Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus cảnh báo việc Mỹ tạm dừng đóng góp viện trợ nước ngoài có tác động nghiêm trọng đến tình hình y tế toàn cầu, ảnh hưởng đến các chương trình chống bại liệt, HIV cùng nhiều mối đe dọa khác. 

Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 12/2, ông Ghebreyesus cho biết việc đình chỉ tài trợ cho Kế hoạch cứu trợ khẩn cấp của Tổng thống Mỹ về AIDS (PEPFAR) đã khiến các dịch vụ xét nghiệm, điều trị và phòng ngừa HIV tại 50 quốc gia phải dừng ngay lập tức. Ngoài ra, việc Mỹ tạm dừng viện trợ nước ngoài sau khi ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống cũng ảnh hưởng đến nỗ lực xóa sổ bệnh bại liệt, ứng phó với bệnh đậu mùa khỉ (mpox) và cúm gia cầm. Mặc dù có lệnh miễn trừ sau đó cho phép một số dịch vụ được tiếp tục nhưng nỗ lực phòng ngừa cho các nhóm có nguy cơ không được đưa vào.

"Nhiều phòng khám đã đóng cửa và nhân viên y tế đã bị cho nghỉ việc", ông Ghebreyesus nói và cho biết WHO đang cố gắng giúp các quốc gia lấp đầy khoảng trống nguồn cung cấp thuốc kháng virus.

Người đứng đầu WHO kêu gọi Mỹ xem xét nối lại viện trợ cho đến khi tìm ra được giải pháp. "Có những hành động chính phủ Mỹ đang thực hiện... mà chúng tôi lo ngại đang có tác động nghiêm trọng đến y tế toàn cầu", ông bày tỏ trong cuộc họp báo trực tuyến từ Geneva.

Hôm 20/1, chỉ vài giờ sau lễ nhậm chức, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh rút Mỹ khỏi WHO. Trong sắc lệnh, ông yêu cầu các cơ quan liên quan dừng ngay việc chuyển ngân sách, hỗ trợ và nguồn lực cho tổ chức y tế này. Quyết định của Mỹ sẽ có hiệu lực trong 12 tháng nữa, và nếu không có gì thay đổi thì Mỹ sẽ chính thức rời WHO vào ngày 22/1/2026 và cắt mọi đóng góp tài chính cho tổ chức này.

Sự rút khỏi của Mỹ- nhà tài trợ chính phủ lớn nhất, đóng góp khoảng 18% tổng kinh phí của WHO đã ảnh hưởng mạnh đến hoạt động của tổ chức này, buộc WHO đẩy nhanh việc cải tổ cũng như tìm kiếm các nguồn tài trợ mới để đáp ứng khoản ngân sách cho các chương trình cơ bản lên tới 4,9 tỷ USD.  

Hồi đầu tháng 2, Tổng thống Trump đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) và ký văn bản dừng hợp tác với một số tổ chức trong Liên Hợp Quốc. Theo tỷ phủ Elon Musk, người đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ Mỹ (DOGE), USAID "không thể sửa chữa được nữa" và cần phải giải thể.

Việc đóng cửa USAID- một trong những tổ chức tài trợ lớn nhất thế giới diễn ra trong bối cảnh có tin tiết lộ chính quyền Donald Trump đang xem xét tái cơ cấu cơ quan này bằng cách sáp nhập vào Bộ Ngoại giao. Theo ông, kế hoạch này phù hợp với chính sách "Nước Mỹ trước tiên" nhằm tinh gọn bộ máy và điều chỉnh chi tiêu, tránh lãng phí tiền thuế của người dân.

Hoàng Dương