Đáp ứng yêu cầu đặt ra theo các chủ trương, quyết sách mới của Đảng, Nhà nước về giáo dục và đào tạo, dự kiến năm 2026, tổng chi ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo tối thiểu khoảng 630 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 134 nghìn tỷ so với năm 2025.

Năm 2026, tăng thêm tối thiểu 134 nghìn tỷ đồng cho giáo dục

Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm học 2024-2025, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách, sự phối hợp có hiệu quả của các ban, bộ, ngành Trung ương, sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát của các cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương và sự quyết tâm, trách nhiệm của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục các cấp, sự cố gắng, nỗ lực của các em học sinh, sinh viên, toàn ngành Giáo dục và Đào tạo đã hoàn thành Kế hoạch nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2024-2025 và đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Đáng chú ý, Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025 được tổ chức trong bối cảnh 3 đặc biệt: Đặc biệt về chuyên môn (tổ chức thi theo 2 Chương trình, trong đó lần đầu tiên theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018); đặc biệt về quy mô (lớn nhất từ trước đến nay với hơn 1,16 triệu thí sinh; hơn 200.000 cán bộ tham gia trực tiếp); đặc biệt về tổ chức bộ máy (bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, khi cả nước có 63 tỉnh, thành phố; chính quyền địa phương 3 cấp tại thời điểm thi và 34 tỉnh, thành phố, chính quyền địa phương 2 cấp tại thời điểm chấm thi). Ngành Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức kỳ thi bảo đảm an toàn, nghiêm túc, khách quan, đáp ứng mục tiêu đề ra, điều này cho thấy sự thích ứng, chuyển đổi trạng thái, tinh thần, năng lực của ngành Giáo dục và Đào tạo.

Cùng với đó, hệ thống cơ sở dữ liệu ngành Giáo dục và Đào tạo đã cơ bản hoàn thiện với 24,55 triệu hồ sơ kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia. Hệ thống tuyển sinh trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia đã được hoàn thiện ở mức độ “toàn trình”, cho phép 100% thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học, cao đẳng hoàn toàn trực tuyến.

Năm học 2025-2026, triển khai đại trà Học bạ số toàn quốc ở tất cả các bậc học và Văn bằng số từ cấp THPT đến sau đại học, đồng thời tiến hành số hóa dữ liệu đối với các văn bằng đã được cấp trước đây. Bộ GD&ĐT đang tiến hành xây dựng và hoàn thiện thể chế để Học bạ số, Văn bằng số, Chứng chỉ trong hệ thống GDĐT quốc dân để thay thế giấy tờ trong các thủ tục hành chính và dịch vụ công trực tuyến.

Năm học 2025-2026 là năm học đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Đây cũng là năm học cả nước triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển Giáo dục và Đào tạo và các luật sửa đổi trong lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo.

Vì vậy, Ngành Giáo dục và Đào tạo xác định các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm về tập trung thể chế hóa các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp được giao tại Nghị quyết của Bộ Chính trị; triển khai thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi; chuẩn bị tốt các điều kiện bảo đảm để từng bước đưa Tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học; triển khai thực hiện tuyển dụng, sử dụng hết số biên chế giáo viên được giao; sử dụng hiệu quả các nguồn vốn từ ngân sách nhà nước; khẩn trương hoàn thiện các cơ sở dữ liệu của ngành, bảo đảm kết nối, liên thông dữ liệu trong nội bộ ngành với các cơ sở dữ liệu quốc gia; nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực; thu hút, sử dụng hiệu quả các nguồn lực của nước ngoài; triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua…

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết năm học 2024 – 2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025 – 2026 diễn ra vừa qua, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, đáp ứng yêu cầu đặt ra theo các chủ trương, quyết sách mới của Đảng, Nhà nước về Giáo dục và Đào tạo, dự kiến năm 2026, tổng chi ngân sách nhà nước cho Giáo dục và Đào tạo tối thiểu khoảng 630 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 134 nghìn tỷ so với năm 2025.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng cho biết, năm 2025 ngân sách cho giáo dục dự toán khoảng 496 nghìn tỷ đồng, chưa đạt 20% tổng chi theo quy định, đồng thời vẫn còn tình trạng giải ngân chậm ở nhiều bộ, ngành, địa phương. Năm 2026, ngân sách dành cho giáo dục dự kiến đạt 630 nghìn tỷ đồng, tăng 134 nghìn tỉ đồng so với năm 2025, chiếm tối thiểu 20% tổng chi và có thể tăng thêm. Bộ Tài chính cũng yêu cầu các địa phương bố trí tối thiểu 5% tổng thu ngân sách cho giáo dục, trong khi các cơ sở đại học phải dành ít nhất 3% để tái đầu tư.

Việc đảm bảo ngân sách là điều kiện tiên quyết để xây dựng cơ sở hạ tầng trường lớp, mua sắm thiết bị và tuyển dụng giáo viên, qua đó tạo động lực cho các địa phương hoàn thành nhiệm vụ đổi mới giáo dục trong bối cảnh mới. 

Ưu tiên mọi nguồn lực cho phát triển giáo dục

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh Đảng, Nhà nước ta luôn coi Giáo dục và Đào tạo là quốc sách hàng đầu với vai trò đặc biệt quan trọng, tạo nền tảng hình thành và phát triển nhân cách, năng lực của mỗi người.

Để đạt được 2 mục tiêu chiến lược 100 năm của đất nước, Đảng, Nhà nước, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trương ban hành nhiều quyết sách tạo đột phá phát triển, thực hiện cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy, "sắp xếp lại giang sơn", triển khai "bộ tứ trụ cột" về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia; hội nhập quốc tế; xây dựng và thực thi pháp luật; phát triển kinh tế tư nhân. Đồng thời, Bộ Chính trị ban hành các Nghị quyết tạo đột phá về phát triển Giáo dục và Đào tạo, chăm sóc sức khỏe nhân dân, phát triển văn hóa và phát triển kinh tế nhà nước.

“Tất cả các chủ trương, quyết sách này đều liên quan tới Giáo dục và Đào tạo. Vì vậy, hơn lúc nào hết, chúng ta cần tập trung ưu tiên mọi nguồn lực cho phát triển Giáo dục và Đào tạo, tạo ra mọi cơ chế, chính sách thực sự thông thoáng, thuận lợi, hạ tầng hiện đại, thông suốt, con người và quản lý phải thông minh”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Cơ bản đồng tỉnh với những kết quả đã đạt được trong năm học 2024 – 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, ngành Giáo dục và Đào tạo vẫn còn một số tồn tại, bất cập như hiện cả nước đang thiếu khoảng 102.097 giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông công lập trong khi còn khoảng 60.000 biên chế được giao chưa tuyển dụng được.

Việc rà soát, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông còn bất cập; Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học triển khai chậm. Cơ sở vật chất, trang thiết bị cho đào tạo và nghiên cứu chưa đáp ứng yêu cầu. Còn thiếu trường, lớp, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo... Việc thực hiện tự chủ tài chính để phát triển trường, lớp gặp nhiều khó khăn; nguồn thu sự nghiệp còn thấp, chủ yếu vẫn là ngân sách nhà nước cấp phát.

Thủ tướng cho rằng, thời gian tới, bối cảnh tình hình dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, nhìn chung khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi. Ngành Giáo dục và Đào tạo đứng trước yêu cầu cấp thiết phải đổi mới, phát triển đột phá hơn, vừa để khắc phục những hạn chế bất cập, giải quyết vấn đề của chính mình, vừa góp phần quan trọng thực hiện thành công các quyết sách mới của Đảng, Nhà nước, tạo nền tảng vững chắc cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

Từ kết quả đạt được và kinh nghiệm thực tiễn công tác chỉ đạo, điều hành thời gian qua, Thủ tướng đề nghị Bộ trưởng, tập thể lãnh đạo Bộ và toàn ngành Giáo dục và Đào tạo tiếp tục tập trung quán triệt và thực hiện hiệu quả quan điểm định hướng chủ đạo: “Lấy học sinh, sinh viên làm trung tâm, là chủ thể - Thầy, cô giáo là động lực - Nhà trường là bệ đỡ - Gia đình là điểm tựa - Xã hội là nền tảng”.

Về phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm học 2025-2026, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh cần tập trung chuyển đổi trạng thái, từ coi Giáo dục và Đào tạo là việc riêng của ngành thành nhiệm vụ chung của cả hệ thống chính trị, của toàn dân, toàn xã hội; chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển năng lực toàn diện của người học.

Thủ tướng yêu cầu tập trung chuẩn bị chu đáo các điều kiện cần thiết cho năm học mới, tiếp tục hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về Giáo dục và Đào tạo. Ưu tiên nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đối với các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông đáp ứng nhu cầu theo Chương trình giáo dục mầm non và Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng Giáo dục và Đào tạo giai đoạn 2026 - 2035 sau khi được Quốc hội phê duyệt nhằm tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho giáo dục mầm non, phổ thông. Xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo có đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ. Quan tâm phát triển Giáo dục và Đào tạo cho trẻ em, học sinh ở những vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo.

Tập trung quán triệt, triển khai đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển Giáo dục và Đào tạo ngay khi Nghị quyết được ban hành. Bảo đảm quỹ đất phù hợp để xây trường, lớp học, nhất là bổ sung trường, lớp để thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3 đến 5 tuổi; xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại 248 xã biên giới đất liền, trước mắt thí điểm đầu tư xây mới hoặc cải tạo 100 trường trong năm 2025.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ với Bộ Giáo dục và Đào tạo và các bộ, ngành liên quan ưu tiên cân đối nguồn vốn ngân sách trung ương chi sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo; lấy nguồn lực nhà nước dẫn dắt, kích hoạt nguồn lực xã hội.

Hà Thuỷ