Năm 2024, công tác bảo đảm an toàn thực phẩm (ATTP) đã có những bước tiến mạnh mẽ, nhưng thực tế vẫn còn không ít vấn đề đáng lo ngại. Hơn 22.000 cơ sở vi phạm bị phát hiện, cùng với sự gia tăng mạnh mẽ về số vụ xử phạt, phản ánh tình trạng vi phạm nghiêm trọng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải siết chặt hơn nữa các biện pháp kiểm tra, đồng thời nâng mức phạt để tạo ra sức răn đe mạnh mẽ hơn, đặc biệt trong bối cảnh kinh doanh online ngày càng khó kiểm soát.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, năm 2024, ngành Y tế đã kiểm tra tổng cộng 354.820 cơ sở, trong đó phát hiện 22.073 cơ sở vi phạm về ATTP, chiếm 6,22% số cơ sở được kiểm tra. Đáng chú ý, số cơ sở bị phạt tiền đã tăng gần 3 lần so với năm 2023, và số tiền phạt cũng tăng 1,69 lần. Các lực lượng công an đã khởi tố 62 vụ (tăng gần 88%) với 97 bị can (tăng hơn 185%).

Bộ Y tế cho biết, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về ATTP vẫn đang được hoàn thiện, nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước ngày càng chặt chẽ hơn về vấn đề này. Đồng thời, công tác thanh tra và kiểm tra đã có sự điều chỉnh, tập trung vào những vụ việc cụ thể và có sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, các ngành chức năng từ Trung ương đến địa phương. Việc này đã giúp kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nhiều vụ vi phạm.

Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng nhấn mạnh rằng công tác thanh tra và hậu kiểm ATTP hiện nay vẫn chỉ đáp ứng một phần yêu cầu thực tế. Bộ cho rằng cần phải đẩy mạnh tuyên truyền về chế tài xử phạt để thay đổi nhận thức của người dân về tầm quan trọng của ATTP. Với sự phát triển mạnh mẽ của CNTT và thương mại điện tử, các hình thức kinh doanh online ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên, loại hình kinh doanh này có đặc điểm là không có địa điểm kinh doanh cố định và tính ẩn danh cao, khiến việc kiểm soát nguồn gốc và chất lượng sản phẩm trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Bộ Y tế đề xuất tăng cường thanh tra, kiểm tra liên ngành từ Trung ương đến cấp xã, tập trung vào các nhóm sản phẩm tiêu thụ nhiều trong dịp Tết và các lễ hội, những sản phẩm có yếu tố nguy cơ cao, các làng nghề chế biến thực phẩm, cũng như các tỉnh có cửa khẩu, các thành phố lớn. Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho rằng, việc tuyên truyền phải là giải pháp căn cơ, nhất là trong việc thay đổi nhận thức của người dân về chế tài xử phạt. Lãnh đạo Bộ Y tế cũng khuyến nghị rằng cần nâng mức phạt để tăng tính răn đe đối với các cơ sở vi phạm.

Nói về công tác bảo đảm ATTP, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đánh giá cao các nỗ lực của các cơ quan trong năm 2024, đặc biệt trong công tác xây dựng văn bản pháp lý và tăng cường kiểm tra ATTP. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng chỉ ra rằng mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng vẫn còn không ít hạn chế. Cụ thể, số lượng các vụ vi phạm ATTP tiếp tục gia tăng và số người mắc các bệnh liên quan đến ATTP vẫn còn ở mức cao.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trong năm 2025, công tác bảo đảm ATTP cần tập trung vào phòng ngừa, tăng cường kiểm tra, giám sát, và xử lý nghiêm minh các vi phạm khi phát hiện. Các cơ quan chức năng sẽ phải phối hợp chặt chẽ hơn nữa, không chỉ từ một cơ quan mà cần có sự vào cuộc của cả hệ thống, bao gồm các cơ quan chủ lực trong việc quản lý ATTP. Về công tác xây dựng văn bản pháp lý, Phó Thủ tướng chỉ đạo cần tiếp tục sửa đổi và hoàn thiện Luật ATTP và Nghị định số 15/2018/NĐ-CP về quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ATTP đặc biệt là các vấn đề liên quan đến tiền kiểm và hậu kiểm.

Một trong những điểm mấu chốt được Phó Thủ tướng lưu ý là việc ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong quản lý ATTP. Bộ Y tế sẽ phải tiếp tục phát triển cơ sở dữ liệu về ATTP và kết nối dữ liệu giữa các bộ, ngành để quản lý hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, việc truyền thông về ATTP cũng phải tập trung vào các giải pháp phòng ngừa và các chế tài xử phạt, thanh tra, kiểm tra. Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành thành viên Ban Chỉ đạo nghiên cứu và đề xuất sửa đổi các văn bản liên quan để tăng cường chế tài xử phạt đối với các vi phạm ATTP.

Năm 2024 đã chứng kiến sự tăng cường mạnh mẽ công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm ATTP. Tuy nhiên, vẫn còn không ít vấn đề tồn tại, nhất là trong việc kiểm soát các hình thức kinh doanh online và nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của ATTP. Trong năm 2025, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành cần phối hợp chặt chẽ hơn, tăng cường tuyên truyền, và ứng dụng công nghệ để bảo đảm ATTP cho người dân, đồng thời nghiên cứu sửa đổi các chế tài để nâng cao tính răn đe, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Hà Hùng