Trong những năm gần đây, di cư lao động trong nội khối ASEAN có xu hướng ngày càng tăng, với khoảng 10 triệu người lao động di cư hiện đang sinh sống và làm việc tại các nước trong khu vực này...

Ngày 29/7, Bộ Nội vụ tổ chức Hội thảo về hội nhập ASEAN trong lĩnh vực lao động và nền kinh tế chăm sóc trong ASEAN. Hội thảo được kết nối với Hội thảo trực tuyến của ASEAN do Ban Thư ký ASEAN điều phối về “Kinh tế chăm sóc và người lao động chăm sóc ở ASEAN”.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Vũ Chiến Thắng - Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, Việt Nam là nước có lực lượng lao động dồi dào, và được đánh giá là cần cù, chăm chỉ. Theo số liệu thống kê năm 2024, Việt Nam có lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên đạt 53 triệu người, trong đó lao động nữ gần 24,7 triệu người. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động chỉ ở mức 2,24%.

Tuy nhiên, trình độ của lao động của Việt Nam vẫn còn hạn chế, với tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ ước tính chỉ đạt 28,3%, còn thấp so với nhiều nước trong khu vực. Đơn cử, Singapore có tỷ lệ lao động có trình độ cao lên tới 50 - 60%, Malaysia khoảng 40 - 50%, Thái Lan khoảng 30 - 45%.

Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, Việt Nam đang đối mặt với những cạnh tranh gay gắt trên thị trường lao động, do trình độ chuyên môn kỹ thuật thấp, hạn chế về ngoại ngữ và các tiêu chuẩn lao động quốc tế khác. “Là thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm của ASEAN, Việt Nam nỗ lực thực hiện các chủ trương và chính sách trong nước nhằm hội nhập tốt hơn vào khu vực và thế giới. Bao gồm việc hoàn thiện thể chế và chính sách phát triển nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng, tăng cường hợp tác khu vực và quốc tế. Trong đó, có cả việc nỗ lực thúc đẩy thực hiện Thỏa thuận về thừa nhận lẫn nhau, áp dụng Khung trình độ quốc gia theo 8 bậc của ASEAN”, ông Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự hội thảo chụp ảnh lưu niệm.

Cũng theo ông Vũ Chiến Thắng, lao động di cư nội khối là một đặc điểm quan trọng của thị trường lao động ASEAN. Theo các báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Ban Thư ký ASEAN, di cư lao động trong nội khối ASEAN có xu hướng ngày càng tăng trong những năm gần đây. Hiện có khoảng 10 triệu người lao động di cư đang sinh sống và làm việc tại các nước trong khu vực ASEAN. Lao động di cư không chỉ đóng góp quan trọng cho nền kinh tế chăm sóc của các quốc gia ASEAN, mà còn thường đảm nhận những công việc chăm sóc khi người lao động bản địa không đủ hoặc không muốn làm. Do vậy, sự hiện diện của lao động di cư giúp giảm bớt áp lực cho hệ thống chăm sóc trong nước. Đồng thời, mang lại chuyển giao những kinh nghiệm và kỹ năng mới.

Tuy nhiên, ông Vũ Chiến Thắng cũng nhận định, lao động di cư cũng đối mặt với nhiều thách thức, từ điều kiện làm việc khắc nghiệt, đến thiếu các quyền lợi cơ bản. Do đó, cần có những chính sách và biện pháp bảo vệ quyền lợi của lao động di cư, bảo đảm họ được làm việc trong môi trường an toàn và công bằng.

Tại Việt Nam, các ưu tiên hợp tác khu vực về lao động và việc làm tập trung vào các nội dung như: Nâng cao tính cạnh tranh và năng suất của lực lượng lao động, thúc đẩy tạo việc làm, thúc đẩy quan hệ lao động và tăng cường an sinh xã hội. Ngoài ra, các ưu tiên còn hướng đến việc lồng ghép bình đẳng giới vào lĩnh vực lao động; thúc đẩy hợp tác liên ngành nhằm tăng cường an sinh xã hội; nghiên cứu đánh giá về tính tương thích của Luật lao động trong khu vực.

Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động phức tạp, khó lường như cạnh tranh giữa các nước lớn, xung đột vũ trang, rủi ro với thương mại quốc tế và chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng đến chính sách đối ngoại của các quốc gia. Cùng với đó là vấn đề già hóa dân số ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Đức, Cộng hòa Séc và một số nước châu Âu, đang gia tăng nhu cầu tiếp nhận lao động…

Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, việc xây dựng chính sách bảo vệ người lao động di cư, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc là yêu cầu cấp thiết. Điều này không chỉ nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng của người lao động mà còn góp phần duy trì sự bền vững của hệ thống chăm sóc trong toàn khu vực. Đồng thời khẳng định tầm quan trọng của việc đưa “kinh tế chăm sóc” trở thành một thành tố quan trọng trong chính sách phát triển nguồn nhân lực cấp quốc gia và khu vực.

Hiện các quốc gia thành viên ASEAN đang tích cực xây dựng Chương trình công tác của Bộ trưởng Lao động ASEAN cho giai đoạn 2026 - 2030. Mục tiêu tổng quát nhằm đảm bảo người dân ASEAN có việc làm, có năng suất, và lực lượng lao động có khả năng cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu công việc. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho tất cả mọi người.

Nguyệt Hà