Chính quyền Tổng thống Donald Trump vừa thông báo sẽ cắt giảm khoảng 2.000 vị trí thuộc Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAid) bên trong nước này, đồng thời cho phần lớn nhân viên USAid trên toàn thế giới nghỉ phép có lương.

Quyết định trên được đưa ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump tiếp tục siết chặt các chương trình viện trợ nước ngoài, làm dấy lên nhiều tranh cãi trong giới chính trị và chuyên gia.

Thông báo gửi đến nhân viên cho biết, từ 11h59 trưa 24/2 (theo giờ Việt Nam), tất cả nhân sự USAid, trừ những người phụ trách nhiệm vụ quan trọng hay các chương trình đặc biệt, sẽ nghỉ hành chính. Cùng với đó, USAid bắt đầu quá trình tinh giản biên chế và cắt giảm khoảng 2.000 nhân sự tại Mỹ.

Nhà Trắng chưa có bình luận nào sau quyết định trên, trong khi tỷ phú Elon Musk- người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) đã thể hiện sự ủng hộ bằng cách đăng thông tin trên mạng xã hội rằng ông đang thúc đẩy cải tổ USAid. Ông Musk nhận định USAid có vai trò quan trọng trong chiến lược "quyền lực mềm" của Mỹ và ảnh hưởng đến các quốc gia khác.

Trước đó, thẩm phán Tòa án liên bang Mỹ Carl Nichols đã ra phán quyết chấm dứt lệnh tạm hoãn kế hoạch triệu hồi các nhân viên USAid mà chính ông ban hành cách đó 2 tuần, dọn đường cho quyết định của chính quyền Trump. Ông đã bác đơn của các nghiệp đoàn yêu cầu chặn vô thời hạn kế hoạch đóng cửa USAid trong lúc họ khởi kiện.   

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio chưa đưa ra phản hồi chính thức. Tuy nhiên, nhiều cựu quan chức USAid bày tỏ lo ngại về tác động của quyết định nói trên, trong đó có Marcia Wong với lập luận việc cắt giảm nhân sự có thể ảnh hưởng đến khả năng phản ứng nhanh của Mỹ trước các cuộc khủng hoảng nhân đạo. Bà chỉ ra rằng, trong các tình huống khẩn cấp như dịch bệnh, thảm họa hay di cư hàng loạt, các chuyên gia USAid là những người có mặt đầu tiên để triển khai viện trợ.

Ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh tạm dừng viện trợ nước ngoài trong 90 ngày và ngừng tài trợ cho nhiều chương trình nhân đạo, bao gồm cứu trợ nạn đói, hỗ trợ y tế và cung cấp nơi trú ẩn cho người tị nạn. Chính quyền của ông cũng đưa ra cáo buộc rằng nhiều khoản chi tiêu bị thổi phồng và không hiệu quả. Theo một số nguồn tin, mặc dù ban hành lệnh tạm viện trợ nước ngoài nhưng chính quyền Tổng thống Trump vẫn phê duyệt một số ngoại lệ có trị giá lên tới 5,3 tỷ USD, chủ yếu dành cho các chương trình an ninh và chống ma túy. Trong khi đó, các chương trình của USAid chỉ nhận được chưa tới 100 triệu USD tiền miễn trừ, thấp hơn đáng kể so với mức tài trợ khoảng 40 tỷ USD mỗi năm trước đây.

Trong nỗ lực tinh giản lực lượng lao động liên bang, chính quyền Tổng thống Trump đã tiến hành sa thải hàng nghìn công chức liên bang trong thời gian thử việc. Bộ Quốc phòng, đơn vị sử dụng lao động lớn nhất nước Mỹ, cũng thông báo đợt cắt giảm của cơ quan này sẽ chủ yếu tập trung vào những nhân viên mới được tuyển dụng.

Trao đổi với báo giới, quyền Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách nhân sự Darin Selnick cho biết, cơ quan này dự kiến sẽ cắt giảm 5-8% lực lượng lao động dân sự nhằm tăng cường hiệu quả công việc và tái định hướng bộ phận này dựa trên các ưu tiên của Tổng thống, đồng thời khôi phục năng lực sẵn sàng tác chiến của lực lượng quân đội. Theo ông, 5.400 nhân viên thử việc sẽ bị sa thải trong đợt cắt giảm ban đầu dự kiến sẽ bắt đầu từ tuần tới. Sau đó, Bộ Quốc phòng sẽ thực hiện lệnh tạm dừng tuyển dụng trong khi tiến hành phân tích kỹ lưỡng hơn về nhu cầu nhân sự trong tương lai.

Ngọc Tuấn