Cùng với nỗ lực tuyên truyền, vận động để đạt chỉ tiêu được giao hằng năm, BHXH thị xã Việt Yên (Bắc Giang) cũng rất trăn trở để thực hiện các giải pháp phát triển mang tính bền vững, “giữ chân” được người dân tham gia BHXH tự nguyện dài lâu.

Ông Nguyễn Văn Sỹ - Giám đốc BHXH thị xã Việt Yên (Bắc Giang) cho biết, trong những năm gần đây, dưới sự lãnh đạo của Thị ủy, chỉ đạo quyết liệt của Chính quyền, sự tham gia tích cực của MTTQ, sự ủng hộ nhiệt tình của các tầng lớp nhân dân, cùng chăm lo thực hiện các chính sách an sinh xã hội, góp phần thực hiện BHXH toàn dân theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW của BCH Trung ương khóa XII. Chính sách BHXH tự nguyện đã dần đi vào cuộc sống, nhiều người dân đã hiểu được tính ưu việt của chính sách và tự nguyện tham gia.

Thống kê cho thấy, số người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn thị xã tăng nhanh theo từng năm. Cụ thể, năm 2018, toàn thị xã có 400 người tham gia; năm 2019 có 832 tăng 432 người; năm 2020 có 2.274 người, tăng 1.443 người; năm 2021 có 3.150 người tham gia, tăng 876 người; năm 2022 có 4.251 người tham gia, tăng 1.140 người; năm 2023 có 5.315 người tham gia, tăng 1.064 người. Mặc dù gia tăng theo hằng năm, tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan BHXH, số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của địa phương.

Theo số liệu thống kê, tổng dân số của thị xã năm 2024 là 230.657 người, số người trong độ tuổi lao động 110.510 người. Số người đã tham gia BHXH bắt buộc 65.000 người, Số người chưa tham gia BHXH là 45.510 người. Năm 2024, UBND tỉnh giao phát triển tăng mới 1.168 người, lũy kế là 6.224 người, tương ứng với 13,6% số người trong độ tuổi chưa tham gia BHXH. Số người trong độ tuổi chưa tham gia BHXH là 39.286 người.

Kết quả thực hiện phát triển người tham gia BHXH tự nguyện đến 31/12/2024 trên đại bàn thị xã là 5.784 người, trong đó có 2.109 người tham gia mới, chiếm 9,3% số người trong độ tuổi tham gia, cao hơn mức bình quân của tỉnh là 4%, cao hơn 6,5% Nghị quyết số 28-NQ/TW đề ra.

Cũng theo lãnh đạo BHXH thị xã Việt Nam, để thực hiện hiệu quả mục tiêu phát triển BHXH tự nguyện, từ năm 2022, cơ quan BHXH đã tích cực phối hợp cùng các đơn vị, tham mưu, trình HĐND thị xã đã ban hành Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện. Mức hỗ trợ cho người tham gia mới là 10% và tham gia tái tục là 5% so với chuẩn nghèo khu vực nông thôn.

“Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ thêm mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn là chính sách có ý nghĩa rất lớn, giảm bớt áp lực chi phí cho người tham gia BHXH tự nguyện, tăng tính hấp dẫn trong tổ chức thực hiện chính sách BHXH tự nguyện nhằm nâng cao tỉ lệ bao phủ BHXH trên địa bàn, giảm tình trạng người lao động giải quyết hưởng BHXH 1 lần”, ông Sỹ nhấn mạnh.

Cũng từ thực tế phát triển BHXH tự nguyện qua các năm, có thể thấy, phần lớn những người đăng ký tham gia BHXH tự nguyện là người lao động tự do ở khu vực phi chính thức như: nông dân, thợ thủ công, tiểu thương buôn bán nhỏ thu nhập bấp bênh, không ổn định. Mặc dù nhà nước đã có chính sách hỗ trợ tiền đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo là 30%, hộ cận nghèo là 25% và các đối tượng khác là 10% nhưng vẫn chưa thực sự thu hút người tham gia.

Để triển khai hiệu quả các chỉ tiêu BHXH tự nguyện được giao hằng năm, BHXH thị xã – với vai trò là cơ quan thường trực Ban chỉ đạo thực hiện chính sách, pháp luật BHXH của huyện đã luôn phải chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị, các xã, phường tiến hành rà soát và lập danh sách những người thuộc diện tham gia để tuyên truyền vận động tham gia.

Phối hợp với các đơn vị truyền thông tập trung tuyên truyền, phổ biến rộng rãi chính sách hỗ trợ mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện để vận động tham gia. Mở rộng mạng lưới tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT đảm bảo phù hợp, linh hoạt, thuận tiện cho người tham gia. Nâng cao trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể, các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn trong công tác phát triển người tham gia BHXH tự nguyện, xác định đây là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, gắn liền với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

“Từ khi có chính sách hỗ trợ, nhiều người dân trên địa bàn đã tham gia. Cụ thể: Năm 2021, khi chưa có cơ chế hỗ trợ từ ngân sách địa phương, chỉ có 3.150 người tham gia, năm 2022 có 4.251 người tham gia, tăng mới 1.140 người; năm 2023 có 5.056 người tham gia, tăng mới 1.800 người; năm 2024, có 5.784 người tham gia, trong đó tham gia mới 2.109 người”, ông Sỹ nêu số liệu phân tích.

Dù vậy, ông Sỹ cũng chia sẻ băn khoăn rằng, trong năm 2024, số người dừng đóng vẫn còn chiếm tỷ lệ khá cao. Nguyên nhân là do việc triển khai công tác tuyên truyền vận động mới chỉ chủ yếu tập trung vào những đợt, tháng cao điểm, không thực hiện được thường xuyên nên hiệu quả chưa cao, dẫn đến nhiều người dân còn chưa hiểu và nắm rõ được hết chính sách, vẫn tham gia ở những loại hình bảo hiểm thương mại khác. Việc đôn đốc thu tái tục của đại lý thu cũng như các cộng tác viên chưa sát sao, chưa kịp thời, dẫn đến nhiều người đến hạn không đóng với thời gian dài, dẫn đến không muốn tham gia tiếp. Cá biệt, một số cá nhân, đơn vị vận động người tham gia mang tính hình thức (chạy theo thành tích) không đảm bảo tính bền vững (số người tham gia theo phương thức đóng từ 1-3 tháng chiếm 30% trong tổng số người tham gia mới). Ngoài ra, còn có nguyên nhân khách quan là do một số người tham gia thực sự gặp khó khăn về kinh tế, không có khả năng tham gia tiếp.

Lãnh đạo BHXH thị xã Việt Nam cũng nêu rõ các giải pháp sẽ được tập trung đẩy mạnh thực hiện trong thời gian tới. Cụ thể, đối với các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, phường, cần tập trung cao việc lãnh đạo, chỉ đạo, xác định chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH tự nguyện là nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị. Phải thực sự huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, tập trung vận động lại số người đã tham gia nhưng không tham gia tiếp. Giao chỉ tiêu vận động cho từng cán bộ, công chức, viên chức, đảm bảo những đối tượng vận động phải mang tính bền vững và chịu trách nhiệm vận động tái tục nếu người tham gia không đóng tái tục mà không có lý do chính đáng.

Các thành viên Ban chỉ đạo thị xã phải theo dõi, chỉ đạo sát sao, đôn đốc, hỗ trợ các xã, phường được giao phụ trách trong việc vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn để hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch được giao. Chịu trách nhiệm trước Trưởng Ban chỉ đạo thị xã về kết quả thực hiện kế hoạch được giao của các xã, phường được giao phụ trách.

Về phía cơ quan BHXH thị xã, ông Sỹ cũng cho biết, sẽ tiếp tục chủ động phối hợp với Trung tâm văn hóa thể thao thị xã, UBND các xã, phường, Bưu điện thị xã thực hiện tuyên truyền vận động phát triển người tham gia mới, đặc biệt tập trung cao vận động những người đã tham gia nhưng chưa tham gia tiếp. Tham mưu cho UBND thị xã kiểm điểm, đánh giá việc thực hiện kế hoạch được giao đối với các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, phường để nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, phường đối với việc thực hiện phát triển người tham gia BHXH tự nguyện. Phối hợp với Phòng Nội vụ theo dõi, đánh giá kết quả thực hiện kịp thời tham mưu cho Chủ tịch UBND thị xã khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc, sáng tạo, đột phá, tạo điểm nhấn, sự lan tỏa cộng đồng trong việc thực hiện phát triển người tham gia BHXH tự nguyện.

“Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, phường chịu trách nhiệm trước Thị ủy, UBND, Ban Chỉ đạo thị xã về kết quả vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện được giao”, ông Sỹ nhấn mạnh.

Minh Đức