Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 bổ sung thêm 6 nhóm đối tượng lao động mới được tham gia BHXH bắt buộc, giúp hệ thống an sinh ngày càng tăng độ bao phủ, thêm bền chặt.

Nhóm 1: Gồm những người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên, kể cả trường hợp NLĐ và NSDLĐ thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên. Bên cạnh đó, NLĐ thuộc nhóm này nếu làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất thì cũng thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Theo Luật BHXH 2014, nhóm này chỉ giới hạn với trường hợp có ký HĐLĐ dài hạn, ngắn hạn hay mùa vụ, miễn đó là HĐLĐ. Tuy nhiên, Luật BHXH 2024 bổ sung, kể cả các bên thỏa thuận gọi tên khác như hợp đồng dịch vụ, khoán việc, cộng tác viên… nhưng có tính chất quan hệ lao động vẫn buộc phải tham gia BHXH. Đặc biệt là với những trường hợp dù làm việc bán thời gian cũng là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc nếu xác định đủ các yếu tố về tiền lương làm căn cứ.

Nhóm 2: Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tham gia theo quy định của Chính phủ.

Đây là nhóm tham gia BHXH bắt buộc mới hoàn toàn theo quy định của Luật BHXH 2024.

Nhóm 3: Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố.

Theo Luật BHXH 2014, người hoạt động không chuyên trách cấp xã là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, tuy nhiên chỉ giới hạn ở 2 chế độ hưu trí và tử tuất. Đến Luật BHXH 2024 đã mở rộng quyền lợi cho nhóm này được hưởng đầy đủ cả 5 chế độ BHXH gồm: hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản, TNLĐ. Đặc biệt là bổ sung thêm lực lượng ở thôn, tổ dân phố.

Nhóm 4: Dân quân thường trực.

Theo Luật Dân quân tự vệ 2019, Dân quân thường trực là lực lượng thường trực làm nhiệm vụ tại các địa bàn trọng điểm về quốc phòng. Công dân nam từ đủ 18 tuổi đến hết 45 tuổi, công dân nữ từ đủ 18 tuổi đến hết 40 tuổi có nghĩa vụ tham gia Dân quân tự vệ; nếu tình nguyện tham gia Dân quân tự vệ thì có thể kéo dài đến hết 50 tuổi đối với nam, đến hết 45 tuổi đối với nữ. Thời hạn thực hiện nghĩa vụ tham gia dân quân thường trực trong thời bình là 2 năm. Thời hạn thực hiện nghĩa vụ có thể kéo dài nhưng không quá 2 năm.

Nhóm 5: Vợ hoặc chồng không hưởng lương từ ngân sách nhà nước được cử đi công tác nhiệm kỳ cùng thành viên cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài được hưởng chế độ sinh hoạt phí.

Đây cũng là nhóm tham gia BHXH bắt buộc mới hoàn toàn theo quy định của Luật BHXH 2024.

Nhóm 6: Người quản lý DN, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của DN theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng Quản trị, Tổng Giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban Kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã có hưởng tiền lương.

Với nhóm này, Luật BHXH 2014 chỉ quy định tham gia BHXH bắt buộc với người quản lý doanh nghiệp và người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương. Điều này gây ra khá nhiều bất cập trong việc đăng ký của chính DN cũng như thực hiện của cơ quan chức năng về tham gia BHXH bắt buộc của nhóm này trên thực tiễn. Đơn cử, như đối với thành viên HĐQT của DN nhưng không tham gia quản lý.

Chính vì vậy, Luật BHXH 2024 đã khắc phục toàn diện các bất cập này. Giúp các chủ DN cũng như người quản lý, điều hành… trong DN đều có thể tham gia BHXH một cách thuận lợi, đúng quy định pháp luật.

Theo thống kê, đến hết năm 2024, cả nước có 20,15 triệu người tham gia BHXH, tương đương 42,7% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Phạm Thọ