chị Nguyễn Thị Trà (phường Mỹ Thượng, TP.Huế) từng lo lắng đến mất ăn mất ngủ cho những năm tháng tuổi già của mình. Tuy đã ngoài 65 tuổi và không còn đủ điều kiện để hưởng chế độ hưu trí, chị Trà vẫn quyết định tham gia BHXH tự nguyện đủ 5 năm để sau này được hưởng chính sách tử tuất một lần. “Tôi chỉ mong sau này có một khoản tiền để con cháu lo tang lễ, khỏi phải vay mượn khắp nơi. Đó cũng là cách tự lo cho mình, đỡ gánh nặng cho con cái” - chị Trà tâm sự.

Thế nhưng, theo quy định của Luật BHXH năm 2024, người tham gia BHXH tự nguyện đủ 60 tháng trở lên, nếu qua đời thì thân nhân sẽ được nhận trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất một lần. Cụ thể, mức trợ cấp mai táng là 10 lần lương cơ sở tại thời điểm mất. Từ ngày 1/7/2024, lương cơ sở tăng lên 2.340.000 đồng/tháng - tương đương với mức trợ cấp mai táng là 23,4 triệu đồng. Ngoài ra, thân nhân còn nhận trợ cấp tuất một lần, tính theo số năm người mất đã đóng BHXH - mỗi năm đóng được tính tương ứng bằng 2 tháng lương bình quân.

Nhận định về những điểm mới của Luật BHXH năm 2024, bà Nguyễn Thị Mỹ Hương - Phó Giám đốc Công ty CP Bảo hiểm An sinh Thừa Thiên Huế cho biết, chế độ tử tuất là điểm cộng lớn của chính sách BHXH tự nguyện, nhất là với người lớn tuổi hoặc không đủ điều kiện hưởng lương hưu. Nhờ đó, nhiều người cảm thấy yên tâm hơn khi quyết định tham gia và duy trì đóng dài hạn.

Trước đây, BHXH tự nguyện chỉ giới hạn ở 2 chế độ là hưu trí và tử tuất, dành cho người đủ điều kiện nhận lương hưu. “Việc bổ sung quyền lợi tử tuất sớm đã mở rộng đối tượng thụ hưởng, thể hiện rõ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước tới lao động tự do - lực lượng dễ bị tổn thương trước các rủi ro bất ngờ trong cuộc sống” - bà Hương khẳng định.

Không chỉ mang lại sự an tâm cho người tham gia, chính sách tử tuất còn góp phần thúc đẩy mục tiêu mở rộng diện bao phủ BHXH toàn dân. Tính đến hết tháng 7/2025, TP.Huế có hơn 23.700 người tham gia BHXH tự nguyện, song con số này vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng. Nguyên nhân chủ yếu do thu nhập bấp bênh và tâm lý e ngại trước những thay đổi chính sách có thể ảnh hưởng đến quyền lợi.

Để khắc phục những hạn chế trên, BHXH TP.Huế đã chủ động làm việc với UBND cấp xã về việc tạo điều kiện cho các tổ chức dịch vụ thu trong việc ký quy chế phối hợp 3 bên. Trên cơ sở đó, yêu cầu các tổ chức dịch vụ thu cần thường xuyên gắn kết với UBND cấp xã, cung cấp danh sách nhân viên thu trên địa bàn và kết quả thực hiện chỉ tiêu phát triển người tham gia hằng tháng, quý, năm để UBND cấp xã theo dõi và chỉ đạo vận động người dân tham gia kịp thời.

Ngoài việc giao chỉ phát triển người tham gia cho từng nhân viên thu, từng điểm thu, các tổ chức dịch vụ thu cũng cần tăng cường kiểm tra, giám sát các điểm thu, nhân viên thu trên địa bàn; rà soát, lựa chọn, nhân rộng những nhân viên thu có tinh thần trách nhiệm với công việc, am hiểu chính sách pháp luật BHXH, BHYT, nhiệt tình tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT tự đóng.

Cùng với đó, cơ quan BHXH cũng yêu cầu các tổ chức dịch vụ thu cần bám sát từng địa bàn, tăng cường phối hợp, kết nối với các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể để xây dựng dữ liệu nhóm tiềm năng tham gia BHXH, BHYT chi tiết đến từng thôn, tổ dân phố. Từ đó, nắm rõ đối tượng và thường xuyên tổ chức các hội nghị khách hàng, các buổi tuyên truyền theo nhóm nhỏ đến từng hộ gia đình để vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT. 

Ngoài ra, BHXH TP.Huế còn chú trọng cập nhật thông tin dữ liệu người tham gia, kịp thời thông tin về hạn thẻ, thời gian tham gia cho người dân biết. Đồng thời, tăng cường công tác truyền thông bằng nhiều hình thức khác nhau, từ truyền thông trực tiếp đến gián tiếp qua các kênh hỗ trợ người dân như bộ phận "Một cửa", Cổng Thông tin điện tử, mạng xã hội, Trung tâm Giới thiệu việc làm... nhằm giúp tiếp cận nhanh chóng và hiệu quả đến từng nhóm đối tượng.

Nguyệt Hà