Bên ngoài Havana, máy gặt đập liên hợp thuộc sở hữu của một công ty tư nhân Việt Nam đang thu hoạch lúa và trực tiếp canh tác trên đất Cuba.

Với dân số khoảng 11 triệu người, vì nhiều lý do, Cuba chưa thực sự tự chủ về vấn đề lương thực. Gạo là lương thực chính trong chế độ ăn uống của người dân, với mức tiêu thụ trung bình 60kg gạo/người/năm; do đó, Cuba cần trung bình 650.000 tấn gạo/năm. Tuy nhiên, đến nay, Cuba mới sản xuất được khoảng 300.000 tấn gạo - có nghĩa là chưa đáp ứng được một nửa nhu cầu. Một phần nguyên nhân đến từ việc thiếu thốn nguyên vật liệu đầu vào và cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu.

Nông dân chất những bao gạo phơi nắng lên xe tải ở Los Palacios, tỉnh Pinar del Rio, Cuba

Theo dữ liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Cuba thuộc Đại học Havana: Tổng sản lượng nông nghiệp nói chung của Cuba giảm 52% trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2023. Tổng sản lượng gạo giảm từ 300.000 tấn (năm 2018) xuống 55.000 tấn vào năm 2021, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang hoành hành. Vì vậy, trong nỗ lực nhằm vực dậy lĩnh vực trồng trọt – vốn từng là thế mạnh của Cuba, Chính phủ đã phê duyệt và cấp cho Agri VAM, một công ty con của Tập đoàn Fujinuco Việt Nam, 1.000 ha đất canh tác tại Los Palacios, cách Thủ đô Havana 118 km về phía Tây.

Việt Nam đã từng tư vấn cho Cuba về kỹ thuật trồng lúa nhưng đây là lần đầu tiên một công ty tư nhân tự mình thực hiện việc canh tác trên đất Cuba. Trong chuyến thăm cánh đồng lúa của Agri VAM với giới truyền thông vừa qua, đại diện của Agri VAM cho biết: “Năng suất thu hoạch cho đến nay là 7 tấn/ha nhưng chúng tôi mong muốn nhiều hơn thế". Được biết, con số này vượt xa năng suất 1 tấn rưỡi/ha của nông dân Cuba.

Những năm 1980, Việt Nam đã trải qua tình trạng thiếu lương thực như Cuba hiện nay. Thế nhưng, quốc gia Đông Nam Á này đến nay đã là quốc gia xuất khẩu gạo đứng thứ ba thế giới và là “một nhà tư vấn uy tín, dạn dày kinh nghiệm” cho các quốc gia trồng lúa khác. “Khí hậu và nhiệt độ của Cuba rất lý tưởng để phát triển nông nghiệp. Thế nhưng đa phần nông dân Cuba lại thiếu thốn một số nguyên vật liệu đầu vào, chẳng hạn như phân bón trong trồng trọt hay thức ăn chăn nuôi bổ sung (premix) trong chăn nuôi”, đại diện Agri VAM trao đổi với phóng viên.

Cuba đang đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng và rất cần đầu tư nước ngoài. Tháng trước, Thủ tướng Cuba Manuel Marrero Cruz tuyên bố Havana đang thực hiện một loạt biện pháp để “thúc đẩy đầu tư nước ngoài”, gần nhất là cho phép “các công ty 100% vốn nước ngoài” được phép hoạt động trong lĩnh vực khách sạn.

“Mặc dù các công ty nước ngoài tại Cuba có thể nhập khẩu một số nguyên liệu nhưng vẫn đang phải đối mặt với nhiều trở ngại (về mặt cơ chế) ở Cuba như tình trạng thiếu nhiên liệu, vấn đề vận chuyển... vì vậy, nên chăng, Chính phủ cần có những giải pháp hiệu quả hơn hỗ trợ nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài”, nhà kinh tế Omar Everleny Perez phân tích.

Tùng Anh (Theo AsiaOne)